Czy autobusy i tramwaje są naprawdę publiczne? [patronat ngo.pl]
O dostępności przestrzeni publicznej dla osób z niepełnosprawnościami jest głośno. Jednak na co dzień niewielu pieszych czy pasażerów w autobusach to osoby np. niewidome czy niedowidzące. A przecież chodzi o miejsca zwyczajne i powszechnie używane – chodniki, autobusy, pociągi. Na Śląsku sytuacji w transporcie publicznym przygląda się Fundacja Transgresja, ale dostępność to problem ogólnopolski.
Od czerwca do października 2021 roku zespół Fundacji Transgresja badał, na ile autobusy i tramwaje transportu publicznego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii odpowiadają na potrzeby osób z niepełnosprawnością wzroku i/lub słuchu. Członkowie Fundacji sprawdzali też przystanki – ich dostępność i usytuowanie, czytelność rozkładów jazdy, przydatność aplikacji mobilnych, które służą do planowania podróży.
Oprócz własnego doświadczenia jako środowiska skupiającego osoby z niepełnosprawnością, sięgnęli po opinię trzydziestu osób niewidomych, niedowidzących, głuchoniewidomych i głuchych. Działanie przeprowadzili w ramach akcji Masz Głos Fundacji Batorego. Portal ngo.pl jest patronem medialnym projektu.
Oczywiste problemy
Osoby z niepełnosprawnościami zwróciły uwagę, że nie ma aplikacji do rozkładów jazdy dostępnej dla osób niewidomych, co uniemożliwia im samodzielne zaplanowanie podróży. Na wielu przystankach brakuje pól uwagi, czyli płyt w wypustkami, które są wyczuwalne przez białą laskę lub podeszwę buta i informują o zbliżaniu się do krawędzi peronu przystankowego.
Osobnym problemem są przystanki na żądanie, szczególnie w rejonach wiejskich, gdzie wysepki przystanków nie są wyniesione w stosunku do jezdni i osoby niewidome praktycznie nie mają szans samodzielnie ich odnaleźć. Kiedy już uda się im dotrzeć na przystanek, często nie wiedzą, do którego pojazdu wejść, bo brakuje zewnętrznej informacji pasażerskiej. Niemałym problemem jest także tzw. ciepły guzik, czyli funkcja otwierania drzwi przez pasażerów. Osobom niewidomym trudno go znaleźć, dlatego zanim otworzą drzwi, autobus już odjeżdża.
„Mamy poczucie, że nie jesteśmy traktowani na równi z innymi pasażerami, a często po prostu dyskryminowani – mówi Krzysztof Wostal z Fundacji Transgresja. – Jak wykazaliśmy w naszym monitoringu, wiele przyjętych rozwiązań nie jest zgodnych z zasadami projektowania uniwersalnego. Liczymy, że nasze działanie będzie początkiem zmian, dzięki którym będziemy w sposób komfortowy i bezpieczny przemieszczać się autobusami i tramwajami po całym terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii”.
→ Przeczytaj: „ Spojrzeć szerzej na prawa człowieka [wywiad]”
Pierwszy krok w stronę zmian
Na podstawie badania powstał raport. Otrzymał go m.in. Zarząd Transportu Metropolitalnego (organizator transportu publicznego w GZM) i media. Członkowie Fundacji zaproponowali w raporcie zmiany, których wprowadzenie poprawi dostępność transportu publicznego dla osób ze szczególnymi potrzebami. Przedstawiciele ZTM obiecali Fundacji Transgresja omówić kierunki zmian w komunikacji i możliwości ich wdrożenia.
Każdy ma wpływ na dostępność
Przeprowadzenie monitoringu i napisanie raportu to pierwszy krok w stronę dostosowania Metropolii do potrzeb wszystkich jej mieszkańców. Sprawą dostępności przestrzeni zaczęła się interesować opinia publiczna, która wcześniej nie zdawała sobie sprawy, ile trudności może sprawić osobie niedowidzącej wejście do autobusu czy opuszczenie go na właściwym przystanku.
W tym roku Fundacja Transgresja prowadzi kolejne działania mające na rzecz zwiększenia dostępności m.in. transportu dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi. W czerwcu Krzysztof Wostal poprowadził webinarium dla akcji Masz Głos na temat dostępności wydarzeń publicznych takich jak festyny, śniadania obywatelskie. Do webinarium dołączona jest prezentacja MP4 i notatka z check-listą, podpowiadającą, co sprawdzić pod kątem dostępności, gdy organizuje się wydarzenia publiczne.
Fundacja Transgresja została doceniona nagrodą Super Głos Fundacji Batorego za zbadanie, na ile komunikacja publiczna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jest dostępna dla osób z niepełnosprawnością wzroku i/lub słuchu.
Więcej w „Atlasie dobrych praktyk”
Źródło: akcja Masz Głos