Publicystyka - ngo.pl

 „Polski rząd oraz władze samorządowe powinny uwzględniać w swoich działaniach fakt przekształcenia się Polski w kraj o charakterze imigracyjnym i wielonarodowościowym z dużym udziałem w społeczeństwie obywateli Ukrainy” – to pierwsza z dziesięciu rekomendacji dla rządu i władz samorządowych z raportu „Gościnna Polska 2022+”.

Według danych ONZ od początku rosyjskiej inwazji Ukrainę opuściło 7,7 mln osób. Polską granicę przekroczyło – informuje Straż Graniczna – 4,213 mln obywateli i obywatelek Ukrainy. Szacuje się, że ok. 3,3-3,5 mln z nich jest dziś w Polsce. Ok. 1,3 mln Ukraińców mieszkało tu przed 24 lutego. Populacja cudzoziemców przed wybuchem wojny wynosiła ponad 5 procent całości mieszkańców kraju.

Inicjatorem projektu jest Jakub Michałowski, menadżer od lat działający na styku biznesu, administracji oraz NGO, który związany jest z Klubem Inteligencji Katolickiej. Otwierając 21 czerwca prezentację raportu podkreślił, że celem było m.in. znalezienie odpowiedzi na pytanie o to w jaki sposób wyzwanie, przed którym stanęła Polska 24 lutego, przekuć w szansę.

Redaktorami raportu „Gościnna Polska 2022+” są dr Maciej Bukowski, ekonomista (Uniwersytet Warszawski) i prezes Zarządu Fundacji WiseEuropa, pod której szyldem wydana została publikacja oraz dr hab. Maciej Duszczyk, pracownik Ośrodka Badań nad Migracjami oraz Wydziału Nauk Politycznych Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. W zespole projektowym znaleźli się przedstawiciele i przedstawicielki trzeciego sektora – to m.in. Jan Jakub Wygnański (Stocznia), Jędrzej Witkowski (CEO) i Marta Gorczyńska (Helsińska Fundacja Praw Człowieka) oraz instytucji państwowych i nauki, w tym Marek Balicki, Członek Komisji Ekspertów ds. Zdrowia przy RPO i Rady ds. Ochrony Zdrowia przy Prezydencie RP i dr Agnieszka Chłoń-Domińczak, dyrektorka Instytutu Statystyki i Demografii SGH.

„Poparcie i zaangażowanie społeczeństwa polskiego dla sprawy ukraińskiej jest jednoznaczne. Jednocześnie na fali entuzjazmu i woli trzeba pamiętać, jak duże wyzwania czekają w tak praktycznych sferach, jak rynek pracy, edukacja, ochrona zdrowia czy mieszkalnictwo” – czytamy w raporcie: to właśnie nad tymi problemami pochyli się jego autorzy i autorki, przygotowując dziesięć kluczowych rekomendacji.

– W ciągu najbliższych miesięcy okaże się, czy proces, który rozpoczął się już przed 24 lutym, zakończy się sukcesem czy będzie zmarnowaną szansą albo porażką – mówił dr hab. Maciej Duszczyk. – Raport, który kładziemy na stole, jest przewodnikiem – pokazuje, co należy zrobić w poszczególnych obszarach, aby odnieść sukces – kontynuował ekspert, wyrażając przy tym dumę z polskiego społeczeństwa i podkreślając konieczność systemowych działań rządu i samorządów.

Maciej Duszczyk: Mierzymy się z kryzysem humanitarnym. Nie pogłębiajmy go, bo zamieni się w katastrofę [wywiad]

Esencją raportu jest dziesięć rekomendacji. Każda z nich stanowi odpowiedź na potrzeby poszczególnych obszarów, którym przyjrzeli się autorzy. Pierwsza z nich ma znaczenie świadomościowe: rządowi i władzom samorządowym zaleca się uwzględnienie w swoich działaniach, że struktura polskiego społeczeństwa zmieniła się – Polska jest dziś krajem o charakterze imigracyjnym i wielonarodowościowym. Druga rekomendacja kładzie akcent na wykorzystanie potencjału imigrantów na rynku pracy: aby to było możliwe, zniesione muszą zostać bariery (np. językowa) i rozwiązane bieżące problemy (w tym kwestia opieki nad dziećmi).

Jak pomóc uchodźcom odnaleźć się na rynku pracy?

Trzecie zalecenie dotyczy poprawy sytuacji mieszkaniowej, co ma pomóc zarówno teraz, jak i w przyszłości, np. w obliczu klęsk żywiołowych. Czwarta rekomendacja zwraca uwagę na potrzeby ukraińskich uczniów i uczennic: „kluczowym jest przejściowe dopuszczenie wszystkich form nauki” z przyjęciem „założenia dojścia do systemu, gdzie wszyscy uczniowie uczestniczą w zajęciach w formie stacjonarnej”.

Wojna to utrata możliwości nauki. A to odbija się na społeczeństwie przez dekady

W piątym punkcie zaleca się „zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaspokojenia potrzeb ukraińskich pacjentów, w szczególności w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej oraz zdrowia psychicznego, a także zaangażowanie zawodowe osób uciekających przed wojną, w zakresie świadczenia usług zdrowotnych i opiekuńczych”. Szósta rekomendacja to „odbiurokratyzowanie procedur legalizacji i pobytu” oraz przegląd polskiego ustawodawstwa pod kątem znalezienia zapisów, które mogą dyskryminować przebywających w Polsce cudzoziemców. Siódme zalecenie zwraca uwagę na potrzebę zbudowania dobrych relacji na linii rząd – samorząd – organizacje społeczne. Ósmy punkt to integracja: autorzy publikacji wyjaśniają, że konieczny jest rządowy program zarządzania wielokulturowością, ponieważ bez niego wysiłki podejmowane na rzecz integracji będą nie tylko rozproszone, ale również mnie efektywne; polityka taka powinna zostać wypracowana w porozumieniu z przedstawicielami mniejszości. Dziewiąta rekomendacja odnosi się do problemu dezinformacji: eksperci sygnalizują, że niezbędne są działania, których celem będzie zapobieganie próbom podsycania konfliktów i podziałów oraz budowa kontr-narracji. Punkt dziesiąty to „wypracowanie ogólnokrajowej strategii w zakresie polityki migracyjnej uwzględniającej doświadczenie członkostwa w Unii Europejskiej, dwóch kryzysów migracyjnych, z jakimi mieliśmy w ostatnich miesiącach do czynienia, oraz prognoz w zakresie przyszłości”.  

Publikacja „Gościnna Polska 2022+” liczy blisko 150 stron i dostępna jest w internecie.