Europa to różnorodność. Pokaż to i zdobądź grant w konkursie „SPLOT wartości” [wywiad]
– Projekty złożone w pierwszym naborze odczarowały przekonanie, że zapisy dotyczące różnych wartości od praworządności, poprzez prawa obywatelskie, aż po solidarność i wolność zawarte w wielu unijnych dokumentach wymagają jakiegoś specjalnego przystosowania do działalności organizacji. Każda organizacja jest w stanie realizować takie zadania, które pokazują, że europejskie wartości są żywe na co dzień – przekonuje Adrian Skoczylas, koordynator regionalny w projekcie „SPLOT wartości”.
Marian Maciuła, ngo.pl: – Jesteśmy u progu zakończenia drugiej tury naboru wniosków w konkursie grantowym Sieci SPLOT w ramach projektu „Wzmacniamy Europę SPLOTowymi wartościami”, finansowanego przez program Unii Europejskiej „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” (CERV). Wróćmy jednak na chwilę do pierwszego naboru. Pojawiały się obawy, że ten konkurs, ze względu na tematykę dotyczącą podnoszenia świadomości na temat Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, może być trudny dla organizacji. Czy tak było?
Adrian Skoczylas, koordynator regionalny w projekcie „SPLOT wartości”: – Zapisy w Karcie praw podstawowych, czy w innych dokumentach unijnych są na tyle szerokie i współgrają z zapisami, które można odnaleźć np. w ustawie o działalności pożytku publicznego, i z tego powodu organizacje bez problemu dopasowały swoje pomysły i działania do tego, czego my oczekujemy w tym konkursie i czemu dedykowany jest Program Komisji Europejskiej „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” (CERV). Mieliśmy 348 wniosków złożonych w pierwszym naborze wstępnym, ostatecznie dofinansowanie otrzymało 51. Zdecydowana większość wniosków odpowiadała na zapisy związane z Kartą praw podstawowych i konkursem „SPLOT wartości”.
Te europejskie wartości, do których się odnosimy naprawdę są bardzo szerokie, np. kiedy mówimy o prawach osób starszych – dużo organizacji kierowało swoje działania do seniorów, w aspekcie uświadamiania im ich praw, integracji, aktywizacji. Podobnie kwestie wspierania migrantów – wiele projektów dotyczyło edukacji prawnej np. osób z Ukrainy.
Projekty złożone w pierwszym naborze odczarowały przekonanie, że zapisy dotyczące różnych wartości od praworządności, poprzez prawa obywatelskie, aż po solidarność i wolność zawarte w wielu unijnych dokumentach wymagają jakiegoś specjalnego przystosowania do działalności organizacji. Każda organizacja jest w stanie nawet w swojej bieżącej działalności, nie związanej z konkursem, realizować takie zadania, które pokazują, że europejskie wartości są żywe na co dzień: czy będzie to dotyczyć młodzieży, praw pracowniczych, uświadamiania i zachęcania mieszkańców do aktywizacji obywatelskiej, do monitorowania administracji publicznej.
Okazało się, że nie taka straszna ta Karta, a wiele organizacji kieruje się tymi zapisami nawet o tym nie wiedząc. Udział w konkursie grantowym pozwolił im na bardziej świadome stosowanie Karty praw podstawowych.
Jaka tematyka projektów dominowała w pierwszym naborze, jakie były najbardziej popularne grupy docelowe?
– Nie było jednego dominującego tematu. Natomiast projekty były najczęściej adresowane do takich grup jak młodzież, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, kobiety, migranci. Patrząc przekrojowo na projekty zgłoszone i które dostały dotację, najmocniej wybrzmiewała potrzeba działań edukacyjnych. I to raczej pod kątem narzędzi niż tematyki, czyli proponowano debaty, szkolenia, cykle edukacyjne, akademie. Popularne były także kampanie uświadamiające, informacyjne w formie artykułów czy filmów. Były również projekty dotyczące sieciowania organizacji, które zajmują się podobnymi tematami. Naprawdę, różnorodność w tych 51 projektach sprawiała, że nie było jednego klucza, który decydował o przyznaniu grantów. Udało się zróżnicować i tematy, i formy.
Na stronie projektu „SPLOT wartości” dostępna jest lista wszystkich projektów, które otrzymały dofinansowanie z krótkim opisem celów i podstawowych działań oraz terminem realizacji (siecsplot.pl/karty-identyfikacyjne-projektow). Można się zapoznać, zainspirować i przekonać się, że charakter tych przedsięwzięć jest bardzo zróżnicowany.
Organizacje przygotowujące wniosek do drugiego naboru powinny szukać ciekawych i niestandardowych połączeń działań, jakie podejmują z tematyką wartości europejskich.
