Publicystyka - ngo.pl

Ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o Polskim Bonie Turystycznym wprowadziła dwa rodzaje świadczeń oraz określiła zasady ich przyznawania i realizacji. Wysokość każdego z nich została określona na kwotę 500,00 zł, przy czym bon turystyczny przysługuje rodzicom pobierającym świadczenie wychowawcze (tzw. 500+). Natomiast opiekunowie dzieci niepełnosprawnych otrzymują ponadto tzw. dodatkowe świadczenie o tej samej wartości, co bon.

zobacz, co o PBT pisaliśmy w 2020 r.: Polski Bon Turystyczny w działalności NGO

Ustawa o PTB określiła także warunki, jakie musi spełnić podmiot przyjmujący płatność bonem. W przypadku organizatorów turystyki (biur turystycznych) realizujących imprezy turystyczne podmiot ten musi posiadać wpis do Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki. Podobnie rzecz ma się z obiektami noclegowymi, które to zobowiązane są do figurowania we właściwym dla siebie rejestrze określonym w ustawie o usługach hotelarskich. 

Trzecim beneficjentem ustawy są organizacje pozarządowe, ale tylko te, które posiadają status organizacji pożytku publicznego (OPP) – tu adekwatny wpis w KRS. Zatem od samego początku ustawa o PBT nie uwzględniała możliwości realizacji płatności za pomocą bonu wszystkim organizacjom pozarządowym, a jedynie tym posiadającym status OPP. Ten wymóg został utrzymany również po nowelizacji. Naszym zdaniem organizacje, realizujące w ramach działań statutowych turystykę oraz wypoczynek dzieci i młodzieży, powinny rozważyć uzyskanie statusu OPP, szczególnie w kontekście zwiększenia liczby odbiorców swoich działań, jeśli planują przyjmowanie płatności w formie bonu turystycznego.

Realizacja bonu odbywa się poprzez platformę PUE ZUS, gdzie dokonywana jest rejestracja podmiotów akceptujących bony, płatników (rodziców), a także samych transakcji. W przypadku NGO-OPP wykonanie wskazanych czynności rejestracyjnych w systemie było dotychczas utrudnione przez brak możliwości właściwego wyboru statusu podmiotu na platformie. 

Organizacje pożytku publicznego, do czasu nowelizacji ustawy, nie miały innej możliwości niż wskazanie posiadania wpisu do jednego z wymienionych rejestrów/ewidencji (ewidencja organizatorów turystyki lub rejestr z ustawy o usługach hotelarskich), co wiązało się de facto z poświadczeniem nieprawdy. 

Zgłaszane uwagi przez środowisko organizacji pozarządowych zaowocowały dokonaniem zmian w systemie PUE ZUS i umożliwiło wybór właściwego rodzaju podmiotu. 

„Instrukcja wypełniania oświadczenia PBT” - opracowana przez ZUS

Istotnym jest tu jednak fakt, że w przypadku OPP mogą one prowadzić działalność w zakresie organizacji imprez turystycznych określoną ustawą o imprezach turystycznych z pewnymi ograniczeniami. Wynika to z faktu, że oferowanie i organizacja imprez turystycznych stanowi w Polsce działalność regulowaną i w pełni możliwa jest jedynie przez organizatorów turystyki w rozumieniu niniejszej ustawy (zob. Polski Bon… informacja z 2020 r.). 

Ustawa o PBT w swoim początkowym brzmieniu dopuszczała, aby organizacje pożytku publicznego realizowały wyłącznie imprezy turystyczne mieszczące się w części zakresu, do którego ustawy nie stosuje się (wyłączenia ustawowe), zatem oferowane imprezy musiały spełniać kumulatywnie trzy elementy: niekomercyjność, okazjonalność i ograniczoną grupę odbiorców. Zakres definicyjny tych pojęć opisywaliśmy szczegółowo we wcześniejszych artykułach – zob. Działalność turystyczna organizacji pozarządowych po 1 lipca 2018.

Warto zwrócić uwagę, że imprezy te musiały także zawierać minimum jeden nocleg rozumiany jako usługę zakwaterowania. Oczywiście mogły one ponadto obejmować inne usługi, jak np. transport czy dodatkowe świadczenia, będące elementem programu danej wycieczki lub wypoczynku. W praktyce, w związku z trwaniem stanu epidemii, realizacja imprez turystycznych od października 2020 do maja 2021 była wstrzymana, zaś okresowo realizacja PBT była możliwa tylko w ramach usługi noclegowej przez podmioty świadczące tego typu usługi.

