Publicystyka - ngo.pl

Starając się zebrać efekty działalności organizacji pozarządowych w Poznaniu, najlepiej odnieść się do wypowiedzi samych działaczy:

„Jest wiele bardzo cennych inicjatyw. Nie odważę się wymieniać, bo na pewno o kimś bym zapomniała, ale warto pamiętać o tych NGO, które działają jako placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży! Efekty ich działań są rozciągnięte w czasie, każde dziecko/rodzina otrzymujące wsparcie to "inwestycja w przyszłość", wyrównywanie szans leży w interesie nas wszystkich” – mówi Anna Giżycka, działaczka poznańskich NGO.

„Z pewnością efektem działalności organizacji pozarządowych jest ogólnie objęta edukacja społeczna. Ludzie się boją czegoś czego nie rozumieją, czego nie znają, z czym nie mieli do czynienia. W naszym przypadku to niepełnosprawność. Widzę na szkoleniach, wykładach, prelekcjach jak ludzie się otwierają. Oczywiście najukochańsze są dzieciaki, które "walą bez ogródek" zadając pytania np. do osoby na wózku "A jak pani śpi?" Ma to też największy skutek działania w naszym przypadku. Bo np. bariery architektoniczne, które są problemem samym w sobie, nie powstają ot tak. One powstają właśnie dlatego że nikt nie zetknął się z tematem, nie wiedział ze można inaczej. Nie poczuł tego. To jest moim zdaniem największy walor działania NGOsów" – Sebastian Makiewicz, działacz na rzecz osób z niepełnosprawnością.

Analizując działania poznańskich NGO można stwierdzić, że Miasto Poznań bez organizacji pozarządowych nie miałoby tak różnorodnej oferty dla mieszkańców, a też skala nierozwiązanych problemów społecznych byłaby szersza. Poznańskie fundacje i stowarzyszenia działają w różnych obszarach, na rzecz różnych grup społecznych, a podejmowane przez nich inicjatywy mają charakter trwały i są powiązane z bieżącymi potrzebami. Warto przyjrzeć się wybranym inicjatywom, akcjom, projektom, które tylko w ostatnich latach przygotowały dla Poznaniaków organizacje pozarządowe.

W obszarze nauka i edukacja najmłodszych w ramach projektu pn. „Wolontariat w poznańskich rodzinach” oferowane jest wsparcie dla dzieci w nauce, czy spędzaniu czasu wolnego. Projekt pn. „Mamy Wsparcie” z kolei promuje zabawy wspierające rozwój maluszków i tych nieco starszych dzieci. Dom Bajek natomiast to społeczna inicjatywa, której specjalnością jest twórcza zabawa z książką, a celem promocja czytelnictwa wśród najmłodszych, ale nie tylko. W odpowiedzi na wyzwania pandemii koronawirusa w 2020 r. powstała akcja pn. „Wyskakuj z laptopa”, której zadaniem jest wsparcie najbardziej potrzebujących dzieci i zaopatrzenie ich w sprzęt do obowiązkowej nauki zdalnej. Inna organizacja wydała poradnik dla rodziców pn. „Jak naturalnie wspierać rozwój dzieci?”, jeszcze inna NHO organizuje wyprawy dla rodzin na łąki, do lasu i stawów, ucząc i promując bliskość z naturą.

Drugim najczęstszym obszarem działania poznańskich NGO jest kultura i sztuka. Tu wskazać można wiele ogólnopolskich i międzynarodowych festiwali i koncertów, za które odpowiadają poznańskie organizacje np. Festiwal Malta (międzynarodowy festiwal teatralny), Festiwal „Universitas Cantat” (chóralne międzynarodowe święto), Festiwal Fantastyki Pyrkon (ogólnopolski festiwal, którego tematyka krąży wokół szeroko pojętej fantastyki), Short Waves Festival (międzynarodowy festiwal filmów krótkometrażowych prezentujący rocznie kilkaset filmów z całego świata), Festiwal Filmów Odpowiedzialnych (jedyny w Polsce festiwal poświęcony filmom promocyjnym i reklamowym z zakresu CSR i zrównoważonego rozwoju), Ukraińska Wiosna (międzynarodowy festiwal kultury ukraińskiej odbywający się w Poznaniu i innych miastach Wielkopolski od 2008), czy Noc Świątyń (okazja do odwiedzenia miejsc najważniejszych dla przedstawicieli i przedstawicielek różnych wyznań). Z misji wspierania inicjatyw kulturalnych, artystycznych i społecznych na Łazarzu powstał też Inkubator Kultury Pireus, który jest jednym z miejsc, gdzie odbywają się spotkania, warsztaty, wystawy, próby czy spektakle.

