Publicystyka - ngo.pl

Wchodząca w życie 1 lipca 2018 r. ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych stanowi przeniesienie do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2015/2302. Ustawa zastąpi obowiązującą dotychczas ustawę o usługach turystycznych, której nazwa zostanie zmieniona na: „o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych”. Konsekwencje nowego porządku prawnego w zakresie organizacji turystyki mają znaczenie również dla organizacji pozarządowych.

„Działalność organizacji pozarządowych w sferze turystyki i krajoznawstwa oraz na rzecz wypoczynku dzieci i młodzieży, zostanie ograniczona w znaczący sposób i napotka duże trudności w realizacji przez organizacje pozarządowe celów statutowych, a przecież działalność nie komercyjna w sferze turystyki należy do sfery zadań publicznych”. 

W ten sposób swoje obawy wyrażał, w ramach uzgodnień międzyresortowych dotyczących projektu ustawy, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Podobne obawy zgłosiły Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Finansów oraz Rada Działalności Pożytku Publicznego. Żadna z uwag, broniących organizacje pozarządowe, które działają w sferze turystyki społecznej nie została uwzględniona. Organizacji non-profit, których głównymi dziedzinami działalności jest sport, turystyka i rekreacja, było w 2017 r. 25,7 tysięcy (dane GUS).

Wprowadzenie nowej definicji „przedsiębiorca turystyczny” (art. 4. pkt 7), obejmującej oprócz działalności gospodarczej również działalność odpłatną pożytku publicznego, powoduje, że zakresem przedmiotowym definicji, objęte będą wszystkie organizacje pozarządowe, a także placówki oświatowe, kluby sportowe oraz parafie, które statutowo zajmują się turystyką i krajoznawstwem, wspieraniem i upowszechnianiem kultury fizycznej czy działalnością na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynkiem. Wszystkie powyższe podmioty zostały ujęte w uzasadnieniu do ustawy, a także wymienione w załączniku nr 3 do oceny skutków regulacji.

Przedsiębiorca turystyczny - „należy przez to rozumieć organizatora turystyki,  przedsiębiorcę ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych, agenta turystycznego lub dostawcę usług turystycznych, będącego przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny albo prowadzącego działalność odpłatną”.

Każda organizacja pozarządowa organizująca imprezy turystyczne, w ramach działalności odpłatnej jest przedsiębiorcą turystycznym i podlega pod regulację ustawy.

2. Czy ustawa odróżnia podmioty działające dla zysku, od tych działających non-profit (jak organizacje)?

​Tak, ale działalność organizacji non-profit została w zakresie turystyki mocno ograniczona.

Każde NGO, której działalność w zakresie organizacji imprez turystycznych wykroczy poza parametry niekomercyjności, ograniczonej grupy podróżnych i okazjonalności będzie musiała spełnić dodatkowe warunki, takie same jak organizator turystyki (tzw. biuro turystyczne).

Organizacje pozarządowe są zmuszone do zapoznania się z ustawą i wyłączeniami w niej zawartymi, żeby uniknąć konsekwencji przekroczenia tych wyłączeń i niespełnienia rygorów nakładanych przez ustawę. Za niestosowanie się do regulacji ustawy, członek zarządu organizacji „podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3” (art. 59. ust. 1).

Każda forma zorganizowanej turystyki (wyjazdu), niezależnie od jej nazwy (rajd, warsztaty, plener, wyjazd na zawody sportowe, udział w konkursie wiedzy o regionie itd.), staje się imprezą turystyczną w rozumieniu ustawy. Wyłączeniu nie będą podlegały również wycieczki szkolne. Ponadto należy pamiętać, że zakup pojedynczych usług od różnych przedsiębiorców (transport, nocleg, przewodnik turystyczny) na potrzeby tej samej wycieczki również stanowi imprezę turystyczną (tzw. powiązane usługi turystyczne). Ustawa ograniczy zatem znacznie liczbę możliwych do zorganizowania (bez podpadania pod rygory ustawy) imprez turystycznych, a także grupy odbiorców.

Przykład 1: jednodniowa wycieczka autokarem, obejmująca np. bilety wstępów, usługę przewodnicką, wyżywienie nie jest objęta regulacją ustawy.

