Warunki uznania zbiórki za zbiórkę publiczną i opodatkowanie zebranych w ten sposób pieniędzy
Zbiórki publiczne to jeden ze sposobów pozyskiwania środków przez organizacje pozarządowe. Ale nie tylko przez organizacje. Zbierać mogą też osoby fizyczne – np. w gronie znajomych. Czy taka zbiórka jest zbiórką publiczną opisaną przez ustawę i jak opodatkowane są środki pozyskane w ten sposób? Wyjaśnia to radca prawny Maria Grochowska w ramach współpracy ngo.pl i Centrum Pro Bono.
Co jest, a co nie jest zbiórką publiczną
Aby zbiórka mogła zostać uznana za zbiórkę w rozumieniu przepisów ustawy z 14 marca 2014 r. o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych, jej organizatorzy muszą zapewnić spełnienie wymogów określonych w tej ustawie. Pierwszy z nich dotyczy miejsca prowadzenia takiej zbiórki. Jak wskazuje sama nazwa, zbiórka publiczna to zbieranie ofiar w miejscu publicznym, za które – według tej ustawy – uważa się miejsca publiczne, czyli miejsca ogólnodostępne, a w szczególności ulice, place, parki i cmentarze. Drugi z warunków to cel, dla którego taka zbiórka jest organizowana – musi to być cel zgodny z prawem, pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz cel religijny. Ostatni z warunków to przedmiot zbiórki – można zbierać pieniądze lub rzeczy.
Jednocześnie ustawa określa sytuacje, które nie są uznawane za zbiórkę publiczną. Są to zbiórki prowadzone:
- Na cele religijne, na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz na utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli zbiórka odbywa się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony.
- W drodze loterii pieniężnych i fantowych.
- Wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzającym zbiórkę.
- Wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, odbywające się na podstawie pozwolenia władz szkolnych.
- W ramach zbiórek koleżeńskich odbywających się w: a/ lokalu urzędu publicznego na podstawie pozwolenia kierownika urzędu, lub b/ innym zakładzie pracy.
Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, czy zbiórka jest zbiórką publiczną – czy spełnia wskazane wyżej wymogi. Kolejną ważną kwestią jest to, czy zebrane w ten sposób pieniądze są opodatkowane. Kwestia podatku nie została uregulowana w ustawie o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych – rozstrzygają ją przepisy podatkowe.
Zbiórka organizowana przez osoby fizyczne
Ten artykuł dotyczy opodatkowania zbiórki organizowanej przez osoby fizyczne. Chodzi tu o zbiórkę prowadzoną w trakcie zamkniętej imprezy (dla zaproszonych gości), mającej miejsce w domu organizatora, podczas której zbierano środki na cele charytatywne (paczki świąteczne dla dzieci z uboższych rodzin).
Zebrane pieniądze, po przeliczeniu przez komisję składającą się z uczestników imprezy, zostały powierzone organizatorowi. Organizator, ze względów bezpieczeństwa, ulokował te pieniądze na swoim rachunku bankowym, jednakże nie korzystał z nich do chwili zakupu artykułów użytych do przygotowania paczek dla dzieci. Wszystkie zebrane w ten sposób pieniądze organizator przeznaczył na zakup produktów do paczek.
Każdy z zakupów produktów umieszczonych w paczkach został udokumentowany rachunkiem lub fakturą VAT, w których jako nabywcę wskazano organizatora. Paczki te następnie podarowano dzieciom przed świętami Bożego Narodzenia w trakcie imprezy również przygotowanej przez organizatora w jego domu.
Tak przeprowadzona zbiórka nie była zbiórką publiczną, której dotyczą przepisy ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Jest to bowiem zbiórka, o której mowa w art. 2 pkt 3 tej ustawy – pieniądze były zbierane osobiście przez organizatora zbiórki wśród jego znajomych – a zatem podlegała wyłączeniu, o którym mowa w tym przepisie.