Czy dotacje w pierwszym naborze otrzymały organizacje z każdego województwa i tylko z małych miejscowości?
– Naszym założeniem było, aby dotacje trafiły do wszystkich województw, żeby nie było białych plam i aby te dofinansowania w miarę równomiernie się pojawiły w poszczególnych województwach.
Projekt „SPLOT wartości” jest realizowany przez sześciu partnerów: Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych w Białymstoku (podlaskie, lubelskie, warmińsko-mazurskie), Fundację Biuro Inicjatyw Społecznych w Krakowie (małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie), Stowarzyszenie BORIS w Warszawie (dolnośląskie, mazowieckie), Centrum OPUS w Łodzi (łódzkie, opolskie, śląskie), Stowarzyszenie Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich PISOP w Poznaniu (lubuskie, wielkopolskie), Centrum Inicjatyw Obywatelskich (CIO) w Słupsku (kujawsko-pomorskie, pomorskie, zachodniopomorskie) i ten czynnik miał znaczenie. Udało się dofinansować od 2 do 5 projektów w każdym województwie. Nie ma województwa bez projektu. I nie ma dominacji żadnego województwa.
Z tych sześciu ośrodków każdy obejmuje 2-3 województwa, co pozwala nam lepiej poznać organizacje, wspierać ich projekty grantowe oraz rozwój już na etapie tworzenia wniosków.
Pojawiały się obawy, że szansę mają wyłącznie organizacje z małych miejscowości. Mamy kryteria premiujące dla NGO z miejscowości poniżej 50 tys. mieszkańców, a w szczególności do 10 tys. Jednak granty otrzymały także organizacje z większych miast, np. Wrocławia, Torunia czy Warszawy. Kryteria premiujące dają 10 punktów, a łącznie w pierwszym i drugim etapie można zdobyć 100 punktów. Jest więc możliwość, jeżeli wniosek jest dobrze napisany, bez dodatkowych punktów otrzymać dofinansowanie i kilka takich projektów było w pierwszym naborze.
Czy w drugiej turze nastąpiły istotny zmiany w stosunku do pierwszej? Rozumiem, że organizacje będą mogły dalej korzystać ze ścieżki edukacyjnej i indywidualnego wsparcia.
– Nie nastąpiły żadne istotne, formalne zmiany. Jedynie na wniosek organizacji zwiększyliśmy liczbę znaków w opisie wniosków, aby w pełni przedstawić projekt. Mieliśmy sygnały, że potrzeba więcej miejsca na opis. Im więcej się napisze, tym łatwiej oceniać.
W portalu ngo.pl odbywały się webinaria [SPLOT wartości. Nowy fundusz grantowy dla NGO! II edycja (cz. 1) , SPLOT wartości. Nowy fundusz grantowy dla NGO! II edycja (cz. 2)], podczas których wyjaśnialiśmy zasady konkursu.
Jeśli organizacje chcą skonsultować planowane działania, opis projektu, mają jakieś wątpliwości formalne, to wszystkie ośrodki, ich animatorzy i animatorki są do ich dyspozycji. Później na etapie wniosków pełnych, organizacje mogą korzystać z mentoringu – dodatkowych form edukacyjnych.
W ten sposób mogą pogłębić tematykę swojego projektu, sprawdzić różne elementy wniosku. Jest także możliwe wsparcie dotyczące rozwoju organizacji w formie w szkoleń czy konsultacji np. w zakresie tworzenia strategii rozwoju, kwestii formalnoprawnych, finansowych itp.
Z mentoringu w pierwszym naborze korzystało od 7 do 10 organizacji w województwie.
Staramy się w bardzo różnorodny sposób wspierać organizacje. Prowadzimy help desk, każdy ośrodek jest dostępny pod adresem e-mailowym, ale także można się kontaktować telefonicznie. Organizujemy spotkania informacyjne, animacyjnie w terenie. Warto sprawdzać aktualną ofertę poszczególnych ośrodków. Ich adresy są dostępne na stronie projektu: siecsplot.pl/splot-wartosci/.
Konkurs grantowy jest tylko częścią projektu „Wzmacniamy Europę SPLOTowymi wartościami”, proponowana ścieżka edukacyjna nie jest przeznaczona tylko dla grantobiorców.
– Nasz projekt to nie tylko konkurs grantowy, to bardzo dużo godzin szkoleń, działań edukacyjnych. Ścieżka edukacyjna jest niezależna od konkursu, mogą z niej korzystać organizacje niestartujące w konkursie.
