Publicystyka - ngo.pl

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności (…) wydaje się koncentrować głównie na kwotach, które będzie miał do dyspozycji NIW w kolejnych latach. Zmiany kwot w ustawie o NIW-CRSO następują dość często, ponieważ od pierwszej wersji ustawy postanowiono zapisać w niej budżet Instytutu wybiegając w przyszłość. Obecnie lista którą proponuje nowelizacja sięga aż do 2036 roku (więc jest stuprocentowo pewne, że będzie nadal korygowana, w związku ze zmieniającymi się planami, możliwościami budżetu, inflacją etc.). Przygotowana wersja zmian budżetu jest dość szczegółowo opisana w uzasadnieniu, gdzie znajdziemy informacje o poszczególnych programach NIW-u, a także m.in. przewidywanych wydatkach dotyczących jego siedziby (zob. uzasadnienie).

Obecnie NIW realizuje zadania stosując przepisy ustawy o działalności pożytku "w zakresie nieuregulowanym (…) ustawą (o NIW-CRSO) oraz odrębnymi przepisami" (mówi o tym art. 28 ustawy o NIW-CRSO). To powoduje, że procedury konkursowe odbiegają od tych powszechnie stosowanych w samorządach (gdzie przy konkurach "odrębne przepisy" nie konkurują z ustawą o pożytku), a nawet w samym NIW-iw mogą być różne. 

I tak do przyznawania środków pochodzących z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego stosuje się regulacje z ustawy o grach hazardowych (Fundusz opisany jest w tej właśnie ustawie) i wydanego do tej ustawy rozporządzenia - procedura konkursowa opisana jest właśnie w rozporządzeniu. W nowelizacji proponuję się usunięcie z ustawy o grach hazardowych delegacji do wydania rozporządzenia. W miejsce delegacji znajdzie się bezpośrednie odesłanie do ustawy o pożytku.

ustęp 7 w art. 88a ustawy o grach hazardowych - proponowane brzmienie
Do dofinansowania realizacji zadań, o których mowa w ust. 5, stosuje się odpowiednio przepisy działu II rozdziału 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. 
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1491 i 1960).

W artykule 24 ustawy o Narodowym Instytucie Wolności opisane są zadania jakie może realizować NIW. W artykule tym znajduje się obecnie fragment, według którego możliwa jest "realizacja innych zadań zlecanych przez Przewodniczącego Komitetu" - czyli szerokie otwarcie drogi do działań niezapisanych w samej ustawie o NIW. W nowelizacji proponuje się dalsze poszerzenie tej możliwości. Zlecać mógłby nie tylko Przewodniczący, ale również ministrowie.

Proponowany kształt regulacji umożliwiałby skoncentrowanie w Instytucie konkursów dla organizacji pozarządowych realizowanych obecnie przez poszczególne ministerstwa, choć oczywiście nie jest przesądzone czy resorty rzeczywiście będą w przyszłości skłonne do skorzystania z oferty Narodowego Instytutu, a ten ostatni gotowy na przyjęcie zlecenia.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego oraz ustawy o grach hazardowych. legislacja.gov.pl

Jak zwraca uwagę Piotr Frączak w Biuletynie #prosteNGO – 20 stycznia-2 lutego 2025 r., projekt wysłano do uzgodnień (czyli postanowiono zebrać opinie wewnątrz rządu), ale nie skierowano do konsultacji publicznych oraz opiniowania. 

Projektodawcy uzasadniają brak konsultacji w następujący sposób.

Jednak jak wskazano w Biuletynie, zmiany "dotyczą nie tylko kwestii technicznych, ale też merytorycznych: np. zwiększenia środków na poszczególne programy, na dotację celową dla NIW-u, możliwości zlecania zadań NIW-owi przez inne ministerstwa czy stosowania ustawy o pożytku do programów finansowanych w ramach środków z ustawy o grach hazardowych".