Publicystyka - ngo.pl

Do mitów należy zaliczyć stwierdzenie, że zapewnienie dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami jest zbyt trudne i kosztowne. Jeżeli zastosujemy partnerskie podejście do dostępności z odpowiednimi partnerami, to wdrażanie dostępności może okazać się prostsze i korzystne dla wszystkich. Dostępność zaczyna się od drugiego człowieka. Siła współpracy partnerskiej jest potwierdzeniem starej zasady, że co dwie głowy, to nie jedna.

Obecnie potrzebna jest świadoma transformacja procesu wdrażania dostępności uwzględniająca współpracę partnerów z szerokiego spektrum społecznego, obejmującego sektory – publiczny, prywatny i pozarządowy. Na zasadzie – jeżeli nie można czegoś zrobić samemu, to należy zaprosić innych do współpracy.

Ponadto sieci partnerskie z udziałem NGO mogą odegrać pozytywną rolę tam, gdzie relacje sektora pozarządowego z sektorem publicznym są skomplikowane i wymagają interwencji.

Istotą partnerstwa rozwojowego jest łączenie w sposób optymalny – zasobów, wiedzy, umiejętności partnerów. Międzysektorowe partnerstwo na rzecz dostępności tworzy zjawisko krzyżowania się i zazębiania różnych polityk publicznych. Ponadto pozwala na zwiększenie efektywności poprzez unikanie powielania podobnych rozwiązań.

Dzięki uzyskaniu tzw. „efektu synergii” proces sieciowania może okazać się skutecznym narzędziem w rozwoju dostępności. Potencjał partnerów dodaje się i uzupełnia, co stwarza możliwość wykorzystania szans prorozwojowych. Zamiast działać oddzielnie, partnerzy mogą stać się częścią skoordynowanej sieci współpracy. Sieć partnerska poprzez integrację i konsolidację działań może osiągnąć punkt krytyczny, po przekroczeniu którego stanie się „magnesem” przyciągającym zasoby innych podmiotów.

Budując partnerstwo na rzecz dostępności, należy być gotowym na ciągłe zmiany – nawet na późnym etapie sieciowania. Dostępność to proces, który stawia na różnorodność i niewykluczanie nikogo. Dostępność można porównać do procesu iteracyjnego, wymagającego zmiany całościowego sposobu myślenia – to nieustająca podróż, a nie cel sam w sobie. Stąd proces sieciowania może okazać się skutecznym narzędziem zmian, których nie będą w stanie indywidualnie przeprowadzić przedstawiciele NGO oraz sektorów publicznego i prywatnego. Jedynie zintegrowane działania partnerstwa mogą dać jego członkom poczucie przynależności i bycia reprezentowanym w ważnych sprawach życia publicznego. Tym bardziej, że sektor pozarządowy funkcjonuje odmiennie niż pozostałe dwa sektory.

Gdybyśmy chcieli inaczej spojrzeć na dostępność, to nazwalibyśmy dostępność – projektowaniem dla wszystkich. Takie podejście wymaga zastosowania coraz nowszych wersji specjalistycznego oprogramowania – im częściej, tym lepiej. Wymaga to regularnego analizowania potrzeb systemu i jego aktualizacji. Jest to zgodnie z filozofią popularnego modelu zwinnego zarządzania projektami (ang. agile project management), które zakłada, że na początku procesu projektowania nie można dokładnie przewidzieć jego całego przebiegu. Tym bardziej, że całości nie da się sprowadzić do sumy jego pojedynczych składników.

Kto powinien odpowiadać za dostępność w partnerstwie? Odpowiedź może być tylko jedna – wszyscy. Dostępność wymaga, aby wszyscy myśleli o niej w szerszy sposób – jako całości.

Pozwoli to osobom ze szczególnymi potrzebami na skorzystanie z różnej oferty NGO na miarę swoich możliwości i aspiracji. Ponadto sieci współpracy mogą pełnić rolę akceleratorów dostępności oraz stanowić siłę napędową kreowania nowych przestrzeni dla innowacji społecznych w obszarze dostępności. Stąd partnerstwa mogą okazać się kluczem do przyspieszenia wdrażania i standaryzacji dostępności. Udział w sieci partnerskiej będzie też zapewniać prestiż i zwiększać zaufanie potencjalnych klientów. Partnerstwo na rzecz dostępności to – dwukierunkowa ulica. Dlatego należy pamiętać o tym, co możemy zrobić dla partnerstwa, a nie tylko co partnerstwo może zrobić dla nas.

