Publicystyka - ngo.pl

22 października Sejm odrzucił jedyną zgłoszoną na urząd Rzecznika Praw Obywatelski kandydatkę Zuzannę Rudzińską-Bluszcz. Przeciw prawniczce była koalicja rządząca złożona z PiS, Porozumienia  i Solidarnej Polski oraz Konfederacja (237 głosów). Za głosowały Koalicja Obywatelska, PSL i Lewica (201 głosów). Dziewięciu posłów wstrzymało się od głosu.

Do 27 października prowadzący tamtego dnia obrady marszałek Ryszard Terlecki (PiS) wyznaczył termin zgłaszania nowych kandydatów i kandydatek. Wymogi formalne określają, że zgłoszenia dokonać może marszałek Sejmu, jak i grupa 35 posłów.

Sejm zadecydował w sprawie RPO

PiS ponownie nie zaproponował żadnego kandydata. Opozycja zaś po raz drugi zgłosiła Zuzannę Rudzińską-Bluszcz. „Będę kandydować ponownie i jestem zdeterminowana, by wygrać, prezentując moją wizję działania urzędu RPO” – zapowiedziała na Twitterze prawniczka.

Kandydaturę Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz, Głównej Koordynatorki ds. Strategicznych Postępowań Sądowych w Biurze RPO,  wysunęły – podobnie jak w 2015 roku Adama Bodnara –  organizacje społeczne. 1189 wyraża dla niej poparcie.

Spotkanie z Zuzanną Rudzińską-Bluszcz, kandydatką na urząd RPO [Film]

Dlaczego zaufały kandydatce i czego od niej oczekują?  – Dlatego, że chcemy mieć swoją przedstawicielkę. Uznaliśmy ją za odpowiednią kandydatkę. Jesteśmy małą, wiejską organizacją – to mogliśmy zrobić: dołożyć swoją małą cegiełkę – mówi w rozmowie z ngo.pl Ryszard Przytuła, prezes Stowarzyszenia „Łańcuch Wzajemności” w Krekolach.

 – Jest kompetentna. I wie, co robi –  odpowiada Danuta Lech, prezes Dąbrowskiego Stowarzyszenie Rodzin w Kryzysie. Czego od kandydatki oczekuje organizacja z Dąbrowy Górniczej?

O to samo pytamy Dominika Kowalika z Fundacji Wielka radość na małych kółkach w Dyminach: –  Od kandydatki oczekuję nowych pomysłów, świeżego spojrzenia. Nie tylko jako organizacja, ale również jako obywatel. W mojej ocenie Zuzanna Rudzińska-Bluszcz jest kompetentna. Wiele organizacji pokłada w niej duże nadzieje.

Rozmawiamy również z Iloną Motyką z Lubuskiego Stowarzyszenie na rzecz Kobiet BABA w Zielonej Górze: – Rzecznik Praw Obywatelskich jest bardzo ważny, szczególnie w trudnych czasach. I dla organizacji, które reprezentują obywateli i obywatelki oraz zajmują się ich sprawami. Dla nas to ma ogromne znaczenie, żeby urząd ten działał prawidłowo.

Dlaczego zielonogórska organizacja poparła kandydatkę?  – Zuzanna Rudzińska-Bluszcz przekonała nas swoją postawą – prowadzi aktywną kampanię, jest zdecydowana i pracowita, działa, a to dobry znak na przyszłość. Poważnie podchodzi do sprawy. Regularnie otrzymujemy maile, w których informuje o swoich działaniach. Najlepszą rekomendacją jest to, że pracuje w zespole Adama Bodnara – odpowiada Ilona Motyka. – Przyjrzałyśmy się CV kandydatki – jest bardzo dobrze wykształcona, ma bogate doświadczenie zawodowe. Była koordynatorką strategicznych postępowań sądowych – przekonujące jest to, jak do tej pory zajmowała się sprawując tę funkcję problemami obywateli, którzy stykając się z państwem, zostali pokrzywdzeni.

Słyszymy też, że przyszłość urzędu jest bardzo ważna z perspektywy osób, którym pomaga organizacja:

Ilona Motyka podsumowuje: – Kto wie, jaka przyszłość czeka organizacje, tym bardziej chcemy wiedzieć, że możemy liczyć na pomoc fachowego i niezależnego rzecznika lub rzeczniczki.

„Bardzo dziękuję wszystkim organizacjom, które mnie poparły. To olbrzymi kredyt zaufania. Z niektórymi współpracowałam, z częścią jeszcze się nie spotkałam – liczę na to, że do tego dojdzie. Przeglądając listę popierających mnie organizacji i czytając nazwy miejscowości, w których działają oraz to, komu pomagają, poczułam ich niesamowitą energię – to jest wspaniała Polska” – Zuzanna Rudzińska-Bluszcz komentowała poparcie organizacji społecznych w wywiadzie dla ngo.pl.

Rzecznika wybiera Sejm za zgodą Senatu. W Sejmie wystarczy zwykła większość głosów. Po wyłonieniu RPO, Sejm kieruje uchwałę do Senatu, który ma miesiąc na jej przyjęcie lub odrzucenie. W tym drugim wypadku, procedura ruszy od nowa (brak decyzji w terminie jest równoznaczny z akceptacją). Podobnie jak w sytuacji, która nastąpiła w październiku, a więc po odrzuceniu kandydata lub kandydatki już na etapie głosowania sejmowego.

Zanim posłowie i posłanki nacisną przycisk na sali plenarnej (lub na tablecie),  kandydatów przesłuchuje sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Zuzanna Rudzińska-Bluszcz stawała przed nią już dwukrotnie. Za każdym razem większością głosów koalicji rządzącej była opiniowana negatywnie. Opinia komisji nie jest wiążąca dla Sejmu.

„Proszę, żebyście państwo zaufali tym 700 organizacjom, żeby państwo zaufali mi” [Wystąpienie kandydatki na RPO w Sejmie]

Kolejne przesłuchanie – w związku z tym, że procedura ruszyła od nowa –  zaplanowane było na drugiego listopada, a głosowanie w Sejmie na piątego, ale posiedzenie zostało odwołane. Posłowie i posłanki obradować będą 18 i 19 listopada. Na stronie Sejmu znalazła się informacja, że porządek obrad może zostać uzupełniony o wybór RPO.   

Do czasu wyłonienia nowego Rzecznika, na stanowisku pozostaje Adam Bodnar. Grupa posłów PiS złożyła wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania konstytucyjności regulujących to przepisów. TK miał się zająć nim 20 października, ale sprawa została zdjęta z wokandy.  W ocenie ekspertów prawnych skupionych wokół Fundacji Stefana Batorego wniosek bezzasadny i świadczy o instrumentalnym traktowaniu Trybunału dla celów politycznych.