Publicystyka - ngo.pl

15 grudnia 2023 Rada Warszawy przyjęła budżet na 2023 r. Na zadnia publiczne realizowane przez organizacje pozarządowe władze Warszawy zaplanowały ponad 318 mln zł. To o ponad 22 600 zł więcej niż w 2022 r.

Na zadania ogólnomiejskie przeznaczono ponad 266 813 tys. zł (w 2022 - to było blisko 247 mln zł), na zadania realizowane w dzielnicach - ponad 51 500 tys. (w 2022 r. było ponad 48 700 tys.) 

Najbardziej zwiększy się budżet Biura Pomocy i Projektów Społecznych: wyniesie blisko 189 mln zł (o ponad 11 mln więcej niż w 2022 r.). Większe budżety mają także Biuro Kultury – ponad 32 mln (o ponad 7 400 tys. zł więcej niż 2022 r.), Biuro Sportu i Rekreacji – pond 26 200 tys. zł (o 555 tys. zł więcej niż w 2022 r.), Biuro Współpracy Międzynarodowej – 750 mln zł (o 550 mln zł więcej niż 2022 r.) , Centrum Komunikacji Społecznej – ponad 4 170 tys. zł (ponad 390 tys. więcej niż 2022), Biuro Ochrony Środowiska – 1 310 tys. zł (o 210 tys. więcej).

Zmniejszą się budżety na dotacje m.in. w Biurze Rozwoju Gospodarczego i Biurze Polityki Zdrowotnej.

Kwoty przeznaczone na dotacje zwiększą się także w prawie wszystkich dzielnicach. Wyjątek stanowią Wilanów (gdzie zaplanowano o ponad 22 tys. zł mniej) oraz Włochy ( 8 700 zł mniej).

Miasto Warszawa planuje wydać najwięcej na zadania realizowane w zakresie: ochrony zdrowia i pomocy społecznej – ponad 228 mln zł (o ponad 12 mln zł więcej niż w 2022 r.), kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego – ponad 36 400 tys. zł (o ponad 7 500 tys. zł więcej niż w 2022 r.), rekreacji i sportu – ponad 36 mln zł (o ponad 1100 tys. zł więcej niż w 2022 r.), zarządzania strukturami samorządowymi – ponad 5 700 tys. zł (ponad 840 tys. więcej niż w 2022 r.), edukacji – ponad 10 mln zł (ponad 650 tys. więcej niż w 2022 r.), gospodarki komunalnej i ochrony środowiska – ponad 1 300 tys. zł (o 130 tys. zł więcej niż w 2022 r.). Mniej zaplanowano na działalność promocyjną i wspieranie rozwoju gospodarczego – ponad 411 tys. zł (o ponad 46 tys. zł mniej niż w 2022 r.).

Przeczytaj, co na posiedzeniu WRP w grudniu mówiono o budżecie dotacyjnym na 2023 >

Zapytaliśmy przedstawicieli i przedstawicieli warszawskich organizacji pozarządowych o ich opinie na temat tego budżetu.

W naszej debacie wzięli udział Andrzej Trzeciakowski z BKDS ds. sportu, Alina Gałązka z BKDS ds. kultury, Bartłomiej Włodkowski z BKDS ds. edukacji oraz Renata Trzeszczak ze Wspólnoty Cheb Życia, która jest członkiem BKDS ds. bezdomności. Swoją opinią podzieliła się z nami także Ewa Kolankiewicz, Pełnomocniczka Prezydenta m.st. Warszawy ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Wszyscy przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych zgodnie docenili władze Miasta za to, że pieniędzy na zadania realizowane przez organizacje pozarządowe nie ubyło, a nawet zaplanowano ich więcej niż rok temu. Jednocześnie wszyscy wskazywali także na wiele konsekwencji, które dla działalności organizacji niesie obecny kryzys gospodarczy.

Jednym z głównych problemów, które wpływają na działania organizacji jest inflacja – trudno, wobec rosnących kosztów, zaplanować swoje wydatki. Zwróciła na to uwagę m.in. Renata Trzeszczak: „Koszty eksploatacji budynków są całkowicie nieprzewidywalne. Niektóre organizacje mają ogrzewanie na prąd, inne – na gaz, jeszcze inne wciąż na węgiel.

