Publicystyka - ngo.pl

Z inicjatywy Forum Darczyńców w Polsce przeprowadziłyśmy 4. edycję badania fundacji korporacyjnych w Polsce, czyli takich, które są założone przez firmę, kilka firm lub spółkę handlową i pozostają związane ze swoim fundatorem. To między innymi fundacje zakładane przez banki (np. Fundacja BNP Paribas, Fundacja Banku Ochrony Środowiska), przedsiębiorstwa energetyczne i paliwowe (np. Fundacja E.ON, Fundacja „Orlen – Dar Serca”, Fundacja Tauron), firmy wydawniczo-medialne (np. Fundacja Polsat, Fundacja Agory, Fundacja TVN „Nie jesteś sam”), czy firmy z branży FMCG (np. Fundacja Biedronki, Fundacja Leroy Merlin, Fundacja Wipasz „Pomocna dłoń”).

Aktualnie w Polsce działa 219 fundacji korporacyjnych, a ich liczba wciąż rośnie. Dekadę temu takich podmiotów było prawie o połowę mniej. W skali wszystkich organizacji pozarządowych w Polsce, których jest zarejestrowanych ponad 130 tysięcy, fundacje korporacyjne są niewielką częścią sektora społecznego. Warto jednak podkreślić, że wyróżniają się na tle innych organizacji społecznych swoimi zasobami i sposobem działania.

Fundacje korporacyjne zazwyczaj zajmują się ochroną zdrowia i pomocą osobom z niepełnosprawnościami, a także edukacją i wychowaniem. Zaś najczęściej wspieraną przez nie grupą odbiorców są dzieci i młodzież – pomaga im obecnie 69% fundacji. Jednak zarówno w przypadku obszarów działania, jak i grup beneficjentów, widzimy istotne przesunięcia w ostatnich latach. Wydaje się więc, że fundacje korporacyjne zrozumiały, że aby zbudować swoją rozpoznawalność, warto wyróżnić się, wybierając mniej popularne grupy działań czy inne pole działania niż większość.

Związki fundacji korporacyjnych z ich fundatorami są bliskie. W niemal wszystkich fundacjach korporacyjnych (92%) istnieją powiązania personalne, gdyż przedstawiciele firmy założycielskiej pełnią funkcję w zarządzie lub radzie fundacji. Dwie na trzy fundacje korporacyjne organizują społeczne zaangażowanie pracowników firmy, w tym wolontariat pracowniczy.

Ponad połowa fundacji jest powiązana z fundatorem w sposób strategiczny, 56% podmiotów wskazuje, że działania fundacji stanowią realizację strategii CSR lub ESG firmy. Fundacje przewidują, że taki kierunek powiązań będzie się umacniał. 61% fundacji zakłada, że ciągu najbliższej dekady fundacja będzie wspólnie z firmą realizować jej strategię zrównoważonego rozwoju i dostarczać niezbędne dane do raportowania.

Niemal wszystkie fundacje korporacyjne (97%) otrzymują wsparcie od fundatora. Zazwyczaj jest to wsparcie finansowe, choć w ciągu ostatnich lat obserwujemy przesunięcie zaangażowania firm ze wsparcia finansowego na pozafinansowe. Mniejsza część fundacji otrzymuje dofinansowanie swoich działań bezpośrednio od fundatora, a wzrasta popularność wsparcia merytorycznego i rzeczowego.

Od dekady poziom zatrudnienia w fundacjach korporacyjnych pozostaje na tym samym poziomie – 77% fundacji zatrudnia płatnych pracowników lub pracowniczki, a 70% korzysta ze wsparcia pracowników firmy założycielskiej. Zespoły fundacji są raczej niewielkie i niemal we wszystkich zespołach jest co najmniej jedna osoba zatrudniona na stałe. W całym sektorze pozarządowym jest inaczej, gdyż co najmniej jedną osobę pracującą na stałe ma 41% organizacji, a 35% fundacji i stowarzyszeń działa wyłącznie dzięki pracy społecznej (bez wynagrodzenia).

W porównaniu do innych organizacji społecznych fundacje korporacyjne mają duże budżety. W 2022 roku fundacja korporacyjna dysponowała przeciętnie 1,3 mln zł, czyli niemal pięćdziesięciokrotnie większymi środkami niż przeciętna organizacja pozarządowa w Polsce. Różnica między sytuacją finansową fundacji korporacyjnych i pozostałych organizacji wzrosła w ostatnich latach. Przede wszystkim dlatego, że budżety fundacji korporacyjnych wzrosły znacznie w ostatnich latach, a także wzrosły majątki największych fundacji. Z komentarzy ekspertów i ekspertek wynika, że stosunkowo wysokie przychody fundacji w 2022 roku mogą wynikać z realizacji przez nie dodatkowych działań, będących odpowiedzią na kryzysy związane z pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie.

W obu wymiarach zasobów, zarówno kapitału ludzkiego, jak i finansów, obserwujemy rosnące rozwarstwienie wśród fundacji korporacyjnych. Polega ono na tym, że zwiększa się grupa fundacji o najniższych budżetach (do 50 tys. zł), jak i tych o przychodach najwyższych (powyżej 10 mln zł). Wysokość budżetu wpływa z kolei na inne zasoby fundacji. Powiększa się grupa fundacji z największymi, ponad 10-osobowymi zespołami pracowniczymi, jednocześnie rośnie grupa fundacji o najmniejszym kapitale ludzkim (tzn. takich, w których nie ma ani jednej osoby zatrudnionej na stałe lub jest tylko jedna taka osoba). Wyłania się zatem grupa dużych i mocnych organizacji, które inwestują w profesjonalne zespoły i rozwijają swoje działania, podczas gdy inne nie mają takich możliwości i nie nadążają za rosnącą specjalizacją (np. raportowaniem ESG, obsługą wolontariatu pracowniczego).

W ramach badania zebrałyśmy jeszcze więcej faktów o fundacjach korporacyjnych, m.in.: o ich stażu działania i lokalizacji, dane o fundatorach i relacjach z nimi, dane o wolontariacie, standardach działania, wyzwaniach i problemach fundacji korporacyjnych, a także o ich stosunku do przyszłości.

To wszystko znajdziesz w naszym raporcie „Fundacje korporacyjne w Polsce. Raport z badań 2023”.

Badanie fundacji korporacyjnych zostało zrealizowane na zlecenie Forum Darczyńców w Polsce przy wsparciu finansowym Fundacji BNP Paribas, Fundacji Citi im. Leopolda Kronenberga i Fundacji Santander Bank Polska S.A. im. Ignacego Jana Paderewskiego.

Zespół Badań Stowarzyszenia Klon/Jawor podczas realizacji badań ilościowych korzysta z narzędzia do ankiet Webankieta.