Partnerstwa mają szansę pełnić rolę kuźni kadr służących wykreowaniu w środowisku NGO społecznych lokalnych Animatorów Dostępności w oparciu o system społecznych Koordynatorów ds. dostępności w organizacji (analogicznie jak wykreowano „Latarników Polski Cyfrowej” w ramach Programu Polska Cyfrowa Równych Szans). Alternatywą dla sieci dostępności z udziałem NGO może być rozwój organizacji infrastrukturalnych, typu Inkubatory Dostępności oraz Ośrodki Wsparcia Dostępności (analogicznie jak Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej).

Z kolei skumulowana wiedza i doświadczenie partnerów pozwoli na stworzenie obywatelskiego think tanku (z ang. dosłownie „zbiornik myśli”) zajmującego się badaniami i poszukiwaniem sposobów rozwiązywania ważnych problemów społecznych związanych z polityką dostępności.

Lubelskie Partnerstwo na rzecz Dostępności zostało zainicjowane 24 czerwca 2021 r. podczas regionalnej konferencji otwierającej realizację projektu „Lubelscy Liderzy Dostępności na START”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG. Realizatorami projektu są Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych (FLOP) w partnerstwie z Lubelskim Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki (LFOON). Partnerstwo działa w oparciu o Regulamin Pracy oraz Deklarację Ideową.

Idea utworzenia rok temu Lubelskiego Partnerstwa na Rzecz Dostępności wynikała z potrzeby wypracowania i wdrożenia programu współpracy międzysektorowej na rzecz dostępności – cyfrowej, architektonicznej i komunikacyjno-informacyjnej, która uwzględniałaby specyficzne warunki regionu lubelskiego. Inspiracją do zawarcia lubelskiego paktu na rzecz dostępności było funkcjonujące ogólnopolskie Partnerstwo na rzecz Dostępności, będące zobowiązaniem współpracy na rzecz realizacji założeń rządowego Programu Dostępność Plus 2018-2025. Sygnatariusze partnerstwa krajowego deklarują, że w ramach prowadzonych działań, będą kierować się ideą dostępności i równego traktowania.

Program Dostępność Plus zainicjował systemową zmianę, polegającą na stopniowym włączeniu dostępności do różnych obszarów i polityk publicznych. Przewiduje on potrzebę stworzenia szerokiej sieci współpracy międzysektorowej na rzecz dostępności. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami zakłada w art. 9 ust 5) koordynację zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami polegającą w szczególności na promowaniu współpracy w zakresie zapewniania dostępności: pomiędzy administracją publiczną, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, uczelniami i instytutami badawczymi.

Celem, dla którego zainicjowano powołanie Lubelskiego Partnerstwa na Rzecz Dostępności, jest wypracowanie i wdrożenie w województwie lubelskim programu współpracy międzysektorowej na rzecz stosowania zasad dostępności.

Idea dostępności jest uniwersalna, stąd potrzebne jest horyzontalne włączenie jej do wszystkich polityk publicznych. Wymaga to wypracowania nowych rozwiązań systemowych dotyczących całego sektora pozarządowego, w szczególności skierowanych do organizacji pozarządowych działających na rzecz osób ze szczególnymi potrzebami.

Sygnatariusze Partnerstwa deklarują, że w ramach prowadzonych działań będą kierować się ideą dostępności i równego traktowania. W działaniach Partnerstwa upatrujemy szansę na samodzielne i niezależne funkcjonowanie wszystkich osób, w tym z niepełnosprawnościami, osób starszych i innych osób o szczególnych potrzebach, na równi z innymi obywatelami.

Apelujemy o współpracę do wszystkich środowisk. Uznajemy, że osiągnięcie ambitnych celów jest możliwe dzięki mobilizacji sił, wspólnemu działaniu, kreowaniu synergii, wzmocnionemu partnerstwu, opartym na dialogu i otwartości dla wszystkich zainteresowanych stron.

Partnerstwo ma charakter strategiczny i stanowi intencję podjęcia ze sobą współpracy na rzecz dostępności.