Ceny będą się zmieniać. Nie wiemy, jak bardzo i jak często. Trudno cokolwiek zaplanować. W kosztorysie oferty musieliśmy działać po omacku i niewykluczone, że za kilka miesięcy będziemy mocno zaskoczeni tym, jak wyglądają rachunki. A to przecież nie wszystko, bo utrzymanie osób, które u nas przebywają też dużo kosztuje – jedzenie, leki, wożenie do lekarza, koszty paliwa (…)”.

Przeczytaj: Renata Trzeszczak: Za kilka miesięcy możemy być mocno zaskoczeni rachunkami >

Wysokie ceny energii i ciepła i rosnąca inflacja wpływają także na otoczenie, w którym działają organizacje. A to ma przełożenie na ich budżety (niezależne od dotacji Miasta) i zdolność do realizacji zadań.

Pisał o tym m.in. Andrzej Trzeciakowski: „ NGO sportowe czekają spore wyzwania budżetowe w nadchodzącym roku, będzie w nich dziura, nie da się tego uniknąć. Nie wiadomo na przykład, czy uda się pozyskać środki zewnętrzne, bo kryzys dotyka każdego: firmy są w gorszej sytuacji, sponsorzy mają problemy, tak samo jak i rodzice zawodników – trudno liczyć, że będą w stanie zapewnić większe wsparcie”.

Zdaniem Andrzeja Trzeciakowskiego wiele organizacji sportowych w najbliższym roku stanie przed dylematem – czy i jak dalej działać. Po pandemii zainteresowanie zajęciami sportowymi się zwiększyło, to wymaga zatrudnienia nowych ludzi do prowadzenia szkoleń, a także bazy. Jednego i drugiego – brakuje. Jedno i drugie – coraz jest droższe.

Przeczytaj: Andrzej Trzeciakowski: 2023 rok to dopiero przygrywka przed prawdopodobnie jeszcze bardziej wymagającym 2024 >

Kryzysowa sytuacja niesie ze sobą także konsekwencja dla organizacji kulturalnych: ubożejące społeczeństwo w pierwszej kolejności rezygnuje z wydatków na kulturę. A to może oznaczać, że organizacje kulturalne mogą mieć problemy z osiągnieciem założonych wskaźników związanych z udziałem mieszkańców i mieszkanek Warszawy w organizowanych wydarzeniach. Pisała o tym Alina Gałązka.

Przedstawicielka BKDS ds. kultury zwróciła także uwagę na to, że część dotacji, które uzyskają organizacje zostanie przeznaczona na zapewnienie dostępności działań dla osób ze szczególnymi potrzebami: „W większości konkursów dotacyjnych z kultury na poziomie Miasta oferent ma prawo wydać 10% kosztów zadania na dostępność. Jednakże są to tylko miękkie działania, takie jak tłumaczenia na PJM, audiodeskrypcje, a nie inwestycje. To nam najbardziej dokucza, to znaczy fakt, że prowadzimy działania w miejscach, które zazwyczaj są niedostępne architektonicznie. I nie ma na to środków publicznych.”

Jeśli organizacja nie zdobędzie środków prywatnie lub nie znajdzie sponsora – a to w obecnych czasach trudno – to nie bardzo ma możliwość wywiązywać z ustawowych zobowiązań.

Dlatego Alina Gałązka zapowiada, że organizacje planują działania rzecznicze, aby w niedalekiej przyszłości Miasto ogłosiło konkurs infrastrukturalny na dostępność.

Przeczytaj: Alina Gałązka: Ogromnym wyzwaniem dla kultury będzie frekwencja >

Bartłomiej Włodkowski zwrócił uwagę na kolejną konsekwencję kryzysu, która ma znaczenie dla organizacji, a nie jest tak oczywista. Rosnące koszty energii i ogrzewania powodują, że stołeczne placówki oświatowe są zachęcane do oszczędzania: „(…) część szkół, które nie mają otwartych boisk i utrzymywały ochronę budynku, dzięki czemu można było korzystać z przestrzeni także w weekendy, są zachęcane do tego, by szukały oszczędności. Ponoć bardziej opłaca się zamknąć szkołę, zwolnić ochronę, zainstalować alarm i nie mieć wynajmu, nawet komercyjnego. Z kolei te placówki, które mają otwarte boiska i przez to utrzymują ochronę, zaczynają być przeciążane wynajmami komercyjnymi, a to powoduje, że dla NGO jest coraz mniej miejsca na działanie” – napisał Bartłomiej Włodkowski, apelując o wsparcie szkół, by także organizacje mogły dalej wynajmować nieodpłatnie część pomieszczeń i tam prowadzić swoje działania.