Opodatkowanie zbiórki organizowanej przez osoby fizyczne
Jeśli chodzi o opodatkowanie zebranych w ten sposób pieniędzy, należy przeanalizować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawowa zasada wynikająca z tej ustawy to zasada powszechności opodatkowania zawarta w art. 9 ust. 1, według którego opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Dla ustalenia, czy zasada ta będzie miała zastosowanie w opisanej wyżej sytuacji, trzeba sięgnąć do definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1. Według tego przepisu, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Zgodnie z tym przepisem, przychodem jest każde przysporzenie majątkowe (pieniężne lub niepieniężne), w tym także otrzymane przez podatnika nieodpłatne świadczenia. Za przychód uważa się również każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające realny wymiar finansowy.
Przychód to zatem każde przysporzenie majątkowe, mające rzeczywisty wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje zatem definitywny charakter tego przysporzenia – chodzi tu o to czy przysporzenie ostatecznie zwiększa aktywa podatnika. Wobec tego przychodem w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów jest tylko taki przychód, który nie podlega zwrotowi.
Opisana wyżej zbiórka pieniędzy nie spowodowała, że jej organizator uzyskał przysporzenie majątkowe. Pieniądze te nie zwiększyły aktywów organizatora, który w żaden sposób z nich nie korzystał (nieodpłatnie lub odpłatnie). Zebrane w ten sposób pieniądze nie są także darowizną w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego. Pieniądze te zostały bowiem tylko powierzone organizatorowi przez uczestników imprezy po to, by użył ich do zrealizowania wspólnie ustalonego wcześniej celu – zakupu produktów, z których przygotowano paczki podarowane dzieciom.
Wobec tego w tej sytuacji organizator nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego.
Program Centrum Pro Bono jest realizowany przez Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2007 roku. Inicjatywa Centrum Pro Bono zaspokaja rosnącą potrzebę pomocy prawnej pro bono na rzecz organizacji III sektora. Głównym obszarem działalności Centrum Pro Bono jest pośredniczenie pomiędzy organizacjami pozarządowymi poszukującymi wsparcia prawnego, a prawnikami, chętnymi do świadczenia pomocy prawnej pro bono. Dodatkowo, ścisła współpraca z kancelariami prawnymi i najlepszymi ekspertami w swoich dziedzinach pozwala nam podejmować wyzwania w postaci różnych projektów edukacyjnych i szkoleniowych skierowanych do organizacji non-profit. Obecnie z Centrum Pro Bono współpracuje 30 kancelarii z całej Polski.
Więcej informacji: http://www.centrumprobono.pl/
Maria Grochowska – radca prawny
https://www.linkedin.com/in/maria-grochowska-9aa22815b/
Od wielu lat prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców w zakresie prawa gospodarczego, korporacyjnego, cywilnego, pracy oraz prawa ochrony środowiska i prawa autorskiego. W ramach tej obsługi przygotowuje umowy (w tym umowy wdrożeniowe), opinie prawne, dokumentację korporacyjną, części prawne prospektów emisyjnych spółek notowanych na GPW i doradza przy zakładaniu, przekształcaniu, łączeniu, podziale i likwidacji tych spółek. Uczestniczy również w negocjacjach, przeprowadza audyty i badania stanu prawnego nieruchomości oraz reprezentuje te spółki w sporach sądowych.
Posiada doświadczenie w udzielaniu pomocy prawnej urzędom administracji publicznej i jednostkom samorządu terytorialnego. Prowadzi kompleksową obsługę prawną tych podmiotów udzielając pomocy prawnej w ich bieżącej działalności oraz zastępując je w postępowaniach sądowych, administracyjnych i sądowo-administracyjnych.
Od 2016 r. współpracuje z Centrum Pro Bono udzielając porad prawnych polskim i zagranicznym organizacjom pozarządowym. Dwukrotnie, w 2016 r. i 2017 r., nominowana do tytułu „Prawnik Pro Bono". Współpracuje także z portalem internetowym www.ngo.pl i serwisem newsowym Rzeczpospolitej rp.pl. W ramach tej współpracy przygotowuje publikacje na temat działalności organizacji pozarządowych.
Prowadziła również szkolenia z zakresu prawa gospodarczego, cywilnego i procedur administracyjnych m.in. dla pracowników NBP oraz administracji samorządowej.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.