Publicystyka - ngo.pl

Publikujemy tekst przygotowany przez operatorów programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny”, w którym znaleźć można szereg informacji na temat tak zwanych Funduszy norweskich rozdzielanych na poziomie regionalnym.

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego (lider konsorcjum) wraz z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i Fundacją Edukacja dla Demokracji zostały wybrane na operatora programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny (Active Citizens Fund- Regional in Poland) ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy EOG) w ramach III edycji wyżej wymienionych funduszy w Polsce, skierowanej do społeczeństwa obywatelskiego.

Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy (czyli tzw. Fundusze norweskie i EOG) są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Islandię, Norwegię i Liechtenstein nowym członkom UE – kilkunastu państwom Europy Środkowej i Południowej oraz krajom bałtyckim. Fundusze te są związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz z jednoczesnym wejściem naszego kraju do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (który tworzą państwa UE oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia). W zamian za udzielaną pomoc finansową, państwa-darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE, mimo że nie są jej członkami. Głównym celem Funduszy norweskich i Funduszy EOG jest przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwem-beneficjentem.

Programy wdrażane w ramach poszczególnych edycji dotyczą wielu dziedzin, między innymi społeczeństwa obywatelskiego, nauki, środowiska, rozwoju lokalnego. Większością środków zarządza bezpośrednio Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, natomiast Fundusz na rzecz Społeczeństwa Obywatelskiego zarządzany jest przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli i ono wyłania operatorów programów w państwach-beneficjentach.

I edycja programu na rzecz społeczeństwa obywatelskiego realizowana była w latach 2007–2009 przez Fundację Fundusz Współpracy (komponent „Demokracja i społeczeństwo obywatelskie”) oraz Ecorys Polska (komponent „Równe szanse i integracja społeczna” oraz „Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój”).

W ramach II edycji operatorem tego programu było konsorcjum złożone z Fundacji im. Stefana Batorego oraz Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży. Program Obywatele dla Demokracji, o wartości 37 mln euro, został zrealizowany w latach 2013-2016.

W ramach III edycji fundusz na rzecz społeczeństwa obywatelskiego w wysokości 53 mln euro został podzielony na dwie części: program ogólnopolski i regionalny.

Operatorem programu ogólnopolskiego zostało, w listopadzie 2018 roku, konsorcjum organizacji złożone z Fundacji im. Stefana Batorego (lidera), Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” i Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich.Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy ma finansowo i merytorycznie wspierać działania podejmowane przez organizacje społeczne w obszarach uzgodnionych na szczeblu unijnym i w umowach międzyrządowych przez Państwa-Darczyńców: Islandię, Liechtenstein i Norwegię. To 30 mln euro przeznaczone głównie na granty dla organizacji pozarządowych w następujących dziedzinach:

• demokracja, aktywne obywatelstwo, dobre rządzenie i przejrzystość;
• prawa człowieka i równe traktowanie poprzez zwalczanie i przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na rasę, pochodzenie etniczne, religię, wyznanie, płeć, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną, tożsamość płciową;
• sprawiedliwość społeczna i włączanie grup narażonych na marginalizację;
• równość płci i przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć;
• ochrona środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym.

Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny, którego FRDL, wraz z FRSI i FED, jest operatorem, to drugaczęść funduszu na rzecz społeczeństwa obywatelskiego realizowanego w ramach III edycji Funduszy norweskich i EOG w Polsce. Zapewni wsparcie organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, działającym poza głównymi ośrodkami miejskimi w Polsce. Operator programu dołoży wszelkich starań, aby te działania były komplementarne z programem Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.

W ramach Funduszu, którego budżet wynosi 23 mln euro, sfinansowane zostaną działania prowadzone przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego, skupiające się na 5 dziedzinach:

1. Prawa człowieka i równe traktowanie
2. Sprawiedliwość społeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu
3. Aktywność obywatelska
4. Demokracja lokalna i dobre rządzenie
5. Ochrona środowiska I przeciwdziałanie zmianom klimatycznym

Nasze konsorcjum (FRDL, FRSI i FED) otrzymało informację o wybraniu nas na operatora tego funduszu w dniu 5 listopada 2019 roku.

Obecnie rozpoczęliśmy przygotowania do uruchomienia Funduszu w Polsce. Proces ten obejmuje przeprowadzenie konsultacji społecznych oraz opracowanie szeregu dokumentów. Po podpisaniu umowy z Biurem Mechanizmów Finansowych w Brukseli przystąpimy niezwłocznie do realizacji programu. Liczymy na to, że uda nam się podpisać tę umowę na jesieni 2020 roku.