Nowelizacja ustawy o PBT przyjęta przez Sejm w styczniu 2021 (tekst jednolity ustawy o PBT po nowelizacji, Dz.U. z 2021 poz. 839) umożliwiła podmiotom akceptującym bony, w tym organizacjom pożytku publicznego, przyjmowanie płatności bonem również za imprezy jednodniowe (do 24 godzin) nie obejmujące noclegu.

Niemniej jednak to rozszerzenie działalności dla OPP wciąż odnosi się do imprez turystycznych, a więc musi wystąpić tu opisane w ustawie połączenie minimum dwóch rodzajów usług (zakwaterowanie, transport, inne) na potrzeby tej samej wycieczki i jej odbiorców. Pomijając z oczywistych względów usługę zakwaterowania w przypadku imprezy jednodniowej, pozostaje tu tylko możliwość połączenia transportu z inną usługą objętą programem wycieczki (np. transport + spływ kajakowy, transport + zajęcia przyrodnicze). Punktem wyjścia do stworzenia imprezy turystycznej będą tu określone w ustawie o imprezach turystycznych wyżej wymienione tzw. „rodzaje usług”, których tylko odpowiednie połączenie doprowadzi finalnie do powstania imprezy turystycznej.

Często wskazywanym (również w mediach) po nowelizacji ustawy o PBT przykładem możliwości realizacji bonu są półkolonie, jako forma wypoczynku dzieci i młodzieży określona w prawie oświatowym. Dokonując nowelizacji nie poddano analizie artykułu 3 pkt 3 ustawy o imprezach turystycznych, w którym zapisano, że imprezy turystyczne, nie obejmujące noclegu pozostają nadal imprezami turystycznymi w definicyjnym rozumieniu powyższej ustawy. Oznacza to, że nadal zobowiązani jesteśmy do połączenia dwóch rodzajów usług, z których jedną musi być transport (z racji braku usługi noclegowej) oraz inna usługa. Kluczowym jest tu fakt, że łączenie dwóch lub więcej usług tego samego rodzaju nie doprowadza do powstania imprezy turystycznej. Zatem wspomniana powyżej półkolonia, w przypadku braku transportu (i noclegu), stanowi połączenie wielu usług tego samego rodzaju (opieka wychowawcy, wyżywienie, zajęcia sportowo-rekreacyjne, animacja czasu wolnego, wyjście do kina, na basen itp.) i nie powstanie tu impreza turystyczna. 

Powyższa analiza interpretacyjna skłania nas ku stwierdzeniu, że organizator półkolonii, która realizowana jest bez usługi transportowej - codzienny dowóz dzieci na zajęcia - nie może przyjmować płatności za pomocą bonu turystycznego, ponieważ półkolonia sama w sobie nie stanowi imprezy turystycznej, zaś ustawa o PBT wyraźnie wskazuje, że płatności dokonać można jedynie za imprezę turystyczną. 

W przypadku wątpliwości co do naszej interpretacji należy każdorazowo, biorąc pod uwagę specyfikę planowanej działalności turystycznej, skonsultować się z Polską Organizacja Turystyczną wyznaczoną do obsługi realizacji Polskiego Bonu Turystycznego.

Ministerstwo Edukacji i Nauki wraz z Głównym Inspektorem Sanitarnym i Ministerstwem Zdrowia opracowali wytyczne dla organizatorów wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w 2021 roku. Organizacje pozarządowe, które w tym roku planują działania związane z wypoczynkiem swoich beneficjentów są zobowiązane zapoznać się i wdrożyć opisane wytyczne. 

Wiele zaleceń jest podobnych do tych z roku ubiegłego, ale organizator zostaje zobowiązany do opracowania regulaminów i procedur dot. bezpieczeństwa i higieny na czas trwania stanu epidemii. Rekomendujemy, aby owe regulaminy i procedury były opracowane pisemnie. Organizator ma także przeszkolić kadrę wypoczynku z wdrażanych procedur. 

Złagodzono natomiast (względem ubiegłego roku) w wytycznych ograniczenia dotyczące przemieszczania się uczestników wypoczynku poza obiekt noclegowy, dot. organizacji stołówki czy realizacji programu wypoczynku.

Agnieszka Ponikiewska, Artur Ponikiewski 

Towarzystwo Turystów Przyrodników i Krajoznawców - organizacja statutowo, zajmująca się turystyką i krajoznawstwem, uczestnik konsultacji publicznych projektu ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.