Publicystyka - ngo.pl

Zgodnie z nowym prawem Polska ma obowiązek przedstawić Komisji Europejskiej Krajowy Plan Odbudowy Zasobów Przyrodniczych we wrześniu 2026 roku. Uczestnicy wtorkowej konferencji, organizacje, politycy, urzędnicy odpowiedzialni za wdrażanie prawa rozmawiali, jak zrobić to skutecznie. Cele to między innymi adaptacja do zmiany klimatu, zwiększenie bezpieczeństwa wodnego czy żywnościowego Polski.

Krajowy Plan Odbudowy powinien zawierać szczegółowe działania zaplanowane do 2032 r. oraz założenia obejmujące okres do 2050 r. Chodzi tu m.in. o dane na temat obszaru zajmowanego przez poszczególne siedliska (także poza siecią Natura 2000), ich rozmieszczenie oraz wielkość obszarów planowanych do objęcia środkami odbudowy.

– Co ważne, niezależnie od podejmowanych działań mamy obowiązek zapobiegać pogarszaniu się stanu ochrony. A to oznacza, że planując odbudowę, należy pamiętać także o tych miejscach, które jeszcze nie zostały przez człowieka zepsute. I ich nie psuć - nie betonować, nie regulować, nie wycinać. Zwłaszcza, że wszystkie dane dowodzą, że przyrodę tracimy w tempie i zakresie zastraszającym – mówi Augustyn Mikos z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Prawo Nature Restoration Law przyjęte w 2024 r. obowiązuje we wszystkich krajach członkowskich Unii. Wyróżnia je systemowe podejście do ochrony wszystkich ekosystemów, od których stanu zależy zdrowie i życie ludzi: rzek, gleb, lasów, mokradeł. zieleni miejskiej czy mórz.

– Nature Restoration Law – to przełom w myśleniu o przyrodzie. Chcemy, aby lasy były bardziej puszczą niż plantacją. Wyobrażamy sobie czyste, płynące żwawym nurtem i mające gdzie się rozlewać rzeki, potoki i strumienie. Marzymy o tym, by nasze miasta przestały tonąć w betonie. I to systemowe podejście jest zbieżne z myśleniem Polek i Polaków. Konieczność kompleksowej odbudowy przyrody nie podlega dziś żadnym dyskusjom – komentuje Augustyn Mikos.

Podczas wtorkowej konferencji ekspertki i eksperci przyglądali się poszczególnym obszarom, zapisanym w NRL: rzekom (dr Alicja Pawelec-Olesińska, WWF Polska, członkini PROP), ekosystemom leśnym (Sylwia Szczutkowska, Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot), mokradłom (prof. Wiktor Kotowski, Centrum Ochrony Mokradeł, członek PROP), rolnictwu (Aleksandra Pępkowska-Król, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), ekosystemom morskim (dr Andrzej Ginalski, WWF Polska).

Podczas finałowego panelu dyskusyjnego zidentyfikowane zostały największe wyzwania nowego prawa: kompleksowość celów w stosunku do bardzo krótkiego czasu na przygotowanie, czarny PR wokół rozporządzenