Publicystyka - ngo.pl

Miasto Poznań zleca organizacjom pozarządowym realizację zadań skierowanych do mieszkańców. Jednakże jak wskazują dane Urzędu Miasta z roku na rok wzrasta realizacja działań, które uwzględniają współpracę z mieszkańcami oraz władzami gmin przyległych do Poznania. Miasto Poznań dofinansowuje również realizację projektów, które polegają na reprezentowaniu miasta na arenie krajowej lub międzynarodowej (np. w ramach dyscyplin sportowych, czy współpracy z miastami partnerskimi). 

Prawie 70% organizacji pozarządowych z siedzibą w Poznaniu działa na rzecz miasta, jednak jedynie dla co piątej organizacji jest to główny teren realizacji działań. Ponad 60% NGO pracuje na rzecz powiatu poznańskiego, choć teren ten jest głównym obszarem działania dla niecałych 23% podmiotów. Co czwarta organizacja pozarządowa prowadzi swoją działalność głównie na terenie województwa wielkopolskiego (24,6%), przy czym dodatkowo dla prawie 35% podmiotów obszar ten jest jednym z terenów, na którym są aktywni. 30% podmiotów głównie prowadzi działalność ogólnopolską, przy tym 28% NGO teren całego kraju wskazuje jako jeden z wielu obszarów funkcjonowania.

Sytuacja jest podobna do sektora przedsiębiorstw, które prowadząc działalność w Poznaniu często swoje produkty i usługi oferują szerszej grupie klientów, wykraczającej poza najbliższe otoczenie, miasto. Skoro bowiem organizacje pozarządowe powstają z inicjatywy ludzi, dla realizacji celów społecznie użytecznych, to odpowiadając na zdiagnozowane problemy i potrzeby społeczne w swej działalności wykraczają poza granice Poznania. Daje to kilka atutów.

Po pierwsze jako mieszkańcy nie funkcjonujemy w zamkniętej społeczności miasta (np. mamy działkę, rodzinę, pracę poza granicami miasta) i często pomoc NGO tam gdzie jesteśmy, bez sztywnych granic, jest niezwykle istotna. 

Po wtóre szersza działalność pozwala działaczom organizacji społecznych zbierać doświadczenie, przydatne do dalszego rozwoju i jeszcze lepszego odpowiadania na wyzwania społeczno-gospodarcze. 

Wreszcie, z pragmatycznego punktu widzenia, czasem wymogi instytucji finansujących ich działalność zakładają aktywność na terenie powiatu bądź województwa. Dzięki temu także Poznań zyskuje dodatkową bezpłatną lub dofinansowaną ofertę. Część organizacji społecznych w Poznaniu ma swoją centralę lub główne biuro i działa na terenie regionu. Przykładami takich organizacji pozarządowych są organizacje harcerskie, zrzeszenia przedsiębiorców, czy sportowe. 

Jak wspomniano, szczególną grupą w sektorze społecznym są organizacje ze statusem pożytku publicznego. W tej grupie organizacji większą popularnością cieszy się szersza terytorialnie działalność w porównaniu do całej populacji NGO. Analiza 111 sprawozdań z 2019 roku, czyli ponad połowy, spośród 211 poznańskich organizacji posiadających status pożytku publicznego wskazuje, że 38% z nich działa na terenie całego województwa, a 37% - kraju. Tylko 14% zadeklarowało, że prowadzi działania wyłącznie na terenie gminy, sąsiedztwa. Najprawdopodobniej dzieje się tak dlatego, że po status OPP sięgają  większe organizacje, które mają potencjał do działania na szerszą skalę.

Przypisy i wykresy dostępne są w pełnej wersji artykułu dostępnej TUTAJ.

Ludzie są zdecydowanie siłą napędową trzeciego sektora. Organizacje pozarządowe skoncentrowane na działalności o charakterze prospołecznym najczęściej swoją aktywność opierają właśnie o kapitał ludzki, który tworzą m.in. członkowie zarządów organizacji, członkowie organizacji, oraz działacze społeczni niezwiązani formalnie z organizacją na rzecz której działają.

Aktywne organizacje rejestrowe w Polsce zrzeszają łącznie około 10,7 mln członków. Największym potencjałem członkowskim charakteryzują się stowarzyszenia, na które przypadała zdecydowana większość sumy członkostw zadeklarowanych przez podmioty non-profit (69,4%). Średnia liczba członków poznańskich organizacji zrzeszających to 343 osoby fizyczne. Tak duża skala wynika z aktywności klubów sportowych oraz funkcjonowania zrzeszeń jak Amazonki, czy działalności organizacji harcerskich, mających swoją siedzibę w mieście wojewódzkim. Mediana dotycząca danych ogólnopolskich nt. liczby członków jest dużo niższa i wynosi 28 osób. Na bazie doświadczeń Stowarzyszenia Centrum PISOP przyjmujemy, że dane te można przenieść na Poznań.

Warto wspomnieć, że organizacje społeczne mają płeć. Według ogólnopolskich danych GUS do badanych organizacji non-profit częściej należą mężczyźni, którzy stanowią 58,3% ogółu zrzeszonych, co wynika w dużej mierze z popularności organizacji sportowych do których angażują się w większym zakresie. Kobiety przeważają wśród członków jedynie w społecznych podmiotach wyznaniowych (58,2%) oraz w organizacjach samorządu gospodarczego i zawodowego (57,2%). Choć nie ma danych odnośnie płci w poznańskich organizacjach pozarządowych, należy przyjąć, że proporcje są podobne jak ogólnopolskie.

