Publicystyka - ngo.pl

Dla wielu organizacji pozarządowych nastały ciężkie czasy. Jednocześnie to dobry moment na odświeżenie/wdrożenie poziomego modelu zarządzania. Jest to szczególnie istotny moment dla ruchów miejskich, które jak nigdy wcześniej, powinny upominać się o sprawy ważne dla miasta. Piszę te słowa jako osoba o wieloletnim doświadczeniu aktywizmu miejskiego oraz jako członek zarządu Kongresu Ruchów Miejskich poprzedniej kadencji. Z tej perspektywy postaram się przyjrzeć roli lidera/liderki ruchu miejskiego.

Powiedzieć, że w polskich miastach jest wiele do zrobienia, to nic nie powiedzieć. Choć nie chciałbym zagłębiać się w wątki polityczne, przyjęta powyżej konwencja po części zmusi mnie do dotknięcia tych kwestii. W ruchach zrzeszonych w Kongresie Ruchów Miejskich, liderzy i liderki poszczególnych organizacji od wielu lat uczestniczą w debacie publicznej, poruszając sprawy miejskie.

Z perspektywy miejskiego aktywizmu, dobry lider lub liderka musi mieć jeszcze jeden, kluczowy zestaw cech: umiejętność słuchania, aktywizacji i mobilizacji szerokich grup ludzi. W przeróżnych debatach padło wiele słów mówiących o tym, że liderzy mają bez ludzi ograniczony potencjał. Doświadczenie aktywizmu w ruchach miejskich zdecydowanie potwierdza tę starą prawdę.

Lider lub liderka, mając nawet najlepszy w swoim przekonaniu pomysł, prawie na pewno nie będzie w stanie zachęcić i zmobilizować innych do jego realizacji, jeśli nie potrafi wysłuchać opinii drugiego człowieka. Dlatego osoba o cechach liderskich, mająca aspiracje "ruchomiejskie" i chęć przewodzenia grupie, musi dorzucić coś extra. Nie bez przyczyny ruchy miejskie preferują poziomy model zarządzania na przykład z kolektywnym zarządem. Wiele lat doświadczeń samego KRM oraz poszczególnych organizacji członkowskich, pozwala postawić tezę, że taki model dobrze się sprawdza.

Co robi lider lub liderka ruchu miejskiego w trudnych czasach pandemii koronawirusa? Po pierwsze, nie próżnuje (choć to poniekąd immanentna cecha aktywistów i aktywistek miejskich). Po drugie – aktywiści i aktywistki ze zdwojoną mocą muszą upominać się o sprawy ważne dla miasta, jego mieszkańców i mieszkanek. Przykładem tego typu działań jest chociażby wspólny (kolektywny!) apel Kongresu Ruchów Miejskich w sprawie pozostawienia budżetów obywatelskich. Na etapie powstawania tego dokumentu zadziałał wspomniany poziomy model zarządzania: pojawił się pomysł, znalazły się osoby chętne do koordynacji, dziś możemy oglądać efekt w postaci apelu.

Sam doskonale (o trwogo!) odnajduję się w czasach kryzysowych.

W pierwszych godzinach po ogłoszeniu stanu epidemii i pojawieniem się związanej  z tym lekkiej niepewności, zabrałem się do jeszcze aktywniejszej pracy. Pomoc sąsiedzka w mojej wspólnocie mieszkaniowej oraz na osiedlu, gdzie mieszkam, a także założenie i koordynowanie grupy Widzialna Ręką–Białystok na Facebooku (przy okazji dziękuję pomysłodawcom Widzialnej Ręki, kimkolwiek są!), to tylko ułamek moich aktywności "w czasach koronawirusa". Wiem też, że mnóstwo koleżanek i kolegów z ruchów miejskich zabrało się za podobną pracę. Pracę często niezwykle angażującą – siebie i innych.

W moim przypadku mobilizacja i aktywizacja ludzi sprawdziła się. Po chwili okazało się, że zarówno do akcji pomocy sąsiedzkiej, jak i tej w skali miasta, przyłączały się setki osób. Zrobiliśmy (i robimy) to razem. Zdecydowanie liczy się kolektyw!

Radosław Puśko –  z wykształcenia socjolog (dyplom Uniwersytetu w Białymstoku) i menedżer III sektora (dyplom Collegium Civitas). Absolwent 26. Szkoły Liderów Politycznych. Społecznik i miejski aktywista. Wieloletni współpracownik wielu białostockich organizacji pozarządowych. Pomysłodawca, współzałożyciel i członek zarządu Instytutu Działań Miejskich, białostockiego ruchu miejskiego. W latach 2017 – 2019 członek zarządu Kongresu Ruchów Miejskich. Fan komunitaryzmu, kooperatyw i spółdzielczości, a po godzinach koszykówki i Charlesa Barkley’a.