Publicystyka - ngo.pl

Zarówno zakończone właśnie wakacje, jak i początek roku szkolnego kojarzą się z zawieraniem nowych znajomości. Z obozów i kolonii dzieci przywożą historie o świeżo poznanych koleżankach i kolegach, a rozpoczynające się we wrześniu zajęcia dodatkowe czy nowe etapy edukacji powodują wejście w nowe środowisko. Nawiązanie nowych relacji wiąże się często z obawami i niepewnością, ale zazwyczaj daje radość i oznacza nowe przygody i możliwości zabawy.

Podobnie może wyglądać rozszerzanie grona partnerów przez organizacje pozarządowe. Nawiązanie współpracy zazwyczaj wymaga wysiłku – znalezienie partnera i rozpoznanie obszaru potencjalnej współpracy, nabranie zaufania, znalezienie wspólnego języka i wypracowanie metod współdziałania. Ale ostatecznie wspólne projekty dają więcej możliwości i oznaczają rozwój. Jak często organizacje decydują się na taki krok?

W 2018 roku 41% organizacji pozarządowych zadeklarowało, że w ostatnim roku nawiązało współpracę z partnerami, z którymi wcześniej nie miały kontaktów. Jednocześnie co druga organizacja (51%) nie rozpoczęła współpracy z żadnym nowym partnerem, zaś 8% nie miała wiedzy, żeby odpowiedzieć na pytanie.

Co wyróżnia organizacje bardziej otwarte na nowe relacje? Przede wszystkim krótszy staż działania. Przyczyny są co najmniej dwie. Po pierwsze organizacjom działającym dłużej (ponad 10-15 lat) może być trudniej znaleźć partnerów, z którymi jeszcze nie utrzymywały kontaktów. Przez lata aktywności, szczególnie jeśli działają w mniejszych społecznościach, mogły wejść we współpracę ze wszystkimi potencjalnymi partnerami. Inna jest sytuacja organizacji o krótkim stażu, które dopiero budują grono współpracowników – w ich przypadku grono potencjalnych partnerów jest o wiele większe. Jednocześnie organizacje „młodsze” mogą mieć większą motywację do nawiązywania nowych relacji ponieważ są one okazją do skorzystania z wiedzy i doświadczenia partnerów o dłuższym stażu.

Jednak znaczenie może mieć też nastawienie – organizacje działające krócej częściej mówią o otwartości na nowe kontakty i współpracę.  Wśród stowarzyszeń i fundacji działających nie dłużej niż pięć lat 45% podpisuje się pod stwierdzeniem: „staramy się jak najszerzej kontaktować z osobami i instytucjami spoza organizacji aby informować o jej istnieniu, działaniach, zainteresować nowe osoby lub partnerów”. Im dłuższy staż pracy, tym mniejszy odsetek organizacji uważa, że stwierdzenie to opisuje ich postawę – wśród organizacji działających ponad 15 lat identyfikuje się z nim 29%.

Częstość wchodzenia w nowe partnerstwa rośnie wraz ze skalą i intensywnością działań. Nowego partnera w ostatnim roku miała ponad połowa (54%) organizacji aktywnych codziennie w godzinach pracy i 20% tych, które nie pracują systematycznie i generalnie prowadzą niewiele działań. Częstość wchodzenia w nowe partnerstwa zmienia się wraz z:

• zasięgiem oddziaływania organizacji: wśród organizacji, których obszar działania jest nie większy niż gmina współpracę z nowym partnerem nawiązało 19%, zaś wśród organizacji działających w skali całego kraju 50%;
• lokalizacją siedziby organizacji: na wsi stowarzyszenia i fundacje rzadziej podejmują nową współpracę (za pewne ze względu na mniejszą liczbę potencjalnych partnerów) niż organizacje, których siedzibą są największe miasta;
• korzystaniem przez organizację z płatnego personelu: organizacje posiadające stałych pracowników częściej nawiązują nowe sojusze niż te, które pracują wyłącznie społecznie lub mają tylko sporadycznych współpracowników;
• branżą, w jakiej organizacje działają: najczęściej w nowe partnerstwa weszły organizacje zajmujące się usługami socjalnymi i pomocą społeczną (53%), a najrzadziej organizacje sportowe, a także działające na rzecz kultury i sztuki (39%).

Partnerami, z którymi organizacje najczęściej nawiązują nowe relacje są inne stowarzyszenia i fundacje. Potwierdza to obserwowany od kilku lat trend świadczący o zacieśnianiu się kontaktów wewnątrz sektora (pisaliśmy o tym m.in. w artykule „Na walentynki – o bliskości między organizacjami”).

Niewiele rzadziej niż z innymi organizacjami pozarządowymi badane podmioty nawiązały współpracę z nowymi partnerami z biznesu. To także relacje, które od lat zyskują na znaczeniu, choć w 2018 roku udział organizacji, które kontaktują się z przedsiębiorcami był nieco niższy niż w roku 2015 (z 75% spadł do 67%). Tym bardziej ważne, że przedsiębiorcy znaleźli się wysoko na liście nowych partnerów organizacji.

7% organizacji rozpoczęło współpracę z samorządem lokalnym. Zapewne dotyczy to organizacji o krótkim stażu, ponieważ zdecydowana większość organizacji (84%) utrzymuje kontakty z urzędem miasta lub gminy, w której ma siedzibę, a więc nie traktuje lokalnego samorządu jako nowego partnera. Nawiązanie „nowej” relacji może dotyczyć samorządu wyższego szczebla – kontakty z starostwem powiatowym czy urzędem marszałkowskim nie są już tak częste (z samorządem na poziomie powiatu relacje utrzymuje 57% organizacji, a na poziomie województwa 43%) – lub urzędu z innej miejscowości.

Najrzadziej na nowych partnerów organizacje wybierają administrację rządową. Pokazuje to duży dystans między organizacjami a urzędami centralnymi, z którymi jakikolwiek kontakt ma nie więcej niż 40% stowarzyszeń i fundacji. Co ciekawe, nie chodzi o dystans geograficzny – nie widać różnicy w nawiązywaniu nowych relacji z administracją centralną między organizacjami z terenów wiejskich a tymi z Warszawy.

Badania „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018” zostały sfinansowane ze środków Fundacji im. Stefana Batorego oraz środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

Artykuł powstał w ramach projektu „Kurs na użyteczność: nowa strategia badań Stowarzyszenia Klon/Jawor” sfinansowanego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.