Publicystyka - ngo.pl

Jak już gdzieś coś było, to okazywało się, że jest problem z transportem. Młodzi wcale nie mieli lepiej, a w ich wieku doświadczenia i relacje pozaszkolne są szczególnie ważne.

Akademia Zdrowy Świat i Fundacja 304.pl wyciągnęły problem na światło dzienne. W pierwszej kolejności zasugerowały innym lokalnym organizacjom, które robią jakieś wydarzenia, powrót do tradycyjnego sposobu informowania, czyli plakatów. Sklepy i tablice ogłoszeniowe to miejsca, gdzie można je wieszać. Kiedy zaś te organizacje – w ramach innych swoich działań – prowadziły warsztaty i pogadanki dla dzieci, zauważyły, że uczniowie nie za bardzo orientują się, jak mogą spędzić czas w najbliższym otoczeniu i jak funkcjonować w grupie rówieśników.

Przedstawicielki obydwu organizacji: Magdalena Krause-Kolasa i Magdalena Januszczyk-Łabacka przedstawiły problem burmistrzowi Kartuz – Mieczysławowi Gołuńskiemu – z nadzieją na współpracę. Nie rozczarowały się. Burmistrz polecił spotkanie ze starostą powiatu Bogdanem Łapą, z dyrektorką Wydziału Zdrowia, Bezpieczeństwa i Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi Starostwa Powiatowego – Aleksandrą Kozioł – oraz z kilkoma osobami kierującymi lokalnymi instytucjami: Muzeum w Kartuzach, Fundacją Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego i Powiatowym Centrum Wolontariatu. Burmistrz widział sens w tym, aby te placówki zaczęły zapraszać Akademię Zdrowy Świat i Fundację 304.pl na wydarzenia, które organizują dla seniorów i ludzi młodych. 

Chodziło m.in. o: Festiwal Aktywizacji Seniorów, konferencję na temat aktywizacji młodzieży, Święto Flagi Kaszubskiej, Święto Organizacji Pozarządowych w Kartuzach, Galę Seniorów w Stężycy, Jarmark Tradycji w Piotrowie. Gdy liderki grup pojawiły się na tych wydarzeniach, faktycznie łatwiej było o kontakty. Miały stoisko promocyjne, przeprowadziły sondaż uliczny i warsztaty, m.in. z edukacji obywatelskiej dla uczniów Szkoły Podstawowej im. 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej w Czarnej Dąbrówce.

– Choć początkowo planowałyśmy zrobić raport dla władz o potrzebach kulturalnych i edukacyjnych seniorów oraz młodzieży, uznałyśmy, że nie ma po co go pisać, skoro od razu jest gotowość do współpracy z nami, a ewentualne potrzeby możemy zgłaszać na bieżąco, bo mamy gwarancję, że władze czy poszczególne instytucje zareagują – wspomina Magdalena Januszczyk-Łabacka.

Pierwsze zaangażowanie mieszkańców było potrzebne na etapie diagnozy potrzeb. Przedstawicielki Akademii i Fundacji spotykały się z seniorami podczas warsztatów i imprez, które prowadziły w ramach uczestnictwa – niezależnie od akcji Masz Głos – w lokalnym programie NESTOR*. W toku rozmów okazało się, że dla ludzi ważna jest nie tylko tematyka wydarzeń – kulturalna czy obywatelska – ale także możliwość samego uczestnictwa, spotkania, rozmowy z innymi. Poczucie osamotnienia wybrzmiewało w tych rozmowach wielokrotnie, bo programy senioralne są realizowane raczej w dużych miastach, a mieszkańcy mniejszych miejscowości nie mają na co liczyć. Program NESTOR jest na tym tle wyjątkiem.

W odpowiedzi na te potrzeby Akademia i Fundacja zaproponowały lokalnym klubom seniora spotkania informacyjne o wydarzeniach kulturalnych w okolicy, a także kursy z mediacji w konfliktach sąsiedzkich, bo nieporozumienia skutecznie potrafią niszczyć wspólnoty małych miejscowości. Temat komunikacji i rozwiązywania konfliktów był szczególnie ważny dla Magdaleny Krause-Kolasy, która zajmuje się osobami w trudnych sytuacjach życiowych, także w sytuacji konfliktu, i szkoli z mediacji. Udało się zrobić pięć takich spotkań.

– Na początku nie miałyśmy wrażenia, że proponowane przez nas tematy, np. te dotyczące rozwiązywania konfliktów rodzinnych, sąsiedzkich czy rówieśniczych, spotykają się ze zrozumieniem i pozytywnym odzewem. Był to temat dla uczestników obcy, a może po prostu wstydliwy, prywatny. Zmieniłyśmy więc formę zajęć na mniej monologową, a bardziej angażującą i wtedy uczestnicy z pasywnych i słuchających zmienili się w aktywnych i dyskutujących. Dyskusje między nimi uruchamiały się bardzo naturalnie – mówi Magdalena Krause-Kolasa.

Z kolei od dwóch szkół organizacje otrzymały propozycję warsztatów dla dzieci, co zapewne było pokłosiem ich wcześniejszych wspólnych zajęć. W wyniku tego w szkole w Szopie odbyły się pogadanki obywatelskie z udziałem 180 uczniów, a w Brodnicy Górnej – warsztaty dla najstarszej młodzieży, na które przyszło kilkunastu uczniów. Po zajęciach zdecydowali się przeprowadzić wybory do samorządu szkolnego na wzór prawdziwych wyborów parlamentarnych – z kampanią i wrzucaniem głosów do urny wyborczej.

– Trzeba więcej takich działań dla każdego: i dla młodzieży, i dla dorosłych, i dla seniorów; wtedy więcej ludzi będzie chciało działać i robić coś dalej niż w zasięgu własnego podwórka – usłyszały Magdalena Krause-Kolasa i Magdalena Januszczyk-Łabacka podczas jednego z takich spotkań.

Zaledwie w ciągu dziewięciu miesięcy Akademia i Fundacja zaangażowały się w ponad 20 wydarzeń dla seniorów i młodzieży, gdzie wystąpiły w roli organizatorów, współorganizatorów, gości lub prelegentów. Spotkania miały różną formułę i odbywały się zarówno w większych, centralnych dla powiatu miejscowościach, jak i w mniejszych, bardziej oddalonych od Kartuz. Czasami członkowie Akademii i Fundacji jeździli bezpośrednio do szkół, do klubu młodzieżowego czy do klubów seniora. Tej ostatniej grupie władze obiecały nawet nieodpłatne udostępnianie miejsca na spotkania.

Obydwie organizacje wypracowały sobie dobry kontakt z władzami samorządowymi, z seniorami i młodzieżą, z instytucjami kulturalnymi oraz placówkami pomocowymi – to zaprocentuje niebawem, zwłaszcza że od burmistrza dostały już sygnał, że w Brodnicy mieszka około 100 seniorów „niezagospodarowanych działaniami”. To wyzwanie, które wkrótce trzeba będzie podjąć.

Jurorzy nagrody Super Głos docenili działania Akademii Zdrowy Świat i Fundacji 304.pl na rzecz osób starszych i młodzieży.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” otwiera się w nowej karcieto dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos otwiera się w nowej karcieto prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.

*„Nestor – standard wsparcia osób starszych w powiecie kartuskim” to program zakładający aktywizację osób starszych zagrożonych wykluczeniem społecznym, dotkniętych samotnością, niepełnosprawnością czy długotrwałą chorobą, prowadzony przez powiat kartuski, zaprojektowany i koordynowany przez Kingę Szulc.