Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych przyjęła stanowisko w sprawie projektu ustawy, którego celem jest znaczne poszerzenie grupy organizacji pozarządowych mogących prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów. OFOP uważa, że taka próba upowszechnienia UEPIK-u to nie najlepszy pomysł.
zobacz informację o projekcie, do którego odnosi się stanowisko OFOP: UEPIK do miliona w projekcie Komisji Petycji
Stanowisko Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych w sprawie Komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, druk nr 445
Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych (dalej “OFOP”) od 2006 roku zabiegała o wprowadzenie przepisów umożliwiających mniejszym organizacjom pozarządowym uniknięcia obowiązku prowadzenia tzw. pełnej księgowości zgodnie z ustawą o rachunkowości. Z radością przyjęliśmy przepisy o uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, które pojawiły się w 2015 roku w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wraz z artykułem 10a. Uznając wagę i znaczenie tego rozwiązania przestrzegamy jednak przed nieprzemyślanymi i niesystemowymi próbami zmiany art. 10a.
Dlatego też OFOP ocenia negatywnie przedstawiony przez Komisję do Spraw Petycji projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej “projekt”). Uważamy, że nie powinno się kontynuować prac nad projektem w proponowanym kształcie lub wstrzymać je do czasu wprowadzenia rozwiązań systemowych, które stworzyłyby właściwe warunki prawne dla rozszerzenia dostępności uproszczonej ewidencji dla organizacji pozarządowych.
OFOP pozytywnie ocenia samą ideę poszerzenia kręgu podmiotów mogących korzystać z rozwiązania zawartego w artykule 10a ustawy o działalności pożytku (…). Uważamy jednak, że w obecnym stanie prawnym samo podwyższenie limitu z art. 10a ust. 1 pkt 3 oraz wykreślenie pkt 5 oznaczałoby zmiany pozorne, z których większość uprawnionych podmiotów nie byłaby w stanie skorzystać.
Apelujemy o podjęcie prac nad systemowymi rozwiązaniami zmierzającymi do uproszczenia obowiązków prawnych nakładanych na organizacje pozarządowe np. w zakresie opodatkowania NGO-sów lub rozliczania środków przekazywanych organizacjom przez administrację publiczną. Dopiero po stworzeniu przyjaznych i prostszych warunków dla działalności społecznej, sensowne byłoby przeanalizowanie przepisów dotyczących uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, zmierzające do zweryfikowania obecnych warunków prowadzenia tej formy księgowości i ewentualnego poszerzenia dostępności tego rozwiązania.
Pragniemy zwrócić uwagę, że prace nad systemowymi rozwiązaniami dla organizacji pozarządowych, w tym dotyczące prawa podatkowego oraz współpracy finansowej - być może również dotyczące samej uproszczonej ewidencji - mogą być prowadzone w ramach stworzonych na wiosnę 2024 r. Zespołów działających przy Ministrze do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego, Przewodniczącej Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego. W Zespołach tych zebrano liczną reprezentację ekspertów zajmujących się problemami prawnymi III Sektora w Polsce. Zespoły te, przy współpracy Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego, dążą do wypracowania systemowych rozwiązań wysokiej jakości. Rozwiązania te, przyjmowane jako projekty rządowe i wsparte przez rządowych legislatorów, stwarzają szanse na przyjęcie znacznie lepszych, przemyślanych i odpowiadających na problemy NGO-sów regulacji prawnych niż dość zdawkowy i częściowo anonimowy projekt zawarty w druku 445.
Poniżej sygnalizujemy wybrane problemy, które pojawiają się w trakcie stosowania uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, zarówno przy dzisiejszym kształcie artykuły 10a, jak i po jego zmianie w kształcie zaproponowanym przez projekt.
1. Kształt uproszczonej ewidencji
Sposób prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 października 2018 r. w sprawie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów przez niektóre organizacje pozarządowe oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Przepisy rozporządzenia skonstruowane są z myślą o realizacji obowiązku rozliczenia się z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Rozporządzenie nie daje organizacji stosującej uproszczoną ewidencję możliwości należytego kontrolowania przepływów finansowych - w obecnym kształcie służy fiskusowi a nie podmiotowi. Rozporządzenie powinno zostać przeanalizowane i znowelizowane. Priorytetem powinna być użyteczność dla organizacji, przede wszystkim możliwość zaprezentowania przez organizację na jakie działania wydaje środki.