Przykład 3: warsztat, biwak, rajd i in. niezależnie od nazwy, ale zawierające nocleg, podlegają regulacji ustawy w zakresie okazjonalności. Tym samym wykorzystuje 1 z puli 9 imprez.

Przykład 4: NGO organizuje wycieczkę tylko poprzez przedstawienie programu (co, gdzie, kiedy), zaś uczestnicy indywidualnie opłacają nocleg w hotelu, obiad w restauracji, bilety wstępu do muzeum -  wówczas NGO podlega ustawie w zakresie powiązanych usług turystycznych, gdyż ułatwia odbiorcom (oferuje) możliwość zakupu tych dodatkowych usług. Tym samym wykorzystuje 1 z puli 9 imprez.

Każda organizacja pozarządowa musi stosować ustawę w każdej sytuacji związanej z szeroko rozumianą turystyką i może zorganizować dowolną liczbę imprez jednodniowych. W przypadku imprez obejmujących nocleg (wielodniowych) obowiązuje parametr okazjonalności - maksymalnie kilka w roku, niekomercyjności i ograniczonej grupy odbiorców.

4. Jakie obowiązki nakłada ustawa na organizatorów imprez turystycznych? Które z nich są trudne do spełnienia dla organizacji pozarządowych?

Organizator imprezy turystycznej, którego obejmie zakres ustawy (przekroczy wyżej opisywane ograniczenia), niezależnie od tego, czy prowadzi działalność gospodarczą (biuro turystyczne), czy jest organizacją pozarządową, prowadzącą działalność odpłatną będzie objęty tymi samymi regulacjami. Spowoduje to, że dotychczasowa oferta turystyczna organizacji pozarządowych realizowana w ramach turystyki społecznej wzrośnie o dodatkowe koszty.

Najtrudniejszymi warunkami do spełnienia dla organizacji pozarządowych, działających niekomercyjnie, będą:

1. wpis do Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki (opłata skarbowa),

2. zawarcie Gwarancji Bankowej lub Gwarancji Ubezpieczeniowej - minimalna wysokość sumy gwarancji dla podmiotów rozpoczynających działalność na terenie Polski stanowi równowartość 7,5 tys. EUR - jeśli realizowana jest usługa transportowa (jeśli nie: 3,75 EUR),

   lub

   zawarcie umowy ubezpieczenia na rzecz podróżnych - minimalna wysokość sumy ubezpieczenia dla podmiotów rozpoczynających działalność na terenie Polski stanowi równowartość 7,5 tys. EUR - jeśli realizowana jest usługa transportowa (jeśli nie: 3,75 EUR),

   lub

   zawarcie (i prowadzenie) turystycznego rachunku powierniczego tylko w przypadku podmiotów, świadczących imprezy turystyczne na terenie Polski - opłaty naliczane przez dany bank,

3. wpłata na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny - 2 zł / uczestnik,

4. obowiązkowe wykupienie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia - dotyczy tylko wyjazdów zagranicznych.

Gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa oraz umowa ubezpieczenia na rzecz podróżnych to zabezpieczenie finansowe na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki. Zazwyczaj jest to jednorazowa opłata za wydanie gwarancji czy zawarcie umowy.

W przypadku rachunku powierniczego (na który uczestnicy wpłacają środki finansowe za udział w imprezie turystycznej, a kwota ta wypłacana jest organizatorowi dopiero po należytym wykonaniu imprezy lub stanowi zabezpieczenie tytułem zwrotów za niewłaściwie wykonanie umowy), opłata pobierana jest za zawarcie umowy oraz za comiesięczne prowadzenie rachunku. Należy jednak zaznaczyć, że niewiele organizacji pozarządowych będzie w stanie z własnych środków finansowych zrealizować imprezę (np. 10-dniowy wypoczynek), a w szczególności opłacić wcześniej kontrahentów.

Należałoby zatem rozważyć, które z powyższych rozwiązań (formalnych i finansowych) byłyby najkorzystniejsze dla NGO. Koszty powyższych opłat nie są przedmiotem artykułu (wynika to również z faktu, że nadal nie ma rozporządzeń do ustawy, które będą miały wpływ na te koszty).

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.