Trudna odpowiedzialność członków zarządów NGO bez działalności gospodarczej
Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do Minister Finansów Magdaleny Rzeczkowskiej o zajęcie stanowiska wobec problemu braku precyzyjnych przepisów, jednoznacznie określający zakres odpowiedzialności członków zarządów organizacji społecznych. Chodzi przede wszystkim o odpowiedzialność podatkową, ale również zasady, które stosowane są np. przy zwrocie dotacji.
Bycie członkiem zarządu organizacji pozarządowej to odpowiedzialność. W skrajnych przypadkach może się okazać, że za zobowiązania organizacji zapłacą członkowie zarządu - ze swojego własnego majątku. Dla zarządzających podmiotami gospodarczymi ochroną przed taką sytuacją jest możliwość ogłoszenia upadłości. Ale NGO-sy bez działalności gospodarczej nie mogą "upaść".
RPO wskazuje, że przedstawiciele inicjatywy społecznej „Nasz Rzecznik" zwracają uwagę, iż ustawodawca nie zapewnia odpowiedniego bezpieczeństwa prawnego osobom wchodzącym w skład zarządów organizacji nieprowadzących działalności gospodarczej.
(fragment informacji na stronie RPO)
Organizacje, które nie prowadzą działalności gospodarczej, stwarzają dla członków swoich zarządów większe ryzyko. "Specyfika tych podmiotów nie pozwala bowiem w niektórych przypadkach na możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności ich członków za zobowiązania podatkowe". Ordynacja podatkowa, mająca zastosowanie do zaległości podatkowych, ale stosowana też np. w sprawach dotyczących zwrotu dotacji, w przypadku organizacji odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów określających odpowiedzialność podatkową członków zarządów spółek kapitałowych. Przepisy te nie przystają jednak do sytuacji NGO-sów, które m.in. nie mogą ogłosić upadłości. Rzecznik wskazuje ponadto na rozbieżności w interpretacji tych przepisów w literaturze, ale też na niekorzystne z punktu widzenia organizacji społecznych orzecznictwo sądów administracyjnych. Organizacje działające w inicjatywie "Nasz Rzecznik" tłumaczą, że konieczna jest zmiana przepisów. RPO zwrócił się o zajęcie stanowiska w tej sprawie do Minister Finansów.
Poniżej przytaczamy obszerne fragmenty z informacji, która ukazała się na stronie RPO 15 czerwca 2023 roku, omawiającej wystąpienie Rzecznika.
Odpowiedzialność szefów NGO-sów za zobowiązania podatkowe. Pismo RPO do MF [wybrane fragmenty]
Zgodnie z prawem za zaległości podatkowe innych niż spółki kapitałowe osób prawnych i fundacji rodzinnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie organów zarządzających. Ustawodawca odsyła tu do odpowiedniego stosowania przepisów określających odpowiedzialność podatkową członków zarządów spółek kapitałowych. Zasadniczo przewidują one, że za zaległości podatkowe spółki odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie zarządu. Odpowiedzialność ta ma charakter osobisty.
(…)
Członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności podatkowej, jeżeli wykaże dopełnienie stosownych formalności związanych ze złożeniem wniosku przewidzianego w Prawie upadłościowym lub że otwarto postępowanie restrukturyzacyjne. Wyłączenie odpowiedzialności podatkowej nastąpi również w przypadku udowodnienia braku winy w zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Trzecia przesłanka przewiduje wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
W praktyce na tle tych regulacji pojawia się wątpliwość związana z odpowiednim stosowaniem przepisów o odpowiedzialności podatkowej członków zarządu spółek kapitałowych do zasad odpowiedzialności członków zarządów innych osób prawnych niż spółki kapitałowe.
Problem dotyczy zwłaszcza członków zarządu organizacji (tj. np. fundacje lub stowarzyszenia), które nie prowadzą działalności ukierunkowanej na osiągnięcie zysku, tzw. organizacje non profit. Specyfika tych podmiotów nie pozwala bowiem w niektórych przypadkach na możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności ich członków za zobowiązania podatkowe. Z braku prowadzenia działalności gospodarczej tego rodzaju podmioty nie mogą zostać uznane za przedsiębiorców, a co za tym idzie nie mają zdolności upadłościowej.
(…)
Wobec powyższego i w związku z obecnie procedowanym w Ministerstwie projektem zmiany Ordynacji podatkowej, RPO zwraca się do Pani Minister o stanowisko, zwłaszcza pod kątem ewentualnych zmian legislacyjnych w celu doprecyzowania regulacji odnoszącej się do odpowiedzialności podatkowej członków zarządu organizacji non-profit.
przeczytaj całą informację na stronie Biura RPO: Odpowiedzialność szefów NGO-sów za zobowiązania podatkowe. Pismo RPO do MF
Źródło: bip.brpo.gov.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
