Publicystyka - ngo.pl

Posłom potrzeba było jednego posiedzenia, żeby przyjąć ustawę o Kołach Gospodyń Wiejskich i jednego, żeby uchwalić nowelizację tej ustawy. Formalnie trzy (a tak naprawdę dwa) posiedzenia wystarczyły do przyjęcia aktu tak istotnego, jak ustawa o Narodowym Instytucie Wolności. Głośnej nowelizacji Prawa o zgromadzeniach nie poświęcono wiele więcej czasu. Podajemy przykłady regulacji sektorowych, omawianych w Sejmie VIII kadencji w tempie - z perspektywy wszystkich wcześniejszych kadencji - błyskawicznym. Gdy wybierzemy przykłady niedotyczące organizacji pozarządowych prędkość wzrośnie.

Jak więc oceniać perspektywy projektów, które w Sejmie znajdują się od miesięcy? Co i w jakim kształcie uda się uchwalić do końca tej kadencji? 

W tym kontekście przypominamy trzy projektu ustaw, które mogą mieć duży wpływ na działania organizacji pozarządowych. Wszystkie trzy wydają się mieć wsparcie rządzącej większości i jednocześnie prace nad wszystkimi trzema - o dziwo - posuwają się w żółwim tempie.

Senacki projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, najstarszy z trzech wybranych tu projektów, wpłynął do Sejmu w marcu 2018 r. Wcześniej prawie dwa lata pracowali nad nim senatorowie.

Projekt proponuje wprowadzenie mechanizmu, który będzie mobilizował sprzedawców żywności do jej niemarnowania. Nakłada na większe sklepy obowiązek podpisywania umów z NGO i obowiązek nieodpłatnego przekazywania im żywności. Z przepisów mają więc skorzystać organizacje pozarządowe, a za ich pośrednictwem osoby ubogie i znajdujące się w trudnych sytuacjach. Organizacje pozarządowe uzyskają dostęp do żywności, która posłuży ich podopiecznym, oraz dostęp do dodatkowych środków. Środki te będą pochodziły z opłat wnoszonych przez sprzedawców żywności. Opłata pojawi się, kiedy sprzedawca zmarnuje żywność (nie wszystko uda się przekazać NGO).

Projekt jest nadal w trakcie pierwszego czytania. Swoje prace zakończyła podkomisja nadzwyczajna. Nad jej sprawozdaniem pochyli się teraz (kiedy?) Komisja Gospodarki i Rozwoju. 

Przeciwdziałanie marnowaniu żywności jest projektem, któremu parlamentarzyści poświęcili wyjątkowo dużo uwagi. W pracach nad nim brali udział zarówno przedstawiciele organizacji pozarządowych, jak i przedstawiciele biznesu. Szkoda byłoby, żeby ten wysiłek poszedł na marne.

zobacz:
Senacki projekt ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, przebieg procesu legislacyjnego, sejm.gov.pl

Prezydencki projekt ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych jest w Sejmie piąty miesiąc. W grudniu 2018 r. skierowany został do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Ta nie miała jeszcze okazji spotkać się i pochylić nad projektem.

Projekt dotyczy materii bardzo bliskiej organizacjom pozarządowym. Jest próbą reformy systemu pomocy społecznej, który zaprojektowany na początku lat 90-tych ubiegłego wieku, wymaga gruntownej przeróbki. Projekt zakłada udział organizacji pozarządowych w realizowaniu tytułowych usług. W ustawie proponuje się gminom tworzenie centrów usług społecznych (CUS), w różnych wariantach (np. na bazie istniejącego OPS-u, we współpracy dwóch lub więcej gmin). CUS byłby pierwszym miejscem gdzie trafiałby mieszkaniec gminy. Usługi społeczne docierałyby nie tylko do osób w trudnych sytuacjach (jak dziś pomoc społeczna). Z założenia beneficjentami usług będzie ogół mieszkańców.

Projektem interesują się NGO-sy. Był (niestety już po wpłynięciu do Sejmu) omawiany na posiedzeniu Rady Działalności Pożytku Publicznego. Wskazano wtedy m.in, że za mało priorytetowo postrzega NGO-sy jako realizatorów usług.

Członkowie RDPP zadeklarowali chęć udziału w sejmowych pracach nad prezydenckim przedłożeniem. Kiedy rozpoczną się te prace? W planach najbliższego posiedzenia (11, 12 kwietnia) jeszcze ich nie ma. 

Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, przebieg procesu legislacyjnego, sejm.gov.pl

Najmniej zaawansowany jest w tej chwili rządowy ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Projekt wyszedł z Ministerstwa Sprawiedliwości. Wpłynął do Sejmu na początku stycznia 2019 r. i do tej pory nie nadano mu numeru druku (i nie skierowano do pierwszego czytania).

Ustawa dotyczyć będzie m.in. organizacji pozarządowych - potencjalnie wszystkich (na podobnej zasadzie jak potencjalnie wszystkich organizacji dotyczy dziś RODO). Definicje zawarte w projekcie ustawy wskazują, że podlegać jej będą zarówno NGO-sy z osobowością prawną jak i bez. Będą mogły zostać pociągnięte do odpowiedzialności za niemal każde przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, które zostanie popełnione w związku z działalnością podmiotu zbiorowego. Zaplanowane kary są wysokie. Krytycy tego przedłożenia wskazują, że ustawa dałaby ogromne pole uznaniowości dla organów ścigania.

Projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary był na etapie prac rządowych dość długo konsultowany (co w tej chwili wcale nie jest regułą, a raczej wyjątkiem). Po tym jak trafił do Sejmu znowu skierowano go do konsultacji. Materia projektu jest z pewnością dość skomplikowana, ale nie tak skomplikowanym regulacjom nadawano już szybsze tempo.

tekst projektu: Rządowy projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, sejm.gov.pl