Do zadań Lubelskiego Partnerstwa na rzecz Dostępności należy w szczególności:

• wyrażanie opinii i zajmowanie stanowisk w zakresie horyzontalnego włączenia dostępności do wszystkich polityk publicznych,
• prowadzenie działań animacyjno-sieciujących na rzecz dostępności,
• zwiększenie świadomości społecznej w zakresie zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, w tym osobom z niepełnosprawnościami i seniorom,
• wymianę informacji, doświadczeń i dobrych praktyk na temat stosowania dostępności,
• wypracowywanie wspólnych stanowisk w sprawach związanych z wdrażaniem zasad dostępności,
• udział w kampaniach społecznych i innych inicjatywach na rzecz zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,
• wspieranie procesu certyfikacji podmiotów w zakresie dostępności: architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej,
• dążenie do wypracowania standardów działań organizacji pozarządowych w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, które będą uwzględniać specyfikę działania sektora pozarządowego funkcjonującego odmiennie niż sektor publiczny i sektor prywatny.

Zakres działalności Lubelskiego Partnerstwa na rzecz Dostępności nie jest katalogiem zamkniętym, stąd mogą pojawiać się czynniki wewnętrzne i zewnętrzne w istotny sposób wpływające na jej zmianę.

Lubelskie Partnerstwo na rzecz Dostępności jest otwarte na podmioty z województwa lubelskiego reprezentujące: NGO, administrację publiczną, uczelnie, przedsiębiorców oraz środowisko osób z niepełnosprawnościami i seniorów, jak też inne podmioty zrzeszające osoby ze szczególnymi potrzebami lub działające na ich rzecz.

Dotychczas do Lubelskiego Partnerstwa na rzecz Dostępności przystąpiło 26 podmiotów z województwa lubelskiego:

1. Bychawskie Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych.
2. Chełmskie Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Kapitału Społecznego.
3. Fundacja Konwent Klubów i Centrów Integracji Społecznej.
4. Fundacja Lubelski Fundusz Lokalny.
5. Fundacja Szpilka.
6. Fundacja Victor.
7. Fundacja w Drodze.
8. Fundacja Żyć z Autyzmem.
9. Gmina Telatyn.
10. Janowskie Stowarzyszenie Niesienia Pomocy „Humanus”.
11. Lubelska Medycyna - Klaster Usług Medycznych i Prozdrowotnych.
12. Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych - Sejmik Wojewódzki.
13. Lubelskie Stowarzyszenie Alzheimerowskie.
14. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie.
15. Nałęczowskie Stowarzyszenie Charytatywne.
16. P.W. PROJEKT Wojciech Łoś.
17. Polski Związek Niewidomych Okręg Lubelski.
18. Radzyńskie Stowarzyszenie na rzecz Osób Niepełnosprawnych Ósmy Kolor Tęczy.
19. Regionalny Ośrodek Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w Lublinie.
20. Starostwo Powiatowe w Białej Podlaskiej.
21. Stowarzyszenie "Przeszłość-Przyszłości".
22. SULIMO Software Piotr Osipa i Wspólnicy Spółka Jawna.
23. Urząd Gminy Wojsławice.
24. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie.
25. Urząd Miasta Tomaszów Lubelski.
26. Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych.

Do grona sygnatariuszy Lubelskiego Partnerstwo na rzecz Dostępności należą dwa akredytowane podmioty (tj. P.W. Projekt Wojciech Łoś oraz Konsorcjum utworzone przez Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki i Związek Stowarzyszeń Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych) mające uprawnienia potwierdzania dostępności oraz wydawania certyfikatów dostępności, które zostały wybrane w wyniku otwartego naboru przeprowadzonego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. W skali całego kraju wybrano łącznie 26 podmiotów, które spełniały wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji dostępności, wzoru wniosku o wydanie certyfikatu dostępności oraz wzoru certyfikatu dostępności.

Warunkiem przystąpienia do Lubelskiego Partnerstwa na rzecz Dostępności jest zaakceptowanie postanowień Regulaminu Pracy oraz wypełnienie formularza zgłoszeniowego online i podpisanie Deklaracji Ideowej zamieszczonej na stronie  https://liderzydostepnosci.pl/jak-przystapic-do-partnerstwa/

Lista sygnatariuszy Lubelskiego Partnerstwa na rzecz Dostępności na rzecz Dostępności jest otwarta. Zachęcamy do współpracy wszystkie zainteresowane podmioty z województwa lubelskiego.

Więcej o kampanii „Prospołeczni = Dostępni” na stronie: https://liderzydostepnosci.pl/prospoleczni_dostepni/.