Publicystyka - ngo.pl

Rafał Balicki ma 32 lata. Urodził się i wychował w Warszawie. Tutaj ukończył szkoły: podstawową i technikum elektromechaniczne. Tutaj zdobył prawo jazdy, znalazł żonę i tu pod koniec września przyjdzie na świat jego pierwsze dziecko. I nie byłoby w tym życiorysie nic zaskakującego gdyby nie to, że jego bohater jest osobą niepełnosprawną intelektualnie. Pan Rafał to również jeden z pierwszych warszawiaków, którzy znaleźli pracę dzięki pomocy stołecznego Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie - Centrum DZWONI, obchodzącego w tym roku 5-lecie działalności.

• Zacząłem się rozglądać za pracą już po technikum, ale nic nie znalazłem. Trzy lata przesiedziałem w domu, a potem dwa lata w warsztatach terapii zajęciowej. To właśnie w WTZ-cie, w 2006 r. dowiedziałem się o Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Centrum DZWONI. Po kilku miesiącach od zgłoszenia się do Centrum miałem już posadę i to nie w zakładzie pracy chronionej - opowiada Rafał Balicki, który od kilku lat pracuje jako pomocnik brygadzisty w Stacji Demontażu Pojazdów firmy „System A-Z”, zajmującej się zagospodarowaniem odpadów przemysłowych, komunalnych, zużytego sprzętu oraz kasacją pojazdów.

Krzysztof Jagodziński, również niepełnosprawny intelektualnie warszawiak, jest 10 lat młodszy od Rafała, ale przeszedł dłuższą „drogę zawodową”. Z wykształcenia jest sprzedawcą. Marzył, aby pracować w cukierni. - I moje życzenie spełniło się, bo pierwszą pracę dostałem u jednego z największych w Polsce producentów słodyczy - żartuje Krzysztof Jagodziński. Kiedy po 1,5 roku jego umowa na czas określony wygasła, a pracodawca jej nie przedłużył, Krzysztof zarejestrował się w Urzędzie Pracy. - Dostałem kilka ofert, ale kiedy dzwoniłem albo jechałem do danej firmy to okazywało się, że miejsce już jest zajęte. Dzięki pracownikom opieki społecznej dotarłem do Centrum DZWONI. Zarejestrowałem się tam w marcu 2011 r., a teraz już pracuję - opowiada Krzysztof Jagodziński, również pracownik „System A-Z”.

Osoby niepełnosprawne intelektualnie (dawna nazwa: upośledzone umysłowo) to jedna z najbardziej narażonych na wykluczenie zawodowe grup w całej społeczności niepełnosprawnych Polaków. Osoby z tym rodzajem niepełnosprawności mają ogromne trudności z samodzielnym znalezieniem pracy. Wciąż jeszcze panuje krzywdzące przekonanie, że powinny być zatrudniane tylko w zakładach pracy chronionej (ZPCHr).

• A przecież osoby te nie są ubezwłasnowolnione i mogą w pełni korzystać z praw obywatelskich, w tym prawa do pracy na stanowisku odpowiadającym ich wiedzy i umiejętnościom. Nie ma więc przeszkód, aby pracowały także na tzw. otwartym rynku pracy, czyli instytucjach publicznych i firmach, które nie mają statutu ZPCHr. To główny cel naszej działalności - pozyskać właśnie na tym rynku stałe miejsca pracy dla jak największej liczby niepełnosprawnych intelektualnie Warszawiaków - mówi Monika Zakrzewska, koordynator projektu Centrum DZWONI.

Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Centrum DZWONI powstało w 2006 r. z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. To obecnie jedyna na warszawskim rynku zatrudnienia licencjonowana agencja, która zajmuje się aktywizacją zawodową i pośrednictwem pracy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie mieszkających w Warszawie oraz w gminach warszawskiego powiatu zachodniego: Błonie, Łomianki, Ożarów Mazowiecki, Izabelin, Kampinos, Leszno i Stare Babice.

Od października 2010 r. do końca listopada 2012 r. projekt Centrum DZWONI realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (Priorytet VI, Działanie 6.1, Poddziałanie 6.1.1.), a finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Dzięki temu, klienci Centrum otrzymują bezpłatnie specjalistyczną pomoc w postaci m.in. indywidualnych konsultacji z doradcą zawodowym, przygotowania Indywidualnego Planu Działania uwzględniającego nie tylko wykształcenie, ale i stan zdrowia, predyspozycje osobowe i oczekiwania klienta, a także siedmiodniowych warsztatów umiejętności społeczno-zawodowych oraz wsparcia psychologicznego i merytorycznego (np. redagowanie cv i listu motywacyjnego, wyszukiwanie i analiza ofert itp.) podczas całego procesu poszukiwania pracy.

