CONCORD AidWatch 2025: Apel o powrót do pierwotnego celu oficjalnej pomocy rozwojowej
Konfederacja CONCORD opublikowała raport poświęcony ocenie ilości i jakości oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) Unii Europejskiej oraz krajów członkowskich. Raport zawiera rekomendacje dotyczące tego, jak realizować działania z obszaru współpracy rozwojowej, aby rzeczywiście pomoc trafiała do krajów i społeczności najbardziej potrzebujących wsparcia. Grupa Zagranica jako jedyna polska organizacja uczestniczyła w opracowaniu tegorocznego raportu.
Niewystarczająca pomoc
Oficjalna pomoc rozwojowa (ODA) może być jednym z istotnych narzędzi zwalczania nierówności i ubóstwa. Tymczasem w 2024 roku ODA Unii Europejskiej oraz krajów członkowskich (łącznie) wyniosła zaledwie 0,47% dochodu narodowego brutto (DNB), co oznacza znaczący spadek z 0,53% w 2023 roku. To już drugi rok z rzędu, gdy ODA Unii Europejskiej maleje.
Siedem państw członkowskich – Austria, Belgia, Finlandia, Niemcy, Francja, Holandia i Szwecja – wprowadziło cięcia w swoich budżetach ODA. Kraje te odpowiadają łącznie za około 75% całkowitej pomocy rozwojowej UE. Jeśli cięcia będą kontynuowane w kolejnych latach, pozycja UE jako największego globalnego donatora ODA może zostać poważnie zagrożona.
➡️Interaktywne podsumowanie raportu Aid Watch 2025 (ang.) >>>
Zawyżona pomoc
Przywrócenie wiarygodności ODA wymaga, by była ona w pełni rozliczana zgodnie ze swoim przeznaczeniem i zamierzonym celem. Uwzględnianie w raportach ODA wydatków, które zdaniem CONCORD zawyżają sztucznie statystyki sprawiając, że pomoc UE i krajów członkowskich wydaje się bardziej hojną, niż jest w rzeczywistości.
W 2024 r. zdecydowana większość zawyżonych wydatków unijnej pomocy rozwojowej wynikała z włączania do statystyk kosztów wsparcia osób uchodźczych przebywających w krajach UE.
CONCORD do kluczowych kategorii zawyżonej pomocy (ang. „inflated aid”) zalicza m.in.:
- wspomniane wyżej koszty utrzymania uchodźców w kraju-darczyńcy (ang. „in-donor refugee costs”),
- koszty edukacji studentów z krajów rozwijających się, lecz realizowane w kraju-darczyńcy i niekoniecznie powiązane z programem rozwojowym w kraju partnerskim (ang. „imputed student costs”),
- instrumenty sektora prywatnego (ang. „Private Sector Instruments”, PSI) – gdy ODA jest kierowana przez kanały prywatne albo inwestycyjne, w których mechanizm „pomocy rozwojowej” staje się mniej przejrzysty i może być bardziej nastawiony na interesy gospodarcze niż rozwój kraju partnerskiego.
Rekomendacje
W raporcie AidWatch 2025 europejskie organizacje pozarządowe zrzeszone w konfederacji CONCORD – w tym polska federacja Grupa Zagranica – wzywają państwa członkowskie UE i instytucje UE m.in. do:
- Pilnego cofnięcia cięć budżetowych w zakresie oficjalnej pomocy rozwojowej dokonanych przez wiele państw członkowskich UE oraz podjęcia działań wypełniających podjęte już zobowiązania w zakresie oficjalnej pomocy rozwojowej w wysokości co najmniej 0,7% DNB (w przypadku krajów członkowskich, które przystąpiły do UE po 2004 roku, zobowiązanie to wynosi: 0,33% DNB).
- Dostosowania oficjalnej pomocy rozwojowej UE do jej pierwotnego celu, jakim jest zmniejszenie ubóstwa oraz zwalczanie nierówności poprzez wsparcie krajów partnerskich.
- Zreformowania zarządzania systemem międzynarodowej współpracy rozwojowej poprzez włączenie krajów globalnego Południa do procesów decyzyjnych w tym obszarze.
- Priorytetyzowanie wsparcia dla krajów krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC), zgodnie z celem 0,2% DNB/ODA.
- Zapewnienie spójności polityk na rzecz zrównoważonego rozwoju (PCSD) w politykach państw członkowskich UE i instytucji UE.
➡️Fragment raportu poświęcony danym oraz rekomendacjom dla Polski (EN) >>>
CONCORD to europejska konfederacja organizacji pozarządowych działających w obszarze współpracy rozwojowej zrzeszająca 58 organizacji członkowskich ze wszystkich krajów członkowskich UE. CONCORD jest głównym partnerem instytucji UE w kwestiach polityki współpracy rozwojowej.
Od 2005 r. CONCORD publikuje coroczne raporty AidWatch, których celem jest monitorowanie ilości i jakości oficjalnej pomocy rozwojowej UE. W Polsce jedynym członkiem sieci CONCORD jest Grupa Zagranica, działająca od 20 lat, federacja obecnie 62 organizacji pozarządowych zaangażowanych we współpracę rozwojową, pomoc humanitarną i edukację globalną.
Udział Grupy Zagranica w pracach nad raportem CONCORD jest jednym z działań w ramach projektu „Rozwój Grupy Zagranica – wzmocnienie organizacji społecznych zaangażowanych we współpracę rozwojową” finansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach rządowego programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Źródło: Grupa Zagranica
