Publicystyka - ngo.pl

– Pomysł zorganizowania „Śniadania obywatelskiego” podpatrzyliśmy w Stowarzyszeniu Adelfi z Ełku. Oni organizowali taką formę spotkań przy kawie i poczęstunku dla organizacji pozarządowych. Uznaliśmy tę formę za bardzo dogodną dla zainteresowanych integracją mieszkańców, bo pozwala ona na swobodne wypowiedzi i otwarcie się w dyskusji – mówi Edyta Kocyła-Pawłowska, jedna z liderek Fabryki Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława”.

Na początku grupa miała jednak obawy, czy przyjdą ludzie, zwłaszcza że podczas pandemii przyzwyczaili się do siedzenia w domach i komunikacji zdalnej. Aby pomysł zadziałał, trzeba było trochę zachodu.

Pierwsze śniadanie zaczęło się od jogi i poczęstunku przygotowanego przez Ukrainki mieszkające w Iławie. Swobodnej atmosferze sprzyjało miejsce – Wyspa Młyńska, czyli rekreacyjny park w z trawiastą plażą i alejkami spacerowymi. Gdy przyszło do rozmów, wypłynęły przede wszystkim tematy dotyczące relacji z uchodźcami z Ukrainy, potrzeby i problemy nowych mieszkańców, kwestia pomocy udzielanej im przez polskie władze oraz organizacje społeczne. W śniadaniu uczestniczyli pracownicy miejskich instytucji i organizacji, m.in. Stowarzyszenie Inicjatyw Możliwych RzeczJasna czy IGA – Iławska Grupa Aktorska. Młodzieżowa Rada Miasta i samorządy uczniowskie ze szkół średnich wyszły z pomysłem współpracy z rówieśnikami z Ukrainy. Nawet najmłodsi mieszkańcy Iławy mieli dla siebie atrakcję – poznali wyniki konkursu plastycznego dla dzieci „Iława jest dla wszystkich”, zorganizowanego przez Fabrykę Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława”.

Drugie śniadanie odbywało się w skateparku i było dla młodzieży. Na spotkaniu ta grupa wiekowa była reprezentowana m.in. przez Młodzieżową Radę Miasta i uczestników turnieju koszykówki Broken Ball, który właśnie równolegle się odbywał. Rozmowy dotyczyły głównie oferty spędzania czasu wolnego, jaką ma dla młodych Iława. Padły różne pomysły, m.in. zorganizowania zimą imprezy na lodowisku i złożenia wniosku do budżetu obywatelskiego w sprawie stworzenia miejsca spotkań dla młodzieży. Młodzieżowa Rada Miejska zaproponowała stworzenie Igloo – inkubatora pomysłów, miejsca porad dla młodzieży, która chciałaby działać dla swojego otoczenia.

Trzecie śniadanie zorganizowano na osiedlu Jagiellońskim, gdzie jest niezagospodarowany plac, którym warto by się zająć i przystosować do potrzeb mieszkańców, aby nie trafił pod zabudowę deweloperów, jak to się stało z podobnymi terenami w sąsiedztwie. Zostali też zaproszeni mieszkańcy z innych części miasta. W rozmowach na temat zagospodarowania przestrzeni osiedlowej uczestniczyli eksperci: Wiesław Skrobot, pełnomocnik burmistrza ds. przestrzeni publicznej, i Kamil Krzyżanowski ze Stowarzyszenia Inicjatyw Możliwych RzeczJasna z Ostródy. Niedługo po tym śniadaniu odbyło się dodatkowe spotkanie, tym razem z udziałem przedstawicieli wspólnot osiedla Jagiellońskiego, którzy rozmawiali o zagospodarowaniu terenu pod względem komunikacyjnym.

Czwarte śniadanie odbywało się w Centrum Aktywności Lokalnej, a uczestniczyli w nim seniorzy (m.in. ze Stowarzyszenia Iławscy Seniorzy) i młodzi iławianie. Wybrzmiała potrzeba współpracy międzypokoleniowej, pojawiły się pomysły nauki tańca dla seniorów na wózkach inwalidzkich oraz warsztatów rękodzieła. Ten drugi pomysł został zrealizowany w październiku (warsztaty szydełkowe, które poprowadziła Anna Okuniewicz) i cieszył się tak dużym zainteresowaniem, że miał być kontynuowany.

Odzew ze strony mieszkańców był zaskakująco dobry. Nawet młodzież, która mogłaby mieć inne plany na sobotni poranek, wybierała „Śniadania obywatelskie”. W zaledwie czterech pierwszych po pandemii wzięło udział ponad 150 mieszkanek i mieszkańców, a spotkania były kontynuowane także w 2023 roku. Stały się w jakimś sensie znakiem rozpoznawczym Fabryki Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława”, która w tym cyklu spotkań zaproponowała także tematy m.in.: niepełnosprawności, seniorów, ekologii.

O trafności pomysłu na taką formułę miejskich rozmów świadczyło to, że mieszkańcy spontanicznie pomagali w przygotowywaniu miejsc spotkań, w obsłudze w trakcie – zawsze był poczęstunek – i w porządkach po zakończeniu wydarzenia. Wzajemna pomoc dawała radość i poczucie więzi z innymi. W gronie pomocników były też lokalne organizacje, np. członkinie Stowarzyszenia „Od-Ważne”, które na co dzień zajmują się sprawami kobiet, a na śniadanie przygotowały barszcz; do wspólnego gotowania zaprosiły panie z Ukrainy. Gdy śniadanie odbywało się podczas Ogólnopolskiego Turnieju Koszykówki i Kultury Młodzieżowej Broken Ball, do pomocy w organizację włączyła się grupa nieformalna. Śniadanie dotyczące seniorów zostało przygotowane razem z jedną z organizacji działających dla tej grupy wiekowej.

Władze lokalne z otwartością podeszły do tego przedsięwzięcia. W 2022 roku Urząd Miasta wsparł finansowo inicjatywę „Śniadań” z puli na zadania publiczne polegające na działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych. Burmistrz – Dawid Kopaczewski, pracownicy Urzędu Miasta i instytucji miejskich uczestniczyli w wielu „Śniadaniach”. Dla nich była to okazja do rozmowy z mieszkańcami w nieformalnych warunkach i do poznawania ich potrzeb. Gdy stroną inicjującą rozmowę są mieszkańcy, zmienia się sposób patrzenia na chociażby kolejność ważności spraw do załatwienia.

Wiele razy podczas „Śniadań” pojawiały się pomysły na konkretne działania. Np. podczas spotkania z seniorami i seniorkami wybrzmiała potrzeba współpracy międzypokoleniowej, nauki tańca dla seniorów na wózkach inwalidzkich i zorganizowania warsztatów rękodzieła. Ten ostatni pomysł został zrealizowany, warsztaty szydełkowe poprowadziła Anna Okuniewicz. Cieszyły się dużym zainteresowaniem! Podczas „Śniadania” z udziałem młodych osób padły pomysły, m.in. zorganizowania zimą imprezy na lodowisku i złożenia wniosku do budżetu obywatelskiego w sprawie stworzenia miejsca spotkań dla młodzieży.

Z częścią propozycji, które zgłaszali uczestnicy spotkań, zostały zapoznane lokalne władze, bo członkowie Fabryki Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” przekazali im dwa raporty z wnioskami mieszkańców. Zaprezentowali je też na posiedzeniu komisji problematyki społecznej Urzędu Miasta.

– Każde spotkanie z urzędnikiem, radną, prezydentem służy uczestnictwu w podejmowaniu decyzji, a od tego, jak i w jakiej atmosferze będzie przebiegało, zależy sukces lub porażka przedsięwzięcia. Sztuką jest tak prowadzić rozmowy, aby zakończyły się powodzeniem, bo chociaż zdania bywają różne, często chodzi o to samo. Przekonały nas o tym „Śniadania obywatelskie” – mówi Anna Okuniewicz z Fabryki Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława”.

Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” ma naśladowców i to w miejscowościach odległych od Iławy. W 2023 roku Aleksandra Weselska-Pollo, sołtyska Chrapowa w województwie zachodniopomorskim, zorganizowała „Śniadanie obywatelskie” dla mieszkańców swojej wsi. Potrzebowała zbliżyć ludzi do siebie i poznać ich potrzeby. Uznała, że niezobowiązująca formuła „Śniadań” sprawdzi się. Miała rację – podczas rozmów wyszło, że seniorom z jej wsi brakuje współpracy między pokoleniami, dzieciom przeszkadza nierówna ścieżka w parku, po której źle się biega na lekcjach wychowania fizycznego, a wszystkim życie utrudnia dziurawa droga do sąsiedniej wsi Jagów – używają jej codziennie.

Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” została doceniona za „Śniadania obywatelskie” nagrodą Super Samorząd Fundacji Batorego. Jest ona przyznawana organizacjom społecznym lub grupom nieformalnym oraz władzom samorządowym ich miejscowości, gmin za realizację oddolnej inicjatywy we współpracy. Nagroda jest wyrazem uznania dla partnerstwa. W przypadku Iławy jury doceniło ciekawą formę rozmów o ważnych wspólnych sprawach. Mieszkańcy chętnie w nich uczestniczyli – trudne tematy czy wiek uczestników spotkań nie miały znaczenia.

W „Atlasie dobrych praktyk. Historie lokalne 2022” jest 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.

Przeczytaj historie o ludziach, którzy wzięli sprawy w swoje ręce.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl, NaszeMiasto.pl.

Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” jest jedyną organizacją w Iławie i w powiecie iławskim zajmującą się edukacją obywatelską. Działalność zaczęła w 2019 roku od przeprowadzenia warsztatów opartych na grze o Europarlamencie. Dziś jej znakiem rozpoznawczym są cykliczne „Śniadania obywatelskie”, kiedy to w lekkiej, kawiarnianej atmosferze mieszkańcy rozmawiają na ważne tematy, np. o niepełnosprawności, seniorach, ekologii. To sposób na kształtowanie ich zainteresowania sprawami obywatelskimi.