Publicystyka - ngo.pl

Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wpłynął do Sejmu 14 maja 2020 r.  Po miesiącu został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Przypominamy co proponują projektodawcy.

Wszystkie tarcze antykryzysowe (przyjęło się, że do tej pory było ich cztery) zawierały zbiór przepisów dla różnych podmiotów, z wyraźnym wyróżnieniem podmiotów gospodarczych. NGO-sy dodawane były najczęściej do tarcz  na etapie ich poprawiania w Sejmie, często pomoc z której mogą skorzystać to po prostu wsparcie dla przedsiębiorców (stąd nie wszystkie organizacje mają do niej dostęp). Chociaż w tarczach znalazło się trochę przepisów dedykowanych wyłącznie organizacjom pozarządowym (np. przepisy dotyczące głosowań i posiedzeń online), to jednak NGO-sy w regulacjach antykryzysowych to raczej margines. 

Inaczej jest w projekcie senackim. Projekt ten – mimo, że proponuje tylko poprawki w uchwalonych wcześniej przepisach – koncentruje się wyłącznie na trzecim sektorze. Stąd uwaga, jaką powinny mu poświęcić organizacje.

Projekt senacki wprowadza szereg zmian w obowiązujące przepisy antykryzysowe. Dzięki nim organizacje pozarządowe szerzej i na korzystniejszych warunkach skorzystają z pomocy. 

Senatorowie proponują m.in.:

• Zmiany w pożyczkach i dofinansowaniu do wynagrodzeń, które w większym stopniu dostosują te przepisy do specyficznego charakteru i warunków działania organizacji (od momentu zgłoszenia tych propozycji, przepisy zdążyły się już zmienić – w tym na korzyść NGO – co opisywaliśmy w informacji o Tarczy 4).

• Dodatkowe zabezpieczenia zmniejszające ryzyko realizacji projektów przez NGO-sy w czasie epidemii, pozwalające im uniknąć zwrotu dotacji (określonych wydatków).

• Umożliwienie skorzystania ze zwolnienia ze składek ZUS wszystkim organizacjom pozarządowym (czyli niezależnie od liczby ubezpieczonych) – tak jak umożliwiono to spółdzielniom socjalnym.

• Uelastycznienie zasad zlecania zdań publicznych, z szerszym wykorzystaniem zamówień publicznych i tzw. "zamówień bagatelnych".

• W projekcie proponuje się też, żeby przepisy dotyczące zdalnego głosowania i organizowania spotkań organów organizacji obowiązywały nie tylko w czasie epidemii – żeby można było je stosować już zawsze.

Projekt został skierowany do pierwszego czytania. To już coś, bo równie dobrze można go było zostawić w sejmowej "zamrażarce". Trudno jest jednak przewidzieć jakie są szanse na uchwalenie ustawy. Z pewnością może być trudno przyjąć te przepisy, które powodują określone koszty (jak np. rozciągnięcie na wszystkie NGO zwolnienia z ZUS), albo takie, które częściowo się już zdezaktualizowały (tu – znów – można wskazać na zwolnienie ze składek).

Projektowi ciąży też jego autorstwo – Sejm w obecnej kadencji pozytywnie ocenił tylko jedno przedłożenie, które wyszło od senatorów. Jest za to dość prawdopodobne, że różne pomysły z projektu mogą się znaleźć w przyszłych projektach rządowych czy poselskich. Choć tu z kolei niepokoi przekonanie, że liczba "tarcz", którymi obecna większość sejmowa i rządowa chroni nas przed skutkami pandemii, już się właściwie wyczerpała.

Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, przebieg procesu legislacyjnego, druk nr 436, sejm.gov.pl