Organizacje pozarządowe w Poznaniu podejmują także działalność w obszarze sportu i promocji zdrowego stylu życia. Sport to nie tylko zajęcia organizowane przez NGO na obszarze całego miasta, kierowane do różnych grup wiekowych, ale też liczne imprezy sportowe o zasięgu międzynarodowym tj. Mistrzostwa Europy w parakajakarstwie, Puchar Świata w wioślarstwie, Akademickie Mistrzostwa Europy w Koszykówce, Organizacja Mistrzostw Fia Strefy Europy Centralnej Wyścigów Samochodowych, Poznański Międzynarodowy Kongres Brydżowy, Puchar Europy Kadetek we florecie czy Międzynarodowy Turniej Tenisa na Wózkach dla osób z niepełnosprawnościami.

Organizacje pełnią też bardzo ważną rolę dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Wspierają m.in. osoby niewidome, słabowidzące, autystyczne, niesłyszące, chore na stwardnienie rozsiane, z niepełnosprawnością intelektualną. W ofercie poznańskich NGO znajdziemy m.in. Wielkopolskie Centrum Rehabilitacji Osób Niewidomych i Niedowidzących, które prowadzi zajęcia edukacyjne, rehabilitacyjne, punkt informacji. Działa też Ośrodek Wsparcia Rehabilitacji Społecznej Osób z Dysfunkcjami Słuchu, czy Świetlica w świecie ciszy. Organizacje non-profit prowadzą także: Zastępczy Dom Rodzinny dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, które utraciły oparcie w domu rodzinnym z powodu śmierci rodziców, Dom Krótkiego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie i Ruchowo czy Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny dla osób z autyzmem. Z innych działań w tej sferze można wskazać miesięcznik „Filantrop Naszych Czasów”, w którym publikowana jest twórczość osób z niepełnosprawnością, czy portal Wózkowicze.pl przeznaczony dla osób poruszających się na wózkach, ich rodzin oraz przyjaciół. W Poznaniu działa także Wielkopolskie Forum Organizacji Osób z Niepełnosprawnościami, które zrzesza 18 organizacji. Celem działania Forum jest reprezentowanie interesów środowiska osób z niepełnosprawnościami.

Polityka społeczna i wsparcie osób wykluczonych społecznie to ważny obszar działalności organizacji społecznych w Poznaniu. Dzięki NGO w mieście działają programy streetworkerskie wśród osób żebrzących w przestrzeni publicznej, dożywiania osób bezdomnych i potrzebujących, prowadzenia mieszkań chronionych dla osób dotkniętych przemocą domową, czy domów wspólnotowych - miejsc służących wsparciu osób, które znalazły się w ekstremalnych sytuacjach życiowych. W ostatnich latach zrodziły się także liczne akcje, których celem jest zapewnienie pełnowartościowego posiłku dla osób kryzysie tj. Zupa na Głównym, Zupa Wolności czy Długi Stół Poznań. Kształtowanie polityki społecznej i odpowiadanie na największe jej wyzwania w mieście dotyczy pomocy nie tylko dorosłym, ale i dzieciom. „Jesteśmy pedagogami ulicy czyli osobami, które postanowiły wyjść na ulicę w poszukiwaniu częstokroć zagubionych dzieciaków. Pracujemy z kilkuosobowymi grupami dzieciaków z najbardziej zaniedbanych okolic Poznania, proponując im kilka razy w tygodniu rozmaite zajęcia”. Czytamy na stronie jednego z poznańskich stowarzyszeń wspierających dzieci i młodzież. Takich inicjatyw III sektora w Poznaniu jest znacznie więcej.

