Publicystyka - ngo.pl

Często wydaje nam się, że działania prowadzone przez naszą organizację mają bardzo specyficzny charakter i nie łączą się z innymi zagadnieniami. Wspieramy młodych naukowców, organizujemy opiekę wytchnieniową dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, prowadzimy rehabilitację dla tych dzieci, zajęcia terapeutyczne, upowszechniamy historię i oprowadzamy wycieczki po mieście, organizujemy zajęcia sportowe, wystawiamy sztuki teatralne – co, oprócz przepisów prawa dotyczących stowarzyszeń i fundacji – możemy mieć ze sobą wspólnego? Wpływ na klimat.

Każda organizacja – tak, jak każdy człowiek – pozostawia swój ślad środowiskowy (ekologiczny), czyli całościowy wpływ jej działalności na środowisko: ile hektarów lądów i oceanów potrzeba do zaspokojenia naszych potrzeb oraz absorpcji produkowanych przez nas odpadów. Wynik podawany jest w hektarach globalnych na osobę.

W 2021 r. już od 29 lipca żyjemy na ekologiczny kredyt. Według wyliczeń organizacji Global Footprint Network tego dnia właśnie ludzkość wyczerpała zasoby ziemi (gleba, paliwa kopalne, lasy, surowce, woda), odnawialne w sposób naturalny w ciągu roku. Współcześnie ludzie zużywają 74 procent więcej zasobów niż ekosystemy planety są w stanie zregenerować.

Z tego tekstu dowiesz się m.in., czym jest ślad węglowy i ślad wodny. Jak je zbadać, a przede wszystkim – jak je zmniejszyć?

Ślad węglowy to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych (m.in. dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu) wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez osobę, organizację, wydarzenie lub produkt.

Ślad węglowy organizacji to emisje spowodowane przez wszystkie jej działania, w tym zużycie energii przez wykorzystywane przez nią budynki i środki transportu. 

Ślad węglowy produktu to emisje spowodowane wydobyciem surowców, z których został wytworzony, produkcją, użytkowaniem oraz składowaniem bądź recyklingiem po zużyciu.

Ślad wodny mówi, ile zużywamy wody. To suma wody zużytej przez nas:

• bezpośrednio (do picia, mycia, prania, czy sprzątania)
• i pośrednio (woda wirtualna, pochodząca z globalnych zasobów słodkiej wody, wykorzystywana do produkcja każdej rzeczy, której używamy, którą nosimy na sobie, którą kupujemy, sprzedajemy i konsumujemy).

Ślad wodny mierzy ilość wody użytej do produkcji każdego dobra i każdej usługi, z których korzystamy i może zostać wyliczony dla indywidualnej osoby, społeczności, miasta, kraju, czy całej ludzkości.

1. Znajdź narzędzia

Ślad węglowy i wodny organizacji można policzyć za pomocą dostępnych w sieci kalkulatorów, np. 

• Carbon Footprint 
• Creative Green Tools 
• Rankomat.pl/woda 

2. Zbieraj i notuj dane

Aby skorzystać z narzędzi do liczenia śladu węglowego i wodnego, konieczne jest podanie np. informacji o zużyciu energii, wody, papieru, produkcji odpadów, rozwiązaniach cateringowych i transportowych dotyczących działań Twojej organizacji.

3. Porównuj pomiary

Warto regularnie porównywać pomiary, aby w trakcie działań lub przy kolejnych inicjatywach coraz skuteczniej redukować negatywny wpływ na środowisko.

Bezpłatny kalkulator śladu węglowego i baza wiedzy dla firm →

🍀Korzystaj z lokalnych usług – dzięki temu zmniejszasz ślad węglowy pochodzący z transportu.

🍀Zadbaj o właściwy catering podczas wydarzeń:

• korzystaj z lokalnych produktów (skracasz w ten sposób łańcuch dostaw, ograniczasz emisje związane z transportem),
• stosuj świeże produkty sezonowe (owoce i warzywa uprawiane poza sezonem w szklarniach mogą mieć duży ślad węglowy),
• unikaj produktów przetworzonych technologicznie (np. napoje gazowane, wafle ryżowe, ciastka w opakowaniach, na ich produkcję zużyto więcej energii),
• zadbaj o to, by herbata, kawa, cukier posiadały certyfikat Fair Traid

🍀Świadomie korzystaj z technologii IT

Aktywność internetowa także zostawia ślad węglowy. Szkody dla środowiska są tym mniejsze, im mniejszą liczbę danych przesyłamy i pobieramy w przestrzeni wirtualnej. Uruchomienie komputera, wyszukiwanie informacji również powoduje emisję.

Środowisku pomoże, jeśli np.:

• ograniczysz korzystanie z wideo w aplikacjach,
• obniżysz jakość wideo oglądanego na platformie streamingowej,
• wyłączysz kamery podczas spotkania online.

🍀Świadomie korzystaj z maili

Typowy e-mail jest odpowiedzialny za 4 g emisji CO2. Załącznik ze zdjęciem potrzebuje więcej przestrzeni do transmisji: cyfrowy ślad węglowy maila wzrasta do 50 g. 

Pod względem emisji wysyłka 65 e-maili jest ekwiwalentem przejechania 1 km samochodem.

Środowisku pomoże, jeśli np.:

• wyczyścisz swoją skrzynkę e-mailową z niepotrzebnych subskrypcji newsletterów;
• załączysz do wiadomości tylko osoby, które rzeczywiście powinny ją otrzymać;
• przygotujesz treść uważnie, tak aby zawierała wyłącznie niezbędne informacje;
• ograniczysz liczbę wysyłanych wiadomości;
• w stopce umieścisz tekst zamiast zdjęcia;
• dodasz prośbę, aby nie drukować wiadomości i/lub porady dotyczące bardziej świadomego korzystania ze swojej skrzynki.

🍀Świadomie wybieraj dostawców rozwiązań informatycznych

Współpracuj z firmami, które dążą do obniżenia swojego śladu węglowego oraz wykorzystują energię ze źródeł odnawialnych. 

Na The Green Web możesz sprawdzić, czy strona internetowa jest hostowana przez centrum danych, które pobiera prąd pochodzący ze źródeł odnawialnych. 

Website Carbon oblicza ślad węglowy strony internetowej. 

https://ethical.net/resources – zestawienie etycznych alternatyw dla wielu technologicznych produktów. 

🍀Dziel się zasobami

Nawiązywanie współpracy z innymi instytucjami, organizacjami i grupami może mieć fizyczny i zarazem finansowy wymiar – a efektem tego będzie mniejszy ślad węglowy realizowanych przedsięwzięć.

Warszawa miastem współdzielenia >

Spółdzielnia Kultury. A czego tobie brakuje, by działać lokalnie? >

Jak założyć jadłodzielnię w 6 krokach [film] >

🍀Zrekompensuj środowisku ślad węglowy

Wytworzone emisje można zneutralizować poprzez redukcję gazów cieplarnianych w innym miejscu na świecie.  Służą temu programy offsetowe, które „odbierają” ze środowiska nasz negatywny wkład, np. wspierając nasadzanie drzew czy rozwijanie energii odnawialnej. 

Przykład polskiej inicjatywy offsetowej, łączącej wsparcie dla organizacji społecznych z rozwojem zielonej energii: Social Carbon Offset – zielona energia zmiany społecznej

Na potrzeby własne i współpracy z osobami z zewnątrz (wolontariuszami/szkami, artystami/tkami, kontrahentami/tkami) spiszcie zasady organizacji pracy i wydarzeń w Waszym stowarzyszeniu, fundacji, dotyczące aspektów środowiskowych. 

Przyjmijcie ten dokument jako standard w swojej organizacji. 

Stwórzcie jasną instrukcję i podzielcie się nią z zewnętrznymi podmiotami, z którymi współpracujecie – tak, aby wszyscy wiedzieli, co jest dla Was ważne i jakimi zasadami się kierujecie. 

Zapisy te zawierajcie w umowach. 

Na potrzeby wewnętrzne stwórzcie skróconą eko check-listę, która pomoże Wam w sprawnej realizacji zielonych założeń przy kolejnych inicjatywach, np.: eko check-listy.

Obejrzyj: 6 kroków do zmniejszenia śladu węglowego organizacji [film]

Zobacz też: Jak zorganizować wydarzenie przyjazne środowisku? [infografika]

Przyjęło się myśleć o rozwiązaniach ekologicznych jako takich, które dotyczą wykorzystywanych materiałów lub usług. Tymczasem kwestie etyczne i polityczne (polityka organizacji czy instytucji na rzecz klimatu, tworzenie sojuszy) także odgrywają ważną rolę w ograniczaniu wpływu organizacji na środowisko. Wszak nikt – żadna osoba, ani żadna organizacja – nie jest samotną wyspą. 