2. Stosowanie uproszczonej ewidencji przy rozliczaniu zadań publicznych
Dopuszczenie stosowania uproszczonej ewidencji w organizacjach pozarządowych, które korzystają ze środków publicznych (otrzymują dotacje na realizację zadań publicznych), budzi wątpliwości. Zdarza się, że podmioty ogłaszające konkursy na realizację zadań publicznych wprost eliminują NGO-sy prowadzące uproszczoną ewidencję z kręgu podmiotów mogących aplikować, często problemy pojawiają się też jednak już w trakcie realizacji zadań i podczas ich rozliczania. Przede wszystkim pod kątem stosowania uproszczonej ewidencji należałoby przeanalizować powszechnie stosowane przy zlecaniu zadań wzory z rzoporządzenia Przewodniczącego Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego z dnia 24 października 2018 r. w sprawie wzorów ofert i ramowych wzorów umów dotyczących realizacji zadań publicznych oraz wzorów sprawozdań z wykonania tych zadań.
3. Uproszczona ewidencji i sprawozdania finansowe
Podmioty stosujące uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów są zwolnione z wymogu stosowania ustawy o rachunkowości, w tym z zawartego w tej ustawie wymogu sporządzania sprawozdania finansowego. Jednocześnie organizacje mające status organizacji pożytku publicznego mają określone w art. 23 ust. 2-6 ustawy o działalności pożytku (…) obowiązki sprawozdawcze, w tym obowiązek zamieszczenia zatwierdzonego sprawozdania finansowego (sporządzonego zgodnie z zasadami określonymi przez ustawę o rachunkowości) na stronie podmiotowej Narodowego Instytutu w Biuletynie Informacji Publicznej. Zaproponowane w projekcie skreślenie pkt 5 z ustępu 1 w art. 10a ustawy o działalności pożytku (…) - czyli zezwolenie na prowadzenie uproszczonej ewidencji przez OPP - jest więc sprzeczne z zapisami art. 23.
4. Uproszczona ewidencja i obowiązki wyodrębnienia księgowego dla OPP
Uzyskanie statusu pożytku publicznego nakłada na organizację pożytku publicznego określone obowiązki. Część z tych obowiązków dotyczy wyodrębnienia w prowadzonej księgowości określonych przychodów i kosztów: OPP musi wyodrębnić m.in. środki a 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych, w tym wysokość środków wydatkowanych na promocję (art. 27 ust. 2c ustawy o działalności pożytku (…). Obecny kształt uproszczonej ewidencji (podyktowany opisanym wyżej rozporządzeniem Ministra Finansów z 22 października 2018 r.) nie pozwala wprost na dokonanie wyodrębnień, do których zobowiązana jest organizacja pożytku. prowadzenie uproszczonej ewidencji zgodnie z zaleceniami rozporządzenia nie będzie więc możliwe w przypadku organizacji pożytku publicznego.
5. Uproszczona ewidencja i 1,5%
Wśród dochodów, które wymienione są w art. 10a ustawy o działalności pożytku (…), dopuszczonych w organizacjach stosujących uproszczoną ewidencję, nie znajdują się dochody pochodzące z 1,5%. OPP prowadząca uproszczoną ewidencję pozbawiona byłaby więc jednego z podstawowych uprawnień organizacji pożytku - możliwości korzystania z 1,5%.
6. Uproszczona ewidencja i zwolnienia podatkowe dla OPP
Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów określające zasady prowadzenia uproszczonej ewidencji (wspomniane wyżej) odnoszą się do katalogu standardowych zwolnień podatkowych, z których korzystają organizacje pozarządowe. Nie wymieniają jednak zwolnienia, które przysługuje organizacji pożytku publicznego, opisanego w art. 17 ust. 1 pkt 6c ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych. OPP prowadzącą uproszczoną ewidencję nie miałaby więc możliwości korzystania z przysługującego jej zwolnienia podatkowego (ewentualnie wykorzystanie tego zwolnienia byłoby bardzo utrudnione i ryzykowne).
Odnosząc się do uwag wyrażonych na wstępie oraz przedstawiając zebrane powyżej problemy, stoimy na stanowisku, że projekt zawarty w druku nr 445 jest rozwiązaniem pozornym, nieuwzględniającym wiele powiązanych przepisów (niesystemowym), przedwczesnym oraz mogącym spowodować więcej problemów niż pożytku. Nie sądzimy również, żeby w obliczu przedstawionych tu argumentów i wykazanego powiązania regulacji o uproszczonej ewidencji z innymi przepisami, choćby w ramach samej ustawy o działalności pożytku (…), istniała możliwość poprawienia projektu w trakcie prac sejmowych.
Źródło: ofop.eu
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
