POD LUPĄ to cykl portalu ngo.pl i Badań Klon/Jawor, w którym bierzemy na warsztat wybrane zagadnienie dotyczące życia organizacji społecznych. Zapraszamy na jego ósmą odsłonę: „Jacy jesteśmy? Kondycja III sektora”.
Kondycja organizacji pozarządowych
Jako zespół Badań Klon/Jawor od dwudziestu lat zajmujemy się badaniem sektora społecznego w Polsce. Pytamy się fundacji i stowarzyszeń o ich warunki funkcjonowania, zasoby finansowe, problemy, z którymi się mierzą, wartości czy opinie. Zbieramy głosy działaczy i działaczek, aby opisywać rzeczywistość społeczną i dostarczać dane, które pomogą ją zmieniać na lepsze.
Pomimo tego (a może zwłaszcza dlatego), że tak wiele lat zajmujemy się tym tematem, to gdyby ktoś nas zapytał: „To jaka jest kondycja organizacji pozarządowych w Polsce?”, musiałybyśmy odpowiedzieć: „Bardzo różna”. Tak jak w tej słynnej anegdocie o socjologach i socjolożkach, którzy zawsze odpowiadają „To zależy”.
Być może dla niektórych jest to oczywiste, a dla innych niekoniecznie, że sektor społeczny w Polsce jest bardzo zróżnicowany.
W raportach z badań „Kondycja organizacji pozarządowych” często posługujemy się miarą, która w statystyce nazywa się „medianą”, zwaną również „przeciętną”. Potocznie rzecz ujmując jest to „środkowa wartość jakiegoś zbioru”, która dzieli ten zbiór na dwie połówki.
A jak to jest z organizacjami pozarządowymi? Mamy ich w Polsce około 138 tysięcy, ale szacujemy, że mniej więcej połowa z nich faktycznie aktywnie działa, czyli nie jest w stanie likwidacji czy zawieszenia. Robiąc badania takiego dużego zbioru, losujemy reprezentatywną próbę (taką, która odzwierciedla w swoim składzie cały zbiór), zadajemy pytania wylosowanym fundacjom i stowarzyszeniom, a potem opisując wyniki siłą rzeczy upraszczamy rzeczywistość, mówiąc o wartościach przeciętnych czy zjawiskach najczęściej występujących.
W konsekwencji podczas prezentowania wyników badań spotykamy się z opiniami, że: „To nie mogą być dane na temat mojej organizacji, gdyż my wcale nie mamy trzech osób w zespole, w czym dwóch kobiet – tak jak przeciętna organizacja”, „My działamy bez budżetu i jest wiele organizacji dookoła, które robią tak samo, więc nie wiemy, skąd dane, że przeciętna organizacja ma 26 tysięcy złotych rocznie do dyspozycji”, „Mamy ogromne problemy z wolontariuszami i wolontariuszkami, od dwóch lat nikt nie chce z nami współpracować, więc te dane o tym, że na rzecz przeciętnej organizacji pracuje pięć osób wydają się dziwne”.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Wejdź na stronę kondycja.ngo.pl i pobierz poszerzoną wersję raportu z pogłębionymi analizami i komentarzami eksperckimi z badania „Kondycja organizacji pozarządowych 2021”.
Rozumiemy te obawy i wątpliwości – zazwyczaj tak jest, że postrzegamy rzeczywistość, która nas otacza przez pryzmat własnych doświadczeń czy środowiska, w którym żyjemy. Jednak po to robimy badania, aby dowiadywać się o kondycji wszystkich organizacji w Polsce, a nie tylko tych, które są blisko nas. Choć faktycznie można powiedzieć, że termin „przeciętna organizacja” bywa kłopotliwy, a nawet, że „przeciętna organizacja nie istnieje”, gdyż ciężko, żeby jedna organizacja sytuowała się zawsze pośrodku sektora pod kątem tak wielu różnych aspektów (np. budżetów, liczby pracowników czy pracowniczek, współpracujących instytucji, opinii na jakiś temat). Dlatego w naszych raportach z badań posługujemy się też innymi miarami statystycznymi, rozkładami czy komentarzami eksperckimi, aby pokazywać Wam całe spektrum i zróżnicowanie organizacji.
W tej edycji „Pod lupą: Jacy jesteśmy? Kondycja III sektora” pogłębimy dane z najnowszego raportu i postaramy się pokazać Wam sektor z nieoczywistej perspektywy: przez podział zasobów materialnych i światopoglądowych wśród organizacji.
Rozwarstwienie zasobów i poglądów w sektorze
Na skutek pandemii zwiększyły się nierówności zasobów w sektorze. Pierwszy raz od niemal dekady spadły przeciętne przychody organizacji, a także zwiększył się odsetek fundacji i stowarzyszeń o najniższych przychodach (do 1 tys. zł na rok). Do tej pory następowało stopniowe zwiększanie się „sektorowej klasy średniej” (organizacji o przychodach między 10 tys. a 100 tys. zł rocznie), lecz między rokiem 2017 a 2020 znacznie zmniejszył się odsetek organizacji w tym przedziale. Także gdy przyjrzymy się sumie przychodów całego sektora (a nie przeciętnym budżetom organizacji), okazuje się, że przychody 10% najzasobniejszych organizacji stanowią 85% wartości budżetu wszystkich organizacji w Polsce.
Rozwarstwienie światopoglądowe w sektorze również wydaje się postępować. Zwiększa się odsetek liderek i liderów, którzy uważają, że współpraca między różnymi organizacjami jest wysoce utrudniona lub wręcz niemożliwa ze względu na podziały polityczne w polskim społeczeństwie. Co więcej, połowa reprezentantów i reprezentantek sektora społecznego jest zdania, że bieżąca sytuacja polityczna negatywnie wpływa na organizacje pozarządowe, a jedynie 12% postrzega ten wpływ jako pozytywny.
Które organizacje posiadają najwięcej zasobów, a które najmniej? Co powoduje duże różnice w poziomie zasobności? Jakie opinie mają liderzy i liderki organizacji? Które tematy szczególnie różnicują przedstawicieli i przedstawicielki sektora? Jakie konsekwencje może mieć silna polaryzacja poglądów wśród działaczy i działaczek?
Te i inne tematy weźmiemy pod lupę w czerwcowym cyklu „Pod Lupą: Jacy jesteśmy? Kondycja III sektora”. Zapraszamy do lektury każdego dnia, licząc również na komentarze Czytelników i Czytelniczek.
Pobierz PDF, przeczytaj wygodnie artykuły z cyklu „Pod lupą ngo.pl”
Poznaj wcześniejsze odsłony cyklu „Pod lupą ngo.pl”:
Źródło: informacja własna ngo.pl