Ośrodki regionalne oferują liczne szkolenia w różnych dziedzinach poza tematem konkursu grantowego. Są to szkolenia odnoszące się do wartości europejskich w dokumentach Unii Europejskiej, ale także dotyczące funkcjonowania organizacji, kwestii formalnych, finansowych, osobowych. Grantobiorcy również mogą liczyć na wsparcie animatorów w realizacji projektu oraz na udział w szkoleniach, np. pokazujących, jak dobrze promować projekt, jak go rozliczać i prowadzić ewaluację.
W ramach projektu, ośrodki Sieci „SPLOT” rozpoczęły prowadzenie Szkoły Rzecznictwa. Przygotowano wsparcie dla organizacji, które chcą działać w interesie różnych grup i wzmacniać swoje umiejętności w kontakcie z administracją centralną czy lokalną. Przewidujemy szkolenia stacjonarne, a także online, spotkania z praktykami i praktyczkami, którzy prowadzą działania monitorujące prawo, działają jako watchdogi, ale też z organizacjami współdziałającymi z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
To jest okazja, żeby poznać tych, którzy w rzecznictwie, w reprezentowaniu różnych grup i wpływaniu na polityki publiczne mają doświadczenie i praktykę. To także możliwość poznawania innych osób, które też chcą tę drogę zacząć i się wzmacniać.
W każdym regionie będą się odbywać Szkoły Rzecznictwa i nie trzeba być grantobiorcą, aby uczestniczyć w zajęciach. Ze szczegółami można się zapoznać na stronie siecsplot.pl/szkola-rzecznictwa-splot/.
Przypomnijmy teraz podstawowe informacje o konkursie grantowym. O jakie granty mogą ubiegać się organizacje i do kiedy można złożyć wniosek?
– W konkursie grantowym można się ubiegać o wsparcie maksymalnie do 6800 euro, natomiast minimalna kwota grantu wynosi 2000 euro. Wkład własny nie jest wymagany.
Drugi nabór wstępny trwa do 31 stycznia do końca dnia. Czasu już coraz mniej, ale warto na pewno złożyć projekt. Wnioski są składane przez generator: jest to jedyny sposób składania wniosków, nie przyjmujemy form papierowych. Ocena także odbywa się w generatorze.
Natomiast wnioski pełne, jeśli organizacja przejdzie do drugiego etapu, będą składane od 1 marca do 30 kwietnia. Wyniki zostaną opublikowane najpóźniej 4 czerwca. Od 5 czerwca można formalnie rozpoczynać projekty, a najpóźniej musi mieć to miejsce 1 września. Projekty mogą trwać od 6 do 12 miesięcy, a ich realizacja najpóźniej może się zakończyć 31 sierpnia 2025 r.
Czy to znaczy, że budżet projektu trzeba przygotować w euro i należy dysponować kontem walutowym?
– Budżet musi być przygotowany w euro i jest rozliczany w euro.
Nie jest potrzebne konto walutowe, może to być konto w złotówkach, ale musi być wyodrębniony rachunek bankowy, inne konto niż to, które organizacja wykorzystuje do bieżącej działalności. Dotacja jest wypłacana w transzach: pierwsza transza do 95% grantu po podpisaniu umowy, a 5% jest zwracane po zatwierdzeniu sprawozdania.
Czym różni się etap wstępny od końcowego?
– Wniosek wstępny zawiera część elementów, które stanowią później cały wniosek. Koncentruje się na opisie celów i diagnozie projektu oraz doświadczeniu i potencjale wnioskodawcy.
Na etapie wniosków wstępnych oceniamy istotność projektu, czy jest spójny i logiczny, czy odpowiada na cele programu CERV, czy założenia projektu są zgodne z potrzebami lokalnymi.
Oceniamy potencjał grantobiorcy: kadrowy, organizacyjny, techniczny, finansowy, a także doświadczenie organizacji w realizacji różnych projektów, oraz na ile projekt faktycznie przyczynia się do realizacji celów i wprowadza zmianę jakościową w środowisku lokalnym, regionalnym czy ogólnopolskim w zależności od zakresu tematycznego projektu.
We wniosku pełnym pojawiają się nowe rubryki do uzupełniania, np. bardziej szczegółowy budżet, opis promocji, ewaluacji, przedstawienie kierunku rozwoju organizacji, dokładny opis grupy docelowej.
Ocena formalna i merytoryczna wniosków przebiega zgodnie z kryteriami znanymi z regulaminu.
W konkursie grantowym przewidziano także taki element, jak rozwój instytucjonalny. Na czym on polega?
– Celem konkursu jest także wspieranie rozwoju organizacji i na to można przeznaczyć środki do 20% grantu. Chodzi o to, aby grantobiorcy nie tylko prowadzili działania, ale sami się rozwijali.
Rozumiemy to jako zakup sprzętu, szkolenia dla kadry, coś, co nie jest wprost związane z tematyką działań w projekcie. Przeznaczenie funduszy na ten cel nie jest obowiązkowe, jest to wybór organizacji. Ale mimo że wnioskodawca nie zaplanuje w budżecie środków na to zdanie, opis rozwoju organizacji w projekcie jest oceniany, np. jak projekt przyczyni się do zwiększenia rozpoznawalności grantobiorcy, do podniesienia poziomu merytorycznego działalności czy poznania się z innymi organizacjami. Warto ten rozwój opisać i uzasadnić.
Rozwój instytucjonalny jest opisywany dopiero we wniosku pełnym.
Jakie wskazówki na ostatniej prostej można przekazać organizacjom, biorąc pod uwagę doświadczenia pierwszego naboru.
– Doświadczenie z pierwszego konkursu pokazują, że należy kłaść więcej uwagi w opisach działań, celów, koncepcji projektu i poświęcić ją na związki i odniesienia do tematu Karty praw podstawowych. Mamy trzy główne priorytety dla tego konkursu:
1. działania edukacyjne, upowszechniające wiedzę o wartościach europejskich,
2. działania monitorujące, rzecznicze, jak działają polityki publiczne lub propozycje zmian do nich,
3. sieciowanie, budowanie dialogu zarówno między organizacjami, jak i organizacjami i administracją publiczną.
Projektując swoje działania, nawet jeśli to są warsztaty dla seniorów, to właśnie w tych formach powinno być odniesienie do przynajmniej jednego z tych trzech punktów. Można realizować projekty w swoim obszarze tematycznym, ale szukać także czegoś, co wykracza poza standardowe działania i odnosi się do wartości europejskich.
Dobrze jest wpisać, jak cel naszego projektu odnosi się do konkretnych artykułów w Karcie czy innych dokumentach. Wskazać bezpośrednio to połączenie. Z projektu powinno wynikać, że organizacja nie tylko chce podjąć działania, których widzi potrzebę w swoim otoczeniu, ale widoczny jest związek celów i działań z zapisami Karty, odnoszącymi się np. do godności człowieka, wolności sumienia, wypowiedzi, zgromadzeń, dostępu do bezstronnego sądu, równości kobiet i mężczyzn czy praw dziecka.
Czy w środowiskach lokalnych, w których realizowane są i będą projekty grantowe uda się w te codzienne działania wprowadzić właśnie te wartości zapisane w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej?
– Wszystkie projekty pokazują, że organizacje w swoich działaniach realizują wartości zapisane w Karcie i innych dokumentach europejskich, mimo że nie do końca są tego świadome. Jak się wczytamy w zapisy Karty, to nie jest to nam nic nieznanego i dalekiego – są tam te wartości, które wynikają z polskiej konstytucji, z ustawy o działalności pożytku publicznego itd.
Konkurs grantowy przyczynia się do tego, że w mniejszych ośrodkach można poruszać temat Karty nie z wysokiego C, że to jest jakaś dokumentacja Komisji Europejskiej czy innych instytucji, co może być odstraszające, ale można pokazywać, że codzienne działania: spotkania, warsztaty, akcje i wspieranie różnych grup realizują te wartości, które są nam bliskie.
W wielu projektach są podejmowane działania, których celem jest uświadamianie i wspieranie społeczności oraz różnych grup w zdobywaniu wiedzy o ich prawach, np. dotyczących praw konsumenckich, seniorów czy migrantów. Osoby z tych grup zdobywaj wiedzę i pomoc, dowiadują się jako obywatele, że ich prawa wynikają zarówno z prawa krajowego, jak i europejskiego. Nie są to tylko prawa dla mniejszościowych grup, ale dotyczą nas wszystkich jako obywateli i obywatelek. I to jest wartość, że Karta to nie jest jakiś tajemniczy i niezrozumiały dokument, ale jest to zbiór wartości, którymi możemy kierować się w działalności społecznej, a także w życiu codziennym każdej osoby.
Na koniec chciałbym jeszcze gorąco zachęcić do udziału w konkursie grantowym. Nie zostało już wiele czasu do 31 stycznia, ale można przyspieszyć na ostatniej prostej, bo warto. Informacje o konkursie są dostępne na stronie internetowej https://siecsplot.pl/splot-wartosci/ oraz w portalu ngo.pl.
Adrian Skoczylas - koordynator regionalny w projekcie "SPLOT wartości" oraz animator lokalny w Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich OPUS w Łodzi, absolwent Programu Menedżerowie NGO (PROMENGO), Szkoły Liderów Miast i Szkoły Trenerów Organizacji Pozarządowych STOP, z wykształcenia politolog.
Zobacz nagranie z webinarium "SPLOT wartości. Fundusz grantowy II edycja”, które prowadził Adrian Skoczylas
Źródło: informacja własna ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