Ekoetyka to zespół wartości, norm i priorytetów, które wskazują na pełen szacunku stosunek człowieka do środowiska przyrodniczego. Jest więc zastosowaniem ekologicznych reguł w relacjach gospodarczych i biznesowych – poprzez m.in. organizację zrównoważonych przyrodniczo i społecznie przetargów, badanie polityki firmy czy instytucji, wprowadzanie odpowiednich zapisów w umowach czy działania promujące zmianę regulacji prawnych na poziomie gminnym, miejskim lub nawet krajowym.

Na początek stwórzcie ekologiczny kodeks etyczny, który będzie częścią polityki i misji Waszej organizacji. Integralną jego częścią powinny być ekologicznie etyczne zasady współpracy, szczególnie z partnerami komercyjnymi. Poniżej kilka inspiracji: 

🍏 Zaplanuj swoje zakupy. Kupuj tylko to, co konieczne. Dobre planowanie wydatków pozwoli na zakup produktów naprawdę potrzebnych i na odpowiednie dobranie sprzedawców(-czyń) lub usługodawców(-czyń).

🍏 Zamiast kupować – wypożycz. Zaoszczędzisz pieniądze oraz zredukujesz ilości odpadów. Jeśli jesteś właścicielem sprzętu, który może być potrzebny innym organizacjom - dziel się nim.

🍏 Kupuj lokalnie. Nawiązując współpracę z miejscowymi przedsiębiorstwami, wspierasz „małą gospodarkę”. Kapitał pozostaje w lokalnym obiegu, nie zasila zagranicznych kont rynkowych gigantów, zarejestrowanych zazwyczaj w rajach podatkowych. Ponadto łańcuch dostaw na każdym etapie produkcji jest łatwiejszy do zweryfikowania. Lokalny transport zmniejsza emisję CO2 do atmosfery.

🍏Kupuj dla demokracji, czyli wspieraj spółdzielnie i alternatywne modele biznesowe, opierające się na ekonomii społecznej i solidarnościowej (np. kooperatywy).

🍏 Wybieraj produkty opatrzone certyfikatami ekologicznego i etycznego handlu.

🍏 Sprawdzaj politykę ekologiczną i społeczną firm, z którymi współpracujesz. Weryfikuj, z jakich surowców one produkują, w jaki sposób utylizują i/lub recyklingują odpady. Czy przestrzegają prawa pracy? Czy płacą podatki?

🍏 Unikaj współpracy z dużymi korporacjami, wybieraj małe i średnie przedsiębiorstwa, najlepiej lokalne. Dbasz w ten sposób o bardziej zrównoważoną dystrybucję dóbr i pieniędzy wśród lokalnych przedsiębiorstw i pracowników oraz pracowniczek.

🍏 Sprawdzaj, w jaki sposób banki inwestują Twoje pieniądze. Czy są akcjonariuszami nieetycznych firm lub projektów, jak np. wydobywanie paliw kopalnych albo grabież ziemi czy wody?

Jeśli brakuje Wam wiedzy lub pewności, czy dane rozwiązanie się u Was sprawdzi lub jak je zastosować – szukajcie informacji i wsparcia u innych. 

Nawiązanie relacji i współpracy z innymi podmiotami (formalnymi i nieformalnymi) pomoże Wam dzielić się np. kosztami produkcyjnymi, tworzyć porozumienia dla dobra lokalnej przyrody, wymieniać się wiedzą, wspierać i wzmacniać w procesie wprowadzania proekologicznych zmian.

Sieci, partnerstwa, koalicje mogą mieć zasięg lokalny (skupiony na konkretnym miejscu i z nim związany) albo ponadlokalny, nastawiony na rozwój i promowanie zrównoważonych działań i rzecznictwa.

Zielone koalicje. Jeżeli działać, to nie indywidualnie →

Ewa Sufin-Jacquemart: Od świadomości ekologicznej Polaków zależy los świata →

Przygotowano na podstawie materiałów dostępnych na stronie: https://www.kulturadlaklimatu.pl/