Klienci Centrum odbywają także jednodniowe warsztaty praktyczne oraz dwutygodniowe praktyki w warszawskich firmach. - Zarówno podczas warsztatów i praktyk, jak i w trakcie stażu zawodowego i po zatrudnieniu, każdy z naszych klientów wspierany jest indywidualnie przez trenera pracy - mówi Elżbieta Siwczak, jeden z trenerów pracy z Centrum DZWONI. Zadaniem tej osoby jest przeszkolenie niepełnosprawnego pracownika w wykonywaniu powierzonych mu czynności, dostosowanie zakresu zadań do jego możliwości, a także pomaganie mu np. przy załatwianiu formalności kadrowych, zintegrowanie go z zespołem, a często też przeszkolenie sprawnych pracowników jak mają postępować, komunikować się z niepełnosprawnym intelektualnie koleżanką lub kolegą. - Na tym właśnie polega zatrudnienie wspomagane, które propagujemy wśród warszawskich firm. Ważne jest też to, że pracodawca nie ponosi żadnych kosztów pracy trenera, bo jest on już pracownikiem Centrum DZWONI - wyjaśnia Elżbieta Siwczak.

• Niepełnosprawność intelektualna to nie choroba, ale stan umysłu - mówi Elżbieta Siwczak. - Osoby z tym rodzajem niepełnosprawności mogą mieć trudności z wysławianiem się, uczeniem lub odbiorem złożonych komunikatów, ale pracują tak jak osoby sprawne. Potrzebują więcej czasu, aby opanować czynności na danym stanowisku, ale są pracownikami pełnymi zaangażowania i chęci do pracy.

Rafał i Krzysztof zajmują się demontażem zużytych pojazdów na części oraz rozdzielaniem, segregowaniem, pakowaniem poszczególnych elementów według surowców, z których zostały wykonane - np. szkła, plastiku, metali. Praca ta nie należy do lekkich, ale obaj są z niej zadowoleni. - Przez siedem godzin dziennie zajmujemy się samochodami. Czy może być lepsze zajęcie dla mężczyzny? - żartują.

Właśnie przy czynnościach prostych i powtarzalnych najlepiej sprawdzają się pracownicy z niepełnosprawnością intelektualną. Szczególnie chętnie zatrudniani są więc przez firmy z takich branż jak: handel (np. przy metkowaniu towarów, wypakowywaniu ich i układaniu na półkach), produkcja (np. przy składaniu i pakowaniu gotowych produktów itp.), HoReCa - hotele, restauracje, catering (np. przy sprzątaniu, myciu okien, zmianie pościeli, czyszczeniu i układaniu sztućców, zmywaniu, krojeniu i porcjowaniu produktów żywieniowych itp.), ogrodnictwie (np. przy sadzeniu roślin i ich pielęgnacji), a także w pracach introligatorskich, administracyjnych (np. przy segregowaniu lub niszczeniu dokumentów) oraz przy opiece nad osobami starszymi. - W każdej firmie są takie prace, które sprawnym pracownikom wydają się monotonne, więc wykonują je niechętnie, a które z powodzeniem można powierzyć osobom z niepełnosprawnością intelektualną. Jednym z naszych zadań jest też pomoc pracodawcom w „odnalezieniu” w ich firmach stanowisk właśnie dla pracowników z tym rodzajem niepełnosprawności - mówi Sylwia Lipińska, specjalista ds. kontaktów z pracodawcami z Centrum DZWONI.

Centrum DZWONI współpracuje obecnie z ok. 20 pracodawcami z Warszawy i miejscowości podwarszawskich. Stanowisk pracy na warsztaty, praktyki i staże zawodowe użyczają m.in. restauracje „Pizza Hut”, supermarkety „Real”, „System A-Z”, „MMI”, „Studio OGRÓD”, sklepy „Mei Asia”, sklep „Artedywany”, punkt usług poligraficznych „Skarabeusz”, hostel „Villa Garden” oraz instytucje publiczne - np. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Biblioteka Narodowa, Stołeczne Centrum Osób Niepełnosprawnych, publiczne biblioteki dzielnicowe na Woli i Bielanach oraz Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie. Centrum zajmuje się także doradztwem personalnym dla pracodawców zainteresowanych zatrudnieniem pracowników z niepełnosprawnością intelektualną.