Przeczytaj: Bartłomiej Włodkowski: Pieniędzy wystarczy, ale przed nami inne, duże wyzwania >

Zdaniem Bartłomieja Włodkowskiego czymś, co dałoby organizacjom pewną stabilizację (nawet przy rosnącej inflacji) byłyby konkursy wieloletnie, także w dzielnicach: „Organizacje generalnie zgadzają się, że lepiej mieć dotację na dłuższy czas, nawet jeżeli w związku z inflacją i rosnącymi kosztami będzie trudniej realizować wskaźniki, niż starać się o dofinansowanie co roku. Daje to mimo wszystko stabilizację działań (…).”

Na ten postulat odpowiedziała bezpośrednio Ewa Kolankiewicz, Pełnomocniczka Prezydenta m.st. Warszawy ds. współpracy z organizacjami: „Jakkolwiek rozumiem to, uważam też, że obecnie trudno jest coś planować w kilkuletniej perspektywie, bo nie wiadomo, jak bardzo będą rosnąć ceny. Ktoś, kto ma teraz – wydawałoby się – dużą dotację, może mieć problem z realizacją wszystkiego, co chciałby zrobić w kolejnych latach”.

Pełnomocniczka w swojej wypowiedzi zwróciła także uwagę na kilka zagrożeń, z którymi jeszcze nie mamy do czynienia, ale nie można o nich zapominać. Jej zdaniem konsekwencją kryzysu może być większa liczba osób potrzebujących pomocy. W związku z tym pewne zadania będą dla Miasta bardziej lub mniej priorytetowe. A co za tym idzie – sytuacja organizacji działających w tych priorytetowych obszarach będzie bardziej stabilna w porównaniu do innych.

Dodała także, że chociaż organizacje pozarządowe są cały czas kluczowym partnerem dla m.st. Warszawy, to jednak w obliczu kryzysu i konieczności zapewnienia działalności wielu miejskich instytucji – NGO zawsze będą w gorszej sytuacji: „W którymś momencie może zwyczajnie zabraknąć środków na zlecanie niektórych zadań publicznych organizacjom, ale kiedy to się wydarzy, nie sposób powiedzieć. W kontekście rosnących kosztów nie jest też wcale pewne, czy NGO będą składać oferty w konkursach ogłaszanych na podobne kwoty, co wcześniej. Przed nami po prostu bardzo wiele niewiadomych i będziemy sobie z nimi na bieżąco radzić”.

Przeczytaj: Ewa Kolankiewicz: Trudno jest coś planować w kilkuletniej perspektywie >

Niepewna sytuacja i wiele niewiadomych, nawet mimo zwiększonego budżetu na zadania publiczne realizowane przez organizacje pozarządowe. To może z jednej strony mocno zweryfikować sektor, a z drugiej – dać mu także impuls do wspólnego działania na rzecz wypracowania rozwiązań, które by go chroniły. 

O weryfikacji sektora pisał Andrzej Trzeciakowski, według którego „Ciężkie czasy powodują konsolidację rynku. Trzeba sobie oczywiście pomagać, dbać o siebie wzajemnie, ale też nie można sztucznie podtrzymywać podmiotów, które sobie nie radzą. To naturalna selekcja. Zobaczymy tylko, czy rzeczywiście będzie tak, że działalność zawieszą tylko najmniej efektywni, czy jednak o wiele więcej klubów stanie przed bardzo trudnymi decyzjami”.

Z kolei Alina Gałązka podała przykłady, jak w mądry sposób – razem z Miastem i organizacjami „z branży” – można wypracować rozwiązania, które minimalizują tę „naturalną selekcję”: możliwość zmniejszenia w umowach wieloletnich wskaźników o czynnik inflacyjny oraz uznanie organizacji wynajmujących lokale od Zakładu Gospodarki Nieruchomościami za podmioty wrażliwe, dzięki czemu podwyżki rachunków za ogrzewanie nie będą aż tak dotkliwe.

A może macie własne przemyślenia, którymi chcielibyście się podzielić? Cieszycie się z tego budżetu? Doceniacie? Uważacie, że powinno być jednak więcej? Może mniej? Może inaczej podzielone? Zapraszamy, przyślijcie swoje opinie na adres e-mail: redakcja@portal.ngo.pl.