Publicystyka - ngo.pl

W tym momencie mnóstwo ludzi w Polsce, mnóstwo organizacji rzuciło się nieść pomoc. I nagle, jak na dłoni widać wszystkie nasze przywary: brak koordynacji działań oraz rozpoznania potrzeb i długofalowego myślenia, akcyjność. Oczywiście nie mówię tu o organizacjach, które mają już doświadczenie w niesieniu długookresowej pomocy, jak PAH czy Caritas. Mówię o tym wzmożonym oddolnym poruszeniu, które  jest piękne, a zarazem bardzo chaotyczne i bardzo niezagospodarowane.  Każdy chce robić swoją zbiórkę – ubrania, kosmetyki, pieniądze. Nawet jeśli jeszcze do końca nie wie komu i na jak długo to będzie potrzebne. Bo przecież nikt z nas nie wie ile potrwa wojna. Ludzie z Ukrainy (i tam, i tu) będą potrzebować naszego wsparcia przez tygodnie, miesiące, a może nawet lata.  Na chwilę połączył nas poryw serca. Ale czy coś jeszcze?

Bądźmy solidarni z Ukrainą! Wybrane zbiórki uruchomione przez organizacje [tekst aktualizowany]

Patrzę na informacje płynące z broniącej się Ukrainy i pytanie o to co dziś łączy w Polsce sektor pozarządowy w tej chwili wydaje mi się tak mało istotne. Tak bardzo dalekie od tego, gdzie leżą najważniejsze w tym momencie wyzwania. Ale może to właśnie jest ten czas, gdy mogę pozwolić sobie na szczerość. Gdy gładkie słowa i niekończące się debaty o wartościach można w końcu uciąć i powiedzieć sobie kilka prawd prosto w oczy. Może to też szansa dla nas samych, żeby zastanowić się szczerze nad kondycją III sektora, tym kim jesteśmy i jak działamy.

Lubimy mówić o sobie jakbyśmy byli monolitem. Lubimy tak na siebie patrzeć. To bardzo ładnie brzmi: sektor pozarządowy. Emanacja społeczeństwa obywatelskiego. Ale co łączy małą organizację ze wsi z ogromną fundacją, zbierającą  dziesiątki milionów na pomoc chorym?

Różnimy się wszystkim: od wielkości, stażu i obszaru działania po model zarządzania.  Czy możemy jeszcze mówić o jakimkolwiek  wspólnym mianowniku? Może to, że działamy wszyscy w sferze pożytku publicznego?

Może łączy nas to czym nie jesteśmy. Nie należymy do sektora finansów publicznych, chociaż jesteśmy od tego sektora bardzo uzależnieni. Nie jesteśmy przedsiębiorstwami działającymi dla zysku. Chociaż nie czarujmy się, pieniądze to kluczowy w sektorze temat. Po 10 latach działania już nie wierzę w bajki, że bez pieniędzy tez można działać. 

Mam za sobą doświadczenie pracy w organizacji lokalnej i takich ogólnopolskich.  I podzielę się z Wami tym że, chociaż na oficjalnych spotkaniach, konferencjach i warsztatach poklepujemy się po placach i dużo mówimy o misji i o wartościach, to na dłuższą metę każdy gra na siebie.

Kołderka  do podziału jest bardzo krótka.  To tak jak z pomocą dla uchodźców. Gdy za chwilę wypali się ogólnoobywatelski zryw niesienia pomocy Ukrainie i uciekającym do nas przed wojną  ludziom, na placu boju zostaną tylko ci najbardziej zdeterminowani. I sprawni w pozyskiwaniu środków na swoje działania.  I tylko ci z najlepszym dostępem do zasobów: pieniędzy, ludzi i uwagi publicznej będą w stanie naprawdę im pomóc. Bo czy chodzi o pomoc uchodźczyniom z dziećmi czy jakąkolwiek inną sprawę, szansę mają tylko ci, którzy są przygotowani na długi marsz i myślą na trzy kroki do przodu.

I to z tym w naszym sektorze nie jest najlepiej. Mamy w kraju zarejestrowanych nieco ponad  140 tys. organizacji. Ale według danych GUS działa około 50% tych, które widnieją w rejestrze. Czyli faktycznie jest nas jakieś 70 tys.  Wcale mnie to nie dziwi.

I gdy dziś patrzę na to ogromne wyzwanie jakie staje przed nami w związku z przyjęciem dużej grupy uchodźców i wojną tuż przy naszej granicy, to myślę, że kluczowym pytaniem nie jest to czy coś nas jeszcze prócz kilku ustaw w tym sektorze łączy. Wcale nie musi nas nic łączyć. Możemy działać w różnych miejscach, mieć różne wartości i cele.

I czy te szanse na długofalowe, skuteczne  działania są w tym sektorze równo rozłożone. Czy mamy taki sam dostęp do zasobów, które pozwalają nam trwać i na wiele lat do przodu. Skutecznie. Bo z mojej perspektywy nic więcej się nie liczy.

Kinga Wiśniewska - Stowarzyszenie Inicjatyw Możliwych RzeczJasna