Co oznacza realizacja usług społecznych? Jaki ma związek z przedsiębiorstwami społecznymi i ekonomią społeczną? Gdzie szukać definicji usług? Poznaj podstawowe regulacje dotyczące ekonomii społecznej.
Z końcem listopada skupiamy Waszą uwagę na ustawie o ekonomii społecznej i zawartych w niej przepisach dotyczących przedsiębiorstw społecznych. Wczoraj rozpoczęliśmy od artykułu opisującego podstawowe regulacje dotyczące przedsiębiorstw społecznych (zobacz pierwszy artykuł), dziś skupiamy się na usługach społecznych - jednym z dwóch obszarów/celów działań przedsiębiorstwa społecznego.
Przedsiębiorstwa społeczne. PRZYPOMNIENIE
Ustawa o ekonomii społecznej wyróżnia dwa rodzaje przedsiębiorstw społecznych: 1/ prowadzące reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz 2/ realizujące usługi społeczne. Żeby być PS prowadzącym reintegrację trzeba przede wszystkim zatrudniać określone kategorie osób. Nie każde NGO prowadzi działania nakierowane na reintegrację. Znacznie więcej prowadzi za to działania, które wydają się mieścić w szerokiej definicji usług społecznych.
Gdzie szukać definicji usług społecznych
Regulacje opisujące czym jest przedsiębiorstwo społeczne (PS) znajdują się w ustawie o ekonomii społecznej (zobacz: Podstawy). Jednak jeśli chodzi o usługi społeczne ustawa o ES odsyła do innej regulacji: do ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (tzw. ustawy o CUS). To ustawa wcześniejsza niż ustawa o ekonomii społecznej - uchwalono ją w 2019 roku - definicja usług społecznych jest więc nieco wcześniejsza niż regulacja o ekonomii społecznej.
Ustawa o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych [kliknij i zobacz tekst ustawy] określa zasady przyjmowania przez gminę programów usług społecznych, zasady tworzenia, zadania, organizację oraz zasady działania centrum usług społecznych, oraz zasady realizowania programów usług społecznych przez centrum.
Opis usług społecznych znajduje się na samym początku ustawy o CUS.
Usługi społeczne w ustawie o CUS
Artykuł 2 ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych
1. Usługi społeczne oznaczają działania z zakresu:
1) polityki prorodzinnej,
2) wspierania rodziny,
3) systemu pieczy zastępczej,
4) pomocy społecznej,
5) promocji i ochrony zdrowia,
6) wspierania osób niepełnosprawnych,
7) edukacji publicznej,
8) przeciwdziałania bezrobociu,
9) kultury,
10) kultury fizycznej i turystyki,
11) pobudzania aktywności obywatelskiej,
12) mieszkalnictwa,
13) ochrony środowiska,
14) reintegracji zawodowej i społecznej
- podejmowane przez gminę w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty samorządowej, świadczone w formie niematerialnej bezpośrednio na rzecz osób, rodzin, grup społecznych, grup mieszkańców o określonych potrzebach lub ogółu mieszkańców.
2. Usługami społecznymi są w szczególności działania podejmowane na podstawie:
1) ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111 i 924);
2) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390 oraz z 2019 r. poz. 730);
3) ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622 i 1690);
4) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1373, 1394, 1590, 1694 i 1726);
5) ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1878 oraz z 2019 r. poz. 730 i 1690);
6) ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1492 oraz z 2019 r. poz. 447);
7) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2137 i 2244 oraz z 2019 r. poz. 730);
8) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2019 r. poz. 852 i 1655);
9) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1172, 1495 i 1696);
10) ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, 1078, 1287, 1680 i 1681);
11) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1482 i 1622);
12) ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 217 i 730);
13) ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1983 oraz z 2019 r. poz. 115, 730 i 1696);
14) ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1468 i 1495);
15) ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1398 oraz z 2019 r. poz. 730 i 1696);
16) ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409 i 730);
17) ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1390).
3. Usługi społeczne są świadczone przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, jeżeli wymogi w tym zakresie wynikają z przepisów odrębnych.
Odesłanie z ustawy o ekonomii społecznej wskazuje na ustęp 1 artykułu 2 ustawy o CUS - czyli punkty 1-14 - bez uzupełnienia z ustępu 2, który odnosi się do konkretnych ustaw. W komentarzu do ustawy o ekonomii społecznej znajdziemy wyjaśnienie wskazujące, że należy koncentrować się bezpośrednio na punktach 1-14, pomijając inne uściślenia z ustawy o CUS, jednak autorzy komentarza wskazują też na uszczegółowienia zawarte w zacytowanym wyżej ustępie 2 (z wyliczeniem ustaw).
Komentarz cytuje też uzasadnienie do ustawy o CUS, w którym podano przykłady usług.
- praca socjalna z osobą i rodziną oraz asystentura dla rodzin;
- środowiskowa praca socjalna w różnych formach;
- terapia osób i rodzin doświadczających trudności w funkcjonowaniu w społeczeństwie;
- mediacje rodzinne i w sporach innych niż rodzinne;
- animacja lokalna;
- edukacja środowiskowa oraz inne formy działań aktywizujących w środowisku zamieszkania;
- poradnictwo prawne, obywatelskie, psychologiczne i rodzinne, w tym małżeńskie;
- reintegracja zawodowa i społeczna;
- interwencja kryzysowa;
- usługi wsparcia dla osób tworzących rodzinną pieczę zastępczą;
- rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, asystentura i inne usługi wsparcia dla osób niesamodzielnych i osób o ograniczonej samodzielności, w tym niepełnosprawnych, przewlekle chorych, starszych i bezdomnych;
- usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, w tym dla osób niesamodzielnych i osób o ograniczonej samodzielności pozostających w środowisku zamieszkania;
- usługi wsparcia dla opiekunów osób niesamodzielnych i osób o ograniczonej samodzielności, w tym usługi opieki wytchnieniowej;
- wsparcie doradcze, informacyjne i psychologiczne;
- pomoc postpenitencjarna i readaptacja społeczna, promocja zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, oraz
- edukacja zdrowotna.
Projekt „SAMO-ES. Samoorganizacja przedsiębiorstw społecznych jako odpowiedź na wyzwania społeczne” realizowany jest w partnerstwie, które tworzą Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych (lider), Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości Społecznej „Być Razem” z Cieszyna, Stowarzyszenie na rzecz Spółdzielni Socjalnych, Stowarzyszenie Klon/Jawor.
ℹ️ Odwiedź nas: www.samo-es.pl
Projekt „SAMO-ES. Samoorganizacja przedsiębiorstw społecznych jako odpowiedź na wyzwania społeczne” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027.
![Loga: [żółta, czerwona i biała gwiazdka na niebieskim tle] Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, [flaga PL] Rezczpospolita Polska, Dofinansowane przez Unie Europejską [flaga UE], SAMO ES [fioletowe kropki - trzy rzędy układające się razem z napisem w prostokąt]](https://api.ngo.pl/media/get/237451?w=1820&h=191)
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