NGO coraz częściej stają się pracodawcami. Podejmowane są wręcz działania przez poznański III sektor m.in. z Uniwersytetem im. A. Mickiewicza i Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu, zachęcające studentów do rozważenia budowania swojej kariery w oparciu o stowarzyszenia i fundacje. Tymczasem, zgodnie z raportem końcowym „Przeprowadzenie diagnozy trzeciego sektora w Poznaniu” z 2017 roku 46,4% poznańskich NGO zatrudnia pracowników. W działalność pozostałych 51,2% organizacji non-profit angażują się osoby niemające celu zarobkowego (praca wolontariacka). 19% organizacji, które są pracodawcami zatrudnia (w różnych formach prawnych) od 1 do 3 pracowników, prawie 10% - od 4 do 6 pracowników, a nieco ponad 7% podmiotów zatrudnia od 10 do 25 pracowników. Duże organizacje, zatrudniające powyżej 26 pracowników stanowią niecałe 6% organizacji pozarządowych.

Wśród największych zalet pracy w organizacji non-profit wymieniane są m.in.: praca dla idei, możliwość realizacji własnych pomysłów, różnorodność zadań, ciągły rozwój kompetencji, współpracownicy pełni pasji i zaangażowania, czy swobodna i nieformalna atmosfera pracy. Zatrudnienie w sektorze, wynikające z badań poznańskich, jest wyższe niż krajowe. Wynika to najprawdopodobniej z tego, że organizacje pozarządowe działające w miastach częściej niż na terenach wiejskich prowadzą stałą, ciągła działalność. Takie podejście zwiększa wartość oferty dla mieszkańców, pozwalając im w szerszym zakresie z niej korzystać.

Ludzie w sektorze społecznym to przede wszystkim wolontariusze. Ponad połowa wolontariuszy współpracujących z organizacjami pozarządowymi najczęściej ma status wolontariusza niezrzeszonego (55,3%), z kolei w przypadku 36,2% podmiotów dominują wolontariusze występujący w roli członków organizacji pracujących społecznie. Wolontariusze zaangażowani w działalność na rzecz mieszkańców Poznania to w 45% osoby pracujące, nieznacznie niższe jest zaangażowanie uczniów i studentów - (43%), seniorzy natomiast stanowią prawie 11% ogółu.

Wśród  organizacji współpracujących z wolontariuszami największą grupę stanowią te, które angażują od 10 do 25 osób pracujących społecznie (27,9%), na drugim miejscu znajdują się te, które włączają od 4 do 6 społeczników (18,0%). Z kolei w co ósmej organizacji pozarządowej zaangażowanych jest powyżej 50 wolontariuszy. Ułatwieniu zawiązania współpracy pomiędzy wolontariuszami i organizacjami III sektora służy utworzona przez Urząd Miasta platformawww.pomocni-poznań.pl. Za jej pośrednictwem wolontariusz może wyszukać intersującą go działalność społeczną, w którą chce się włączyć a przedstawiciele stowarzyszeń i fundacji mogą poszukać społeczników do indywidualnych lub grupowych zadań. Portal jest łatwy w obsłudze i dostępny dla osób z dysfunkcjami wzroku.

Poznańscy wolontariusze i działacze sektora non-profit mają szansę być docenieni przez mieszkańców, na rzecz których działają, w ramach wielu lokalnych inicjatyw. Jedną z nich jest corocznie ogłaszany przez Miasto Poznań konkurs na Poznańskiego Wolontariusza Roku, którego główną ideą jest promowanie postaw wolontariackich podejmowanych na rzecz Poznania i jego mieszkańców. Dużym zainteresowaniem cieszy się także organizowany przez Miasto Konkurs Inicjatory na najlepszą poznańską inicjatywę pozarządową. Gazeta Głos Wielkopolski organizuje co roku konkurs na Osobowość Roku, w ramach którego można doceniać ludzi udzielających się m.in. w ramach działalności społecznej i charytatywnej. Warto wspomnieć także o konkursie organizowanym przez Stowarzyszenie Centrum PISOP pn. Działania Godne Uwagi, którego celem jest promowanie ciekawych, innowacyjnych i potrzebnych działań podejmowanych przez przedstawicieli organizacji pozarządowych.

Krystyna Wechman, prezeska Federacji Stowarzyszeń „Amazonki” oraz Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych: 

„Trudno wymienić wszystkie osoby z organizacji społecznych, które ubogaciły moją wiedzę, czy wrażliwość na drugiego człowieka. Na pewno należy do nich Dorota Raczkiewicz, prezeska „Drużyny Szpiku”, czy Anka Nowacka ze Stowarzyszenia „Żurawinka”. Wszystkie te osoby cenię  za niezwykłą determinację i dążenie do wyznaczonego przez nich celu. To ich niestrudzona praca na rzecz osób chorych  czy niepełnosprawnych pozwala na godniejsze życie i lepszą jakość jaką mogłoby zapewnić państwo. Same Amazonki tworzą niesamowite, zaangażowane grupy wsparcia, zgodnie z ideą organizacji samopomocowej. Każda osoba pełni różne zadania i funkcje. Rola naszych ochotniczek Amazonek jest nie do przecenienia we wsparciu kobiet po leczeniu raka piersi”.

Powyższy tekst jest fragmentem artykułu, który ukazał się w Kronice Społeczny Poznań. W kolejnych tygodniach opublikujemy jego kolejne części.

Część pierwsza ukazała się TUTAJ.

Część druga dostępna TUTAJ.

Część trzecia znajduje się TUTAJ.