Również seniorzy mogą uzyskać różnorodne wsparcie i pomoc od NGO. W mieście działa pozarządowy Uniwersytet Trzeciego Wieku oraz Poznańskie Centrum Seniora, które oferuje opiekę poradni geriatrycznej, pielęgniarską, badania diagnostyczne, konsultacje, porady prawne i psychologiczne. Z kolei Prozdrowotny Klub Seniora to jedyny klub sprofilowany, podejmujący działania prewencyjne u zdrowych oraz terapeutyczne u chorych seniorów. Organizacje zaangażowane są też w miejskie inicjatywy tj. Złota rączka dla seniora, czyli bezpłatna pomoc przy drobnych, domowych usterkach jak wymiana żarówki, klamki, wbicie gwoździ, naprawa cieknącego kranu, czy Taksówka dla seniora – skierowany głównie do osób po 70 roku życia, które mają problem z dotarciem do urzędu, na wizytę u lekarza czy na groby bliskich. Oferta zajęć sportowych, edukacyjnych, kulturalnych dla seniorów jest w Poznaniu tak szeroka, że trudno tu wskazać konkretne projekty.

Liczne inicjatywy pozarządowe dotyczą wsparcia rodzin i macierzyństwa. Celem projektu „Po-moc dla rodziny” jest zapewnienie bezpłatnej pomocy psychologicznej rodzinom w trudnej sytuacji życiowej, terapia indywidualna, terapia par, terapia rodzinna. NGO prowadzi także Poznańskie Centrum Mediacji, które wspiera mieszkańców miasta w rozwiązywaniu konfliktów. Realizowany jest ponadto projekt „Czekamy na Gzuba!”, który powstał z potrzeby zwiększenia wiedzy dotyczącej przebiegu porodu oraz opieki nad noworodkiem u przyszłych rodziców z Poznania. Projekt „Mamy prawa” natomiast to odpowiedź na niski poziom praktyki stosowania praw pacjenta i człowieka w szpitalach wobec kobiet w okresie okołoporodowym.

Rosnącą rolę NGO można zauważyć w obszarze ochrony i promocji zdrowia. Dobrostan psychiczny, czyli punkt kompleksowej pomocy psychologiczno-psychiatrycznej, czy Placówka kompleksowego wsparcia dla osób po uszkodzeniach mózgu prowadzone są przez organizacje społeczne. Drużyna Szpiku to także poznańska inicjatywa pozarządowa. Jest to platforma, łącząca chętnych do pomocy chorym, słabym i przerażonym, ale walczącym o swoje zdrowie i życie, działają na rzecz podniesienie wiedzy na temat oddawania krwi, bycia dawcą szpiku i świadomym dawcą organów. „Ratuję, bo potrafię!" to projekt, którego celem jest upowszechnianie edukacji w zakresie pierwszej pomocy oraz realizacja działań wsparcia ratowniczego. Rola poznańskich NGO widoczna jest także w przeciwdziałaniu epidemii SARS-CoV-2 w 2020 i 2021 r. Obiady dla seniorów, dostarczanie im uszytych maseczek, zakupy dla przebywających na kwarantannie, wsparcie domów pomocy społecznej to tylko niektóre przykłady zaangażowania wielu wolontariuszy i organizacji III sektora.

Bardzo ważne dla Poznaniaków, a tym samym dla NGO są ekologia, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i ruch zero waste. Można tu wymienić takie inicjatywy jak Po-Dzielnia – Centrum Ekonomii Współdzielenia oraz szafy Givebox. Są to miejsca, z których można za darmo zabierać rzeczy, które jeszcze mogą zostać wykorzystane i w których można zostawić niepotrzebne rzeczy w dobrym stanie. W podobnym celu organizowane są też Targi Różności, czyli wydarzenie podczas którego możemy wymienić się różnymi przedmiotami w pięciu kategoriach tj. ubrania i dodatki, książki, płyty CD/DVD z muzyką i filmami, biżuteria i drobne bibeloty, a także skosztować jedzenia „domowej roboty”. Organizacje i osoby działające na rzecz ochrony obszarów o wartości przyrodniczej w Poznaniu, w 2018 roku związały Koalicję pn. ZaZieleń Poznań, której celem jest obrona terenów zielonych przed zakusami deweloperów a także miejskich planistów. W Poznaniu działa także Program pn. „Ptaki w Mieście,” gdzie zaangażowanie poznańskiego stowarzyszenia pozwoliło na wzrost świadomości poznaniaków na temat roli i zagrożeń ptaków (częściowo efektem programu są standardy ochrony ptaków w Poznaniu i oklejanie przystanków). Tworzone są ogrody społeczne, czyli miejsca, gdzie mieszkańcy wspólnie uprawiają warzywa i owoce oraz sadzą rabatki z kwiatami. Takie ogrody działają przy nadwarciańskim KontenerArt, czy na terenie kąpieliska letniego w Parku Kasprowicza na Łazarzu.

Sprawy ochrony praw zwierząt również nie umknęły uwadze poznańskich NGO. W mieście działają programy adopcji psów, kotów, darmowych sterylizacji/kastracji. Działa patrol interwencyjny, którego zadaniem jest podejmowanie działań w przypadku znęcania się nad zwierzętami. Są akcje wspierające koty niewidzące i niedowidzące w leczeniu i znajdowaniu im nowych domów i inne tj. Cyrk bez Zwierząt, Zostań Wege na 30 dni, Antyfutro, czy Program Ginące Gatunki, którego celem jest ograniczanie zagrożeń wynikających z nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami. Organizacje prowadzą swoje wydawnictwa, czego przykładem jest Magazyn Przyrodniczy Salamandra.

Organizacje społeczne mobilizują też innych poznaniaków do działania, zachęcają do aktywności obywatelskiej, wspierają wolontariuszy. W ramach miejskiego programu Centra Inicjatyw Lokalnych organizacje wspierają i animują różne inicjatywy mieszkańców Poznania. W 2020 roku działało aż osiem Centrów Inicjatyw Lokalnych w różnych lokalizacjach miasta, w ramach którego NGO, ale też grupy nieformalne mają szansę pozyskać wsparcie i mikrodotację na działania. Organizacje prowadzą Poznańskie Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych i Wolontariatu, Centrum Aktywnych Mieszkańców w Poznaniu tzw. CAMP.

Przykładem działania  na rzecz zwiększania uczestnictwa w życiu społecznym młodych ludzi może być też Rada Młodzieżowych Jeżyków, która ma na celu dać dzieciom z dzielnicy możliwość wyboru oraz wpływ na podejmowanie decyzji w miejscu, w którym mieszkają.

Można przytoczyć wiele innych przykładów, gdzie organizacje społeczne rozwiązują lokalne problemy w miejscu ich działania np. rewitalizacja skweru Eki z Małeki, gdzie poznańska Fundacja wraz z wieloma zaangażowanymi mieszkańcami Łazarza, partnerami, przedstawicielami miasta i rady osiedla partycypacyjnie odnowiła skwer, który uznawany był dotychczas za miejsce bardzo niebezpieczne. Stało się ono później przyczółkiem działań kulturalnych, edukacyjnych i animacyjnych, skierowanych i współtworzonych przez mieszkańców.

Organizacje pozarządowe w Poznaniu prowadzą liczne instytucie: szkoły, przedszkola, żłobki, warsztaty terapii zajęciowej, hospicja, świetlice socjoterapeutyczne. Działają też przy uczelniach wyższych, prowadząc działalność naukowo badawczą.

Jak trafnie podsumowała motywację do działania poznańskich organizacji Anna Maria Szymkowiak, zaangażowana w inicjatywy na rzecz promocji i ochrony zdrowia z poznańskiej fundacji:

Takie są poznańskie organizacje społeczne – zaangażowane i oddane swojej pracy. Radość, którą czerpią z działania to dla nich najwyższa wartość. Przegląd wybranych inicjatyw pokazuje, jak wiele Poznań, poznaniacy straciliby gdyby nie działalność poznańskiego III sektora. Warto to wsparcie zauważyć i docenić.

Powyższy tekst jest ostatnią częścią obszernego artykułu, który ukazał się w Kronice Społeczny Poznań.

Część pierwsza ukazała się TUTAJ.

Część druga dostępna TUTAJ.

Część trzecia znajduje się TUTAJ.

Część czwartą przeczytasz TUTAJ.

Część piąta dostępna TUTAJ.