Publicystyka - ngo.pl

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw przyjęta została przez Sejm 22 czerwca 2016 r. Nowelizacja wdraża dwie dyrektywy unijne, nr 24 i 25, obie z 26 lutego 2014 r., które powinniśmy implementować jeszcze w kwietniu. Zmiany, jakie wprowadzono w artykule 22 i 29 ustawy Prawo zamówień publicznych, gdzie opisane są klauzule społeczne, wynikają m.in. z zaleceń zawartych w prawie europejskim. Ale są też po części realizacją postulatów organizacji pozarządowych i innych podmiotów ekonomii społecznej.

Klauzule społeczne pomagają tak kształtować zamówienia publiczne (czyli procedury regulujące wydawanie środków publicznych, np. na budowę dróg, utrzymanie czystości w mieście czy zakup dla urzędu komputerów), żeby poza realizacją podstawowego celu zamówienia, osiągane były również inne społecznie korzystne cele.

Zamówienia dla podmiotów ekonomii społecznej

Po wejściu w życie nowych przepisów zamawiający będzie więc mógł zastrzec, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej oraz inni wykonawcy, których działalność obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych, w szczególności:

1. osób niepełnosprawnych,
2. osób bezrobotnych,
3. osób pozbawionych wolności lub zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem,
4. osób z zaburzeniami psychicznymi,
5. osób bezdomnych,
6. osób, które uzyskały w RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,
7. osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia,
8. osób będących członkami mniejszości znajdującej się w niekorzystnej sytuacji, w szczególności będących członkami mniejszości narodowych i etnicznych.

Ustawa (po nowelizacji) mówi o zatrudnieniu członków grup społecznie marginalizowanych i wymienia, jakie to grupy (lista powyżej), używając określenia "w szczególności", co oznacza, że przedstawiona lista nie jest listą zamkniętą.

To zamawiający określa minimalny procentowy wskaźnik zatrudnienia osób marginalizowanych. Wskaźnik ten jednak nie będzie mógł spaść poniżej 30% zatrudnionych.

Klauzule społeczne (nie)działają od 2009 r.

W 2014 r. pojawiły się jeszcze:

• przepisy pozwalające preferować firmy, które zatrudniają pracowników w oparciu o umowę o pracę,
• przepisy wprowadzające obowiązek stosowania przez zamawiających dodatkowych kryteriów oceny poza - dominującym w zamówieniach – kryterium ceny.

Zmiana również w klauzuli zatrudnieniowej

Zmiana w klauzuli zatrudnieniowej polega na dodaniu listy "aspektów", które można wykorzystać przy opisie przedmiotu zamówienia oraz doprecyzowaniu (z odesłaniem do ustaw) wyliczenia w tym ustępie.

1) bezrobotnych w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

2) młodocianych, o których mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego;

3) osób niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

4) innych osób niż określone w pkt 1, 2 lub 3, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. poz. 225 i 1211 oraz z 2015 r. poz. 1220 i 1567) lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego."

Wykorzystanie klauzul zależy od administracji

Klauzule społeczne mogą być szansą dla przedsiębiorstw społecznych, które zatrudniają osoby mające szczególne problemy z integracją zawodową i społeczną. Wymienione w art. 22 i 29 kategorie osób marginalizowanych tworzą spółdzielnie socjalne, są też m.in. beneficjentami działań centrów integracji społecznej.

Z punktu widzenia podmiotów ekonomii społecznej, klauzula zastrzeżona będzie teraz sformułowana lepiej, niż wtedy, kiedy ograniczała się do zatrudnienia niepełnosprawnych. Mniejszy wymagany poziom nasycenia pracownikami z grup marginalizowanych (30 proc. zamiast 50 proc.), też jest dla ekonomii społecznej korzystny. Czy to jednak wystarczy, żeby w konkursach zaczęły wygrywać spółdzielnie socjalne czy organizacje pozarządowe?

O tym, czy zastosować klauzulę decyduje zamawiający. Nie każdy samorząd czy instytucja publiczna będzie zainteresowana wykorzystaniem potencjału ekonomii społecznej. Ponieważ wymaga to wysiłku.

Klauzule w 1 proc. zamówień

• ustawa w Sejmie
  Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, przebieg procesu legislacyjnego, sejm.gov.pl
   
• TEKST przesłany do podpisu Prezydenta
  ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw

Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.