Edukacja obywatelska w szkołach. Gotowe narzędzia i rozwiązania od organizacji pozarządowych
NGO mogą uzupełnić działania szkół, oferując specjalistyczne szkolenia dla nauczycieli, prowadząc warsztaty dla uczniów oraz organizując projekty społeczne, które pozwolą młodym ludziom zdobyć praktyczne doświadczenie w działaniu na rzecz społeczności. W naszej debacie „Edukacja obywatelska w szkołach. Jakie zadania dla NGO?” głos zabiera Franciszek Bednarek, prezes Stowarzyszenia Twój Wybór.
Na ile organizacje społeczne będą zaangażowane w realizację edukacji obywatelskiej w szkołach? Czy powinny być zaangażowane? Na czym powinna polegać ich rola? Czy i jakie szanse na zaangażowanie dla organizacji stwarza nowa podstawa programowa? Jak NGO-sy mogą wspierać szkoły w realizacji tego przedmiotu? Zaprosiliśmy do debaty ekspertów i ekspertki zajmujące się edukacją – z organizacji pozarządowych, ale nie tylko. Zadaliśmy im te pytania, a teraz zachęcamy do zapoznania się z ich odpowiedziami, prezentującymi różne perspektywy.
Czekamy też na Wasze komentarze. Wypowiedzi do 4 tys. znaków; wraz z krótką notką biograficzną i zdjęciem autora lub autorki wysyłajcie na redakcja@portal.ngo.pl.
Edukacja obywatelska, jak kilkukrotnie podkreślali twórcy roboczego projektu podstawy programowej dla tego nowego przedmiotu szkolnego i przedstawiciele ministerstwa, ma być przedmiotem praktycznym. Praktyczność można tu dostrzec w konieczności realizacji w ramach przedmiotu wybranych działań obywatelskich czy zespołowego projektu społecznego, ale także w doborze nauczanych treści, które odzwierciedlają pięć kręgów wspólnot, w których funkcjonuje uczeń: szkołę, wspólnotę lokalną, Ojczyznę, wspólnotę europejską i wspólnotę międzynarodową.
Stawiając praktyczność jako podstawowe założenie nowego przedmiotu, warto zauważyć, że nie ma lepszych praktyków w zakresie edukacji obywatelskiej niż organizacje społeczne. Przeglądając podstawę programową przedmiotu szybko można zauważyć, że właściwie nie ma w niej wskazanych żadnych tematów, których nie podejmowały organizacje obywatelskie.
Fact-checking, stwarzanie pola do dialogu, kontrola władzy, tłumaczenie mechanizmów demokratycznego państwa, wolontariat to obszary, w których NGO działają na co dzień. Dlatego też ich uczestnictwo w realizacji tego przedmiotu przy „szkolnych tablicach” wydaje się mieć szczególną wartość, a form tego uczestnictwa może być przynajmniej kilka.
Pierwszą, najbardziej oczywistą, jest udział organizacji społecznych w realizacji treści programowych. Przygotowywanie narzędzi edukacyjnych, prowadzenie treningów debatanckich, warsztatów, prelekcji, programów kompetencyjnych i liderskich, organizowanie symulacji posiedzeń demokratycznych organów władzy. To wszystko organizacje społeczne i tak robią, ale teraz będą miały do tego dedykowaną przestrzeń w ramach kształcenia formalnego.
Moja organizacja (Stowarzyszenie Twój Wybór) organizuje w tym roku konkurs Moot Court Kraków, którego kluczowym elementem jest seria symulacji rozpraw sądowych. Jest to druga edycja wydarzenia. Od następnego roku jednak sytuacja zmieni się o tyle, że udział ucznia w naszym konkursie będzie mógł być formą realizacji jednego z czterech działań obywatelskich, którą są obowiązkowym elementem procesu dydaktycznego w ramach edukacji obywatelskiej.
Kolejnym obszarem zaangażowania organizacji społecznych w nowy przedmiot jest wspieranie doskonalenia się nauczycieli. Organizowanie konferencji, forów, dzielenie się swoim doświadczeniem z edukacji obywatelskiej. Na konieczność wsparcia nauczycieli warto zwrócić uwagę w kontekście tego, że edukacja obywatelska jest przedmiotem interdyscyplinarnym, co jest szczególnie wymagające.
Ostatnim zadaniem dla NGO jakie chciałbym wymienić jest rzecznictwo. Sam przedmiot nie wyczerpuje przecież procesu edukacji obywatelskiej, w jakim powinna uczestniczyć młodzież i młodzi dorośli. Szkoły i inne instytucje edukacyjne muszą we wszystkich swoich działaniach bieżących być demokratyczne i obywatelskie. Tutaj jest jeszcze trochę przestrzeni do działania.
Podsumowanie może być bardzo proste.
Wydaje się, że bez organizacji społecznych nie da się de facto wypełnić głównego celu przedmiotu edukacja obywatelska, jakim jest przygotowanie uczniów do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego w społeczeństwie demokratycznym.
Organizacje społeczne są bowiem fundamentem społeczeństw demokratycznych, wyrazem wolności i pluralizmu, samoorganizacji społecznej i sprawczości. Organizacje społeczne pozwalają nam w świecie interesów poczuć się bezinteresownie oddanym dla sprawy drugiej osoby, dla spraw wspólnoty. A czy nie właśnie na braniu odpowiedzialności nie tylko za siebie polega obywatelskość? Czy obywatel to nie ktoś, kto czuje się częścią ogółu i troszczy się o innych? Czy nie taką postawę ma wykształcić przedmiot edukacja obywatelska?
Franciszek Bednarek – prezes Stowarzyszenia Twój Wybór prowadzącego edukację obywatelską i prawną, student prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, edukator, współorganizator kursów, warsztatów z zakresu edukacji obywatelskiej m.in. Program Rozwoju Kompetencji Obywatelskich, Krakowska Szkoła Obywatelska i symulacji typu moot court, współtwórca narzędzi edukacyjnych i uświadamiających m.in. gry planszowej Z życia wzięte i porównywarki poglądów Kraków Wybiera
Masz swoją opinię w tej sprawie? Doświadczenia? Teorie? Rady? Chcesz się nimi podzielić? Zapraszamy! Pisz na adres: redakcja@portal.ngo.pl.
Ten głos ukazał się w debacie „Edukacja obywatelska w szkołach. Jakie zadania dla NGO?”. Zobacz inne materiały →
Źródło: informacja własna ngo.pl
