Publicystyka - ngo.pl

W coraz większym stopniu przedstawiciele organizacji pozarządowych i instytucji finansujących projekty w obszarze pożytku publicznego mają świadomość wpływu aktywności społeczników na rozwiązywanie problemów społeczno-gospodarczych. Z roku na rok zwiększa się rola organizacji społecznych w tworzeniu oraz realizacji strategii lokalnych i regionalnych oraz programów, w tym dotyczących współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Aby wdrażać strategie i jednocześnie wykazywać wpływ organizacji społecznych na otoczenie, realizacja przez nie zadań publicznych skupiona powinna być na efektach.

Efekty są wynikiem zaplanowanych do realizacji działań w projektach. Zakładana zmiana dotyczy docelowo zawsze ludzi, ich rozwoju osobistego, zawodowego, relacji w rodzinie, społeczności itd., nawet jeśli są to inwestycje – docelowo bowiem pozwolą lepiej funkcjonować określonym grupom osób. Coraz większą rolę rezultatów (jako kategorii efektów) w konkursach o dotacje zakładają instytucje finansujące. Szczególną rolę nadano efektom w ramach projektów dofinansowywanych w konkursach ofert na realizację zadań publicznych, co znalazło odzwierciedlenie w obecnie obowiązujących wzorach dokumentów w jednostkach samorządu terytorialnego.

Zmiana podejścia związanego z realizacją projektów dofinansowanych ze środków publicznych była postulowana przez środowisko pełnomocników ds. organizacji pozarządowych i samych organizacji społecznych od lat. Ma ona na celu przejście od nastawienia na wydatkowanie środków przy realizacji projektów, do skupienia na zmianie społecznej, w praktyce na rezultatach. Coraz częściej mówi się, że w większym stopniu weryfikowane i oceniane powinny być rezultaty danego zadania oraz wpływ jego realizacji na odbiorców, a mniej istotne winny być finansowe aspekty, wymagane przez funkcjonujące regulacje.

Choć obecnie obowiązuje podejście dualne, bazujące zarówno na rezultatach, jak i wydatkach, należy mieć na uwadze postępujące zmiany w tym zakresie. Docelowo, najprawdopodobniej jednostki samorządu terytorialnego będą kontraktowały konkretne rezultaty lub produkty, za określoną kwotę.

 Zmniejszenie nacisku na to, w jaki sposób rezultat lub produkt zostanie osiągnięty przez organizację i jakiego rodzaju koszty zostaną ostatecznie poniesione wiąże się z założeniem, że np. ewentualne oszczędności mogą być przeznaczane przez organizację pozarządową na cele statutowe. Wydatki będą akceptowane po osiągnięciu założonych rezultatów (z możliwością ich etapowania lub zaliczki po podpisaniu umowy), a nie na podstawie ponoszonych kosztów. 

Zmiany mają skupić uwagę decydentów i realizatorów na podnoszeniu jakości życia mieszkańców oraz na rozwiązywaniu problemów zdiagnozowanych w strategiach i programach branżowych. To z kolei ma pozwolić na polepszenie komfortu naszego życia.

Artykuł jest częścią projektu pn. Bank Rozwiązań (BaR) realizowanego przez Stowarzyszenie Centrum PISOP w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030. Głównym celem projektu jest stworzenie narzędzi, które usprawnią funkcjonowanie sektora pozarządowego, w tym we współpracy z jednostkami samorządowymi i przedsiębiorstwami.