Publicystyka - ngo.pl

Jedenaście krajów na trzech kontynentach – tak duży zasięg mają projekty prowadzone przez Fundację Dobra Fabryka, która w tym roku obchodzi swoje dziesięciolecie. Wszystkie oparte są na czterech filarach – karmieniu głodnych, leczeniu, edukacji i dawaniu pracy.

Działania są różnorodne. Na przykład projekt rolniczy w Burkina Faso, gdzie celem jest uczenie ludzi przedsiębiorczości i nowych metod uprawy ziemi. Mimo trudnych warunków, bo region ten mocno dotyka katastrofa klimatyczna, której efektem jest m.in. pustynnienie coraz większych obszarów.

– Jesteśmy na jednym końcu tego, co w Europie nazywa się „problemem migracyjnym”. Celowo zamykam to w cudzysłowie, bo wszystko zależy od punktu widzenia.

– tłumaczy Mateusz Gasiński.

Fundacja jest obecna także na greckiej wyspie Lesbos, w największym obozie dla uchodźców w Europie. Tutaj zapewniają w jak najbardziej skoordynowany sposób pomoc osobom potrzebującym specjalnej diety – diabetykom, kobietom w ciąży.  A tych uchodźców i uchodźczynie, którzy mogą pracować, Dobra Fabryka angażuje do pracy na wydzierżawionej plantacji oliwek oraz przy uprawie innych warzyw.

W Senegalu Fundacja prowadzi szkołę zawodową dla dziewcząt. W Demokratycznej Republice Konga finansuje działalność szpitala oraz ośrodka dożywiania.

– Zmagamy się tam z XIX-wiecznymi problemami, na przykład z dziećmi umierającymi z głodu. To medycyna pola walki. W szpitalu nie ma prądu, trzeba go samodzielnie wytwarzać, wykorzystując energię słoneczną. Przede wszystkim jednak od roku placówka znajduje się na terenie okupowanym przez rebeliantów – opowiada Mateusz Gasiński.

W jaki sposób możliwe jest realizowanie tylu różnych – mających coraz większą skalę – projektów w organizacji, która nigdy nie zatrudniała więcej niż dziesięciu osób? Konieczne jest usprawnianie poszczególnych procesów, a w tym pomagają nowe technologie.

W Ukrainie, gdzie Dobra Fabryka też jest obecna od samego początku pełnoskalowej inwazji Rosji, Fundacja odpowiada za koordynację pomocy gotówkowej. Stworzyła Emergency Response Guidelines (wytyczne dotyczące reagowania w sytuacjach kryzysowych), w których zawarta została, oparta na narzędziu do przeprowadzania ankiet, baza zbierająca potrzeby beneficjentów. Dzięki temu można uniknąć duplikowania wsparcia.

– Wiemy, komu i jak już pomogliśmy, potrafimy też precyzyjnie odpowiedzieć na potrzeby, zamiast zasypywać wszystkich jednym, tym samym rodzajem wsparcia. Jest ono więc o wiele bardziej indywidualne i przez to efektywne. Gdybyśmy chcieli robić to sami, trzeba by zaangażować bardzo dużo ludzi, do tego zabrałoby to znacznie więcej czasu. Kiedy tama w Nowej Kachowce została wysadzona w powietrze, przeprowadzaliśmy rozpoznanie potrzeb właśnie poprzez ankiety, a potem dokładnie wiedzieliśmy, która organizacja w pobliżu dysponuje tym, co jest potrzebne. To są procesy, które odbyłyby się oczywiście tak czy siak, ale przy wsparciu nowych technologii są o wiele skuteczniejsze – wyjaśnia Mateusz Gasiński.

Jego zdaniem nieuniknione jest zainteresowanie się sztuczną inteligencją. Nawet te organizacje, które deklarują, że są w tym względzie ostrożne, korzystają z niej. Chociażby poprzez wykupienie reklamy w social mediach, które pozwalają na dotarcie do określonej grupy odbiorczyń i odbiorców. Algorytmy wiedzą, że jeśli naszym celem jest zachęcenie kogoś do tego, by pomóc w nakarmieniu głodnego dziecka w jednym z państw Afryki, to bardziej wrażliwą na to osobą będzie pani Ania, która sama ma dzieci w podobnym wieku. Z kolei panu Markowi, który ma dwa koty lepiej będzie wyświetlić reklamę działań NGO prozwierzęcej.

Można oczywiście przestraszyć się, że niedługo zniknie czterdzieści procent etatów, na co wskazują dane szeroko dyskutowane w Davos, ale lepiej patrzeć na to w ten sposób, że przy wsparciu różnych technologii można szybciej robić więcej rzeczy i na większą skalę – mówi Mateusz Gasiński.

Przykład: Fundacja Dobra Fabryka przeprowadziła z wykorzystaniem AI kampanię „Zostań superbohaterem”. Polegała ona na tym, że różne osoby – zarówno znane, jak i chętne spośród darczyńców – zgodziły się na wykorzystanie wizerunku, by "ubrać" ich w stroje herosów Marvela. Zrealizowanie takiej akcji tradycyjnie kosztowałoby zapewne kilkadziesiąt tysięcy złotych, których Fundacja nie chciałaby przeznaczać ze swojego budżetu. Dzięki sztucznej inteligencji wszystko zabrało dwa dni pracy i pochłonęło około 80 zł wydanych na zakup odpowiednich narzędzi.

– Chciałbym jednak podkreślić, że nigdy nie będziemy używać sztucznej inteligencji do edytowania wizerunku naszych podopiecznych. To granica, której nie przekroczymy – deklaruje Mateusz Gasiński.

Znalezienie takiej czerwonej linii to, według Mateusza Gasińskiego, jedna z najważniejszych rzeczy, o których trzeba pamiętać przy okazji korzystania z nowych technologii. Mają one bowiem służyć do tego, by móc lepiej koordynować różne procesy, robić działania na większą skalę, lepiej docierać z komunikatami do odbiorczyń i odbiorców. Nie można jednak w ten sposób upiększać świata albo – wręcz przeciwnie – fałszywie dramatyzować obraz, by wywołać większe emocje.

Co jeszcze powinna zrobić organizacja pozarządowa, która zastanawia się nad szerszym skorzystaniem z nowych technologii? Przede wszystkim niekoniecznie dobrym pomysłem jest szukanie ogólnych szkoleń na ten temat. Zespół Fundacji Dobra Fabryka brał kiedyś udział w kilku tego typu warsztatach, które miały jednak bardzo tradycyjną formę. Przekazywana na nich wiedza o rozwijaniu fundraisingu czy marketingu opierała się na założeniach sprzed dziesięciu lat.

– Jeśli NGO rzeczywiście chce mocno wejść na drogę smart, musi szukać tam, gdzie technologie dopiero się rozwijają. Pożyteczne mogą być na przykład webinaria o tym, jak sztuczną inteligencję wykorzystywać w biznesie, czy reklamie. A później po prostu należy pomyśleć, jak tych różnych rzeczy użyć w swojej pozarządowej działalności – tłumaczy Mateusz Gasiński.

Programów, z których warto korzystać (służących np. do obróbki zdjęć, redakcji i korekty tekstu, zbierania danych na podstawie formularzy ankietowych) jest bardzo dużo.

– Dobrym przykładem są działania w obozie dla uchodźców na wyspie Lesbos. Wolontariusze, którzy odwiedzają poszczególne osoby mogliby oczywiście zapisywać różne informacje na kartkach i potem je komuś przekazywać. Można to usprawnić, tworząc interaktywną mapę obozu, na której w czasie rzeczywistym zaznacza się wszelkie zmiany typu „dana rodzina przeniosła się z kontenera 38 do 402" i dodatkowo rozchorowało im się dziecko, więc kolejny posiłek musi być odpowiednio przygotowany. Takie informacje pojawiają się od razu w kuchni, eliminując ewentualne problemy na etapie przekazywania informacji – opowiada Mateusz Gasiński.

Innym przykładem usprawniania działania przy pomocy nowych technologii, ale też dawaniem większej decyzyjności darczyńcom, jest Market z Dobrymi Uczynkami – dobroczynne24.pl. To wirtualny sklep, w którym każda osoba może wybrać, w jaki sposób i kogo chce wesprzeć. Opcji jest wiele: od opłacenia dnia pobytu dla chorego człowieka w hospicjum w Rwandzie, po kupno motyki, nawozu i ziarna pod zasiew dla rolnika w Burkina Faso.

– O to właśnie chodzi w podejściu smart i wykorzystaniu nowych technologii. To próba znalezienia efektywnej odpowiedzi na wyzwania. W pewnym momencie zorientowaliśmy się, że mamy tak dużo projektów, które są też bardzo różne, że trudno byłoby to robić według jednego sznytu i zachęcać ludzi do przekazywania nam 10 zł, z oględną informacją, że będziemy za te środki pomagali. Dlatego powstał Market, nagrodzony zresztą przez National Geographic Traveler w kategorii Społeczna Inicjatywa Roku. Ludzie sami mogą zdecydować, na co przeznaczyć pieniądze. I to działa. Widzimy zresztą, że inne organizacje idą w podobnym kierunku.