Co roku sto procent organizacji pozarządowych przygotowuje sprawozdanie finansowe i merytoryczne. Ale tylko dwadzieścia procent ujawnia oba te dokumenty w internecie. Zatem, jakimi informacjami na swój temat najchętniej dzielą się organizacje? W jakim stopniu spełniają standardy przejrzystości?
Tylko około połowa stowarzyszeń i fundacji publikuje w internecie swój statut, co czwarta upublicznia swoje sprawozdanie merytoryczne, a co piąta – finansowe.
Z kolei organizacje najchętniej informują o prowadzonych przez siebie projektach i podejmowanych działaniach – robi to 66% z nich. Ponad połowa podaje na swojej stronie internetowej lub profilu organizacji informacje o osobach działających w organizacji. Mniej chętnie organizacje dzielą się wiadomością o swoich źródłach finansowania i sponsorach – robi to 37% stowarzyszeń i fundacji.
Wykres. Informacje publikowane przez organizacje w internecie
Standardy przejrzystości
Gdyby uznać, że publikowanie w internecie wszystkich sześciu wymienionych wyżej typów informacji wyznacza standard przejrzystości, to przeciętna organizacja spełnia go w 50% (publikuje w internecie trzy informacje). W 100% standard ten spełnia 11% organizacji, z kolei 28% nie spełnia go w żadnym stopniu (nie publikuje żadnej z wymienionych informacji).
Liczba publikowanych przez organizacje informacji rośnie wraz z:
- budżetem organizacji,
- zasięgiem prowadzonych działań,
- wielkością miejscowości, w której zlokalizowana jest organizacja
Tak więc bardziej przejrzyste są zasobne, działające na szeroką, ogólnopolską skalę organizacje z dużych miast. One też mają w swoim zespole osobę, która w ramach swoich obowiązków zajmuje się komunikacją zewnętrzną.
Kto publikuje swoje sprawozdania?
Rokrocznie wszystkie organizacje przygotowują sprawozdania finansowe i merytoryczne ze swojej działalność, jednak tylko co piąta z nich (20%) upublicznia oba te dokumenty w internecie. Częściej niż inne robią to organizacje:
- z branży ochrony zdrowia i usług socjalnych,
- zatrudniające płatny personel,
- uznające „przejrzystość” jako jedną z kluczowych wartości dla organizacji,
- działające 6-15 lat (organizacje z najkrótszym stażem działania, poniżej 5 lat, istotnie rzadziej upubliczniają swoje sprawozdania),
- korzystające ze środków zagranicznych programów pomocowych spoza Unii Europejskiej, np. Norweski Mechanizm Finansowy środki od ambasad; źródeł rządowych i administracji centralnej; wsparcia od zagranicznych organizacji pozarządowych czy prowadzące zbiórki publiczne.
Przejrzystość jako wartość
Przedstawiciele organizacji zostali poproszeni o wybranie ważnych dla nich wartości – mogli wskazać nie więcej niż pięć spośród dziewiętnastu wymienionych. Jedną z wymienionych wartości była przejrzystość. Jako ważną dla swojej organizacji wskazało ją 29% stowarzyszeń i fundacji.
Co ważne, takie samo pytanie zadano organizacjom w 2008 roku – wtedy przejrzystość jako ważną wartość wybrało 15% stowarzyszeń i fundacji. Oznacza to, że w ciągu dziesięciu lat niemal podwoił się odsetek organizacji, które uznają przejrzystość za ważną dla siebie wartość. To jedna z większych zmian na aksjologicznej mapie sektora.
Tę zmianę w raporcie “Kondycja organizacji pozarządowych 2018: komentowała Katarzyna Batko-Tołuć z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska:
Te wyniki i cieszą, i martwią. Cieszy, że jest zmiana i przejrzystość staje się wartością. Martwi, że wciąż przejrzystość jest ważna dla niecałych 30% organizacji i że o finansach gotowe jest mówić niecałe 40% z nas. Obraz organizacji to obraz mentalności społeczeństwa. Wciąż mamy odruch myślenia, że „nie powinno to innych interesować”, „że pytają jacyś ciekawscy, wrodzy i niechętni”. Wciąż organizacje nie mają odruchu myślenia „Opowiem o sobie, ponieważ chcę budować zaufanie”. Będę miała poczucie, że osiągnęliśmy w Polsce coś ważnego, gdy przejrzystość będzie powszechną oczywistością. I tego nam życzę jak najszybciej.
Więcej danych w Kondycja sektora organizacji pozarządowych 2018. Raport z badań.
Badania „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018” zostały sfinansowane ze środków Fundacji im. Stefana Batorego oraz środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.
Artykuł powstał w ramach projektu „Kurs na użyteczność: nowa strategia badań Stowarzyszenia Klon/Jawor” sfinansowanego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.
Źródło: inf. własna (fakty.ngo.pl)
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
