Publicystyka - ngo.pl

Z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor wiemy, ile organizacji korzystało w ciągu ostatnich 20 lat z funduszy unijnych, a także jakie znaczenie miały te pieniądze w budżecie całego sektora. Okazuje się, że najwięcej pieniędzy z UE zasiliło polski sektor społeczny w latach 2014-2017, a obecnie prawie co ósma złotówka w budżetach NGO pochodzi ze źródeł unijnych.

Udział stowarzyszeń i fundacji mających doświadczenie z funduszami europejskimi rósł stopniowo do 2014 roku, w którym to prawie jedna na pięć organizacji korzystała z funduszy unijnych. Obecnie co dziewiąta NGO ma w swoim budżecie pieniądze z Unii Europejskiej.

Podane wyżej dane mówią o skali korzystania, lecz gdzie znaleźć dane o konkretnej kwocie przekazanej od UE do polskich organizacji? Ze względu na to, że większość funduszy UE (ok. 80%) jest zarządzana przez instytucje na poziomie krajowym i regionalnym to organizacje pozarządowe aplikują o środki w ramach poszczególnych programów i nie ma ewidencji projektów dedykowanych wyłącznie organizacjom pozarządowym.

Jednak w serwisie Mapa Dotacji, który prezentuje projekty realizowane w Polsce z Funduszy Europejskich od 2004 roku, można znaleźć dane o projektach realizowanych przez stowarzyszenia i fundacje. Wynika z nich, że w ciągu ostatnich 20 lat organizacje społeczne zrealizowały 15,5 tysiąca projektów dofinansowanych przez Unię Europejską – to 5% wszystkich projektów (publicznych i komercyjnych) przeprowadzonych w Polsce z funduszy UE.

Zdecydowana większość tych działań (84%) realizowanych przez stowarzyszenia i fundacje miała charakter lokalny, to znaczy odbywała się ramach jednej jednostki administracyjnej. Ponad połowa (52%) projektów NGO z funduszy europejskich dotyczyła pracy i integracji społecznej, a więcej niż co trzecie działanie (35%) skupiało się na nauce i edukacji.

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że do marca 2024 roku nasz kraj otrzymał z UE 261 miliardów euro. To ponad 1,1 biliona złotych, a 80% tej kwoty (czyli 891 mld złotych) to kwoty przekazane na projekty, które są udokumentowane na stronie Mapa Dotacji. 19,8 mld zł to pieniądze, które trafiły do stowarzyszeń i fundacji – to 2% z wszystkich pieniędzy przekazanych Polsce przez Unię Europejską.

Podane kwoty są na tyle duże, że ciężko sobie wyobrazić ich skalę. Można więc policzyć, że skoro jeden miliard złotych w stuzłotowych banknotach waży około 8 ton i zajmuje dwie ciężarówki, to wszystkie pieniądze przekazane przez Unię Europejską na projekty organizacji społecznych ważą 158 ton i zajęłyby prawie 40 ciężarówek. 19,8 mld zł przekazanych organizacjom to obecnie koszt 26 tysięcy domów o powierzchni 120m2 (na podstawie danych GUS). To też tyle pieniędzy, ile kosztuje ponad 14 tysięcy lotów w kosmos, gdzie cena jednego lotu to średnio 350 tys. dolarów.

Widać więc, że fundusze europejskie porządnie zasiliły polski sektor pozarządowy, co doceniają same organizacje. Z badań Stowarzyszenia Klon/Jawor wynika bowiem, że NGO w Polsce to euroentuzjaści. Zdecydowana większość liderów i liderek stowarzyszeń i fundacji (64%) jest otwarta na to, żeby korzystać z wiedzy i doświadczenia innych partnerów z Unii Europejskiej. Zaś 9 na 10 przedstawicieli organizacji w 2018 roku sądziło, że fundusze europejskie przynoszą więcej korzyści niż szkody. 

Cieszymy się zatem, że polskie NGO zyskały na przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Pieniądze europejskie to tylko jedna z korzyści, a kolejnymi są nawiązane międzynarodowe kontakty i wiele innych możliwości, które przyniosła organizacjom otwarta Europa.