W ciągu 5 lat działalności Centrum DZWONI z oferowanego przez niego kompleksowego wsparcia zawodowego skorzystało ok. 150 osób niepełnosprawnych intelektualnie, a kolejne 100 otrzymało pomoc psychologa i doradcy. Stałe zatrudnienie znalazło 60 osób z tym rodzajem niepełnosprawności. Jeden z nich od 2,5 roku jest pracownikiem Biura Polityki Społecznej Urzędu Miasta St. Warszawy. Powierzono mu obowiązki gońca. - Poszczególne wydziały naszego Urzędu mieszczą się w kilku siedzibach na terenie miasta. Goniec jest potrzebny, aby komunikacja między nimi była ciągła i szybka. Wiele informacji przesyłamy elektronicznie, ale są dokumenty, które muszą dotrzeć do poszczególnych biur w oryginale. Gdybyśmy chcieli je wysyłać firmą kurierską, albo pocztą to po pierwsze: byłyby to ogromne koszty dla Urzędu, a po drugie na załatwienie jednej sprawy Warszawiacy musieli czekać miesiącami. A dostarczenie dokumentu nie polega tylko na położeniu go na odpowiednim biurku. Konieczne jest także dopilnowanie, aby np. nie został zniszczony lub skradziony, a także przyjęty formalnie przez odbiorcę. Goniec to bardzo odpowiedzialne stanowisko - mówi Bogdan Jaskołd, dyrektor Biura Polityki Społecznej.

Biuro Polityki Społecznej zatrudnia także pracowników z innymi rodzajami niepełnosprawności - m.in. z ruchową oraz dysfunkcjami słuchu. Podobnie jak firma „MAAN” - jedna z największych warszawskich hurtowni słodyczy, kawy i herbaty, która nawiązała współpracę z Centrum DZWONI w 2008 r. Od tego czasu warsztaty i praktyki zawodowe odbyło tam ok. 30 niepełnosprawnych intelektualnie osób poszukujących pracy. - W naszej firmie jest wiele czynności, które mogą wykonywać pracownicy z tym rodzajem niepełnosprawności - np. etykietowanie towarów, pakowanie i układanie ich na paletach itp. – mówi Marek Winiarczyk, współwłaściciel firmy „MAAN”. - Jestem pod ogromnym wrażeniem ich skrupulatności i dokładności. Obserwuję też jak praca i przebywanie wśród ludzi rozwijają osoby niepełnosprawne intelektualnie. Przez pierwsze dni w nowym miejscu są one nieco wycofane, zalęknione, ale z czasem nabierają pewności siebie i stają się bardziej śmiałe, domagają się więcej pracy i bardziej odpowiedzialnych obowiązków. Obecnie zatrudniamy dwóch pracowników niepełnosprawnych intelektualnie, ale planujemy utworzenie całej brygady złożonej z takich osób.

- Czekamy na wszystkie osoby z niepełnosprawnością intelektualną, mieszkające w Warszawie lub powiecie warszawskim zachodnim, które poszukują pracy i mają problemy z jej samodzielnym znalezieniem. Zapraszamy zwłaszcza te osoby, z którymi to pracodawca rozwiązał umowę. Informacje o naszym programie znajdują się na: www.centrumdzwoni.pl. Aby do niego przystąpić trzeba zadzwonić pod numer: 22 620 30 31 i umówić się na spotkanie z doradcą zawodowym Centrum - zachęca Monika Zakrzewska.

Centrum DZWONI zaprasza również do swojego stoiska informacyjnego podczas Pikniku Organizacji Pozarządowych, który odbędzie się 17 września 2011 r., na Krakowskim Przedmieściu, w ramach VI Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Obywatelskich. Na stoisku będą dyżurować trenerzy pracy oraz specjalista ds. kontaktów z pracodawcami. Odpowiedzą oni na wszystkie pytania zarówno osób niepełnosprawnych intelektualnie, jak ich rodziców, opiekunów, a także pracodawców, którzy chcieliby rozpocząć współpracę z Centrum i zatrudnić pracowników z tym rodzajem niepełnosprawności.

Szczegółowych informacji na temat Centrum DZWONI udzielają:
Monika Zakrzewska - koordynator projektu - tel. 696 444 462; monika.zakrzewska@centrumdzwoni.pl
Magdalena Gajda - specjalista ds. promocji - tel. 510 470 971; magdalena.gajda@centrumdzwoni.pl

autor fotografii: Rafał Motyl, Urząd Miasta Stołecznego Warszawa