Publicystyka - ngo.pl

W 2021 roku w Poznaniu 211 organizacji posiada status organizacji pożytku publicznego. Z pewnością można wysnuć wniosek, że liczba organizacji non-profit potwierdza dużą aktywność społeczną mieszkańców miasta i chęć brania spraw w swoje ręce.

Dynamikę rejestrowanych organizacji pozarządowych po 2001 roku prezentuje wykres 1 (pełny artykuł z wykresami dostępny tutaj). Wysokie wskaźniki na wykresie w latach 2001-2002 wynikają z rozpoczęcia działania bazy KRS. W kolejnych już latach tendencja rejestrowania organizacji utrzymywała się na podobnym poziomie ok. 200 organizacji społecznych rocznie, z niewielką tendencją spadkową.

Warto przeanalizować także formy organizacyjne. Zdecydowanie najbardziej popularną strukturą, w jakiej funkcjonują organizacje społeczeństwa obywatelskiego, są stowarzyszenia. Stanowiły one ponad połowę poznańskich organizacji pozarządowych zarejestrowanych w KRS w 2017 roku– 51,5%. Kolejną formą, pod kątem liczebności są fundacje – 29,3% oraz stowarzyszenia kultury fizycznej i/lub sportowej – 8,7%, następnie stowarzyszenia zwykłe – 5,3%. Inne formy, np. organizacja powstała na mocy umowy Państwo-Kościół, związek stowarzyszeń stanowią 5,2% organizacji pozarządowych.

Działalność społeczną w Poznaniu prowadzą też grupy nieformalne mieszkańców. Grupy nie są ustrukturalizowane, działają często ad hoc, przy rozwiązywaniu konkretnego problemu, a tuż po jego zniwelowaniu, rozwiązują się. Trudno zatem określić ich liczbę, ale szacuje się, że w Poznaniu działa około 250 grup nieformalnych.

Dane wskazują, że najwięcej poznańskich organizacji pozarządowych działa w sferze nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania – 15,4% oraz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego – 14,3%. Co ciekawe dwa pierwsze miejsca najpopularniejszych obszarów działalności od lat są stałe. Potwierdzają to dane z 2011 roku z Diagnozy Stanu Trzeciego Sektora w Poznaniu.

Organizacje pozarządowe działające w obszarze edukacji najczęściej podejmują takie działania jak: zajęcia wyrównawcze dla dzieci i młodzieży, zajęcia dla studentów, działania dla dzieci i młodzieży o szczególnych potrzebach edukacyjnych, organizowanie olimpiad wiedzy, cykle warsztatów edukacyjnych dla nauczycieli, rozwój zainteresowań oraz pasji sportowych, półkolonie i kolonie w okresie zimowym i letnim. Organizacje społeczne prowadzą także liczne szkoły, przedszkola i żłobki. Z kolei organizacje działające w sferze kultury organizują szereg wystaw, festiwali, koncertów, spektakli teatralnych czy wernisaży, tworzą biblioteki. Zapewniają także warsztaty, zajęcia uwrażliwiające na sztukę i kulturę dla dzieci, młodzieży, seniorów oraz wszystkich mieszkańców Poznania, oferują ponadto różnego rodzaju wydawnictwa.

Kolejne obszary aktywności, to: wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu, gdzie działa 10,5% poznańskich NGO. Dane wskazują, że w ciągu ostatnich lat na ważności zyskał sport, który zajmuje obecnie 3 miejsce, a w 2011 roku był 8. W tym obszarze najczęściej oferowane są zajęcia dla dzieci i młodzieży, zajęcia sportowe dla osób z niepełnosprawnościami, wyścigi, zawody sportowe, biegi, mecze piłki nożnej, nauka pływania oraz prowadzenie różnych centrów sportowych dla dzieci i młodzieży.

Dalej w kolejności najczęstszych obszarów aktywności społecznej mamy w Poznaniu organizacje ze sfery ochrony i promocji zdrowia, które stanowią 7,3% oraz inne, które działają na rzecz osób z niepełnosprawnościami – 7,2%. W sferze pomocy społecznej, pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywaniu szans tych rodzin i osób specjalizuje się 6,2% NGO.

Działania na rzecz osób z niepełnosprawnościami obejmują np. zajęcia ruchowe i sportowe, zajęcia sprzyjające usamodzielnieniu osób z niepełnosprawnościami, rehabilitację, wsparcie i wyrównywanie szans życiowych i edukacyjnych, konsultacje medyczne, prawne, wyszkolenie osób, które będą pracowały jako asystenci osób z niepełnosprawnościami a także prowadzenie mieszkań treningowych.

Z kolei obszar pomocy społecznej to m.in.: pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, działania na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób wykluczonych społecznie, osób przewlekle chorych i niesamodzielnych, wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej, promocja zatrudnienia i aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy, działania na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka, przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym, mające na celu zapobieganie powstawaniu i pogłębianiu dysfunkcji społecznych oraz przemocy w rodzinie.

Organizacje pozarządowe działające w obszarze ochrony zdrowia zajmują cały czas 4. miejsce, pod kątem liczby organizacji działających w tym temacie (najprawdopodobniej okres pandemii SARS-CoV-2 wpłynie na zwiększenie liczby NGO działających w tym obszarze). Tu poznaniacy mają w ofercie od NGO m.in. liczne wydarzenia prozdrowotne, edukacyjne, zorganizowanie opieki w domu i opiekę nad osobami zależnymi, opiekę wytchnieniową, działania na rzecz poprawy stanu psychicznego, udzielanie porad, informacji, promocję zdrowego odżywiania i zapobieganie zaburzeniom odżywiania a także opiekę zdrowotną nad seniorami.

Na kolejnych miejscach pod kątem liczby organizacji pozarządowych działających w danym zakresie znalazły się: wypoczynek dzieci i młodzieży – 2,8%, działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym – 2,7%, działalność wspomagająca rozwój gospodarczy – 2,6%, działalność charytatywna – 2,4%, ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego – 2,3%. Pozostałe obszary, obejmują 22,3% wszystkich wskazań.

Warto zwrócić uwagę, że obszary funkcjonowania organizacji non-profit są w dużej mierze odzwierciedleniem potrzeb mieszkańców, stąd biorąc pod uwagę ich ilość w poszczególnych sferach można zauważyć skalę poszczególnych problemów poznaniaków, w których rozwiązanie angażują się, rejestrując organizację społeczną.

Przemysław Piechocki, prezes zarządu Stowarzyszenia na rzecz Spółdzielni Socjalnych:

„W Poznaniu działa ponad 4 tysiące organizacji pozarządowych. Wydaje mi się, że nie ma osoby w naszym mieście, która nie zetknęłaby się z ich działalnością. To właśnie organizacje społeczne są najbliżej ludzi i rozwiązują problemy często na pozór niewidoczne. Sięgają tam, gdzie nie sięgają ustawodawcy i niosą nadzieję i energię tam, gdzie bardzo jej brakuje. Myślę, że Poznań bez organizacji pozarządowych nie byłby takim atrakcyjnym miejscem do życia”.

Powyższy tekst jest fragmentem artykułu, który ukazał się w Kronice Społeczny Poznań. W kolejnych tygodniach opublikujemy jego kolejne części.

Część pierwsza ukazała się TUTAJ.

Część druga dostępna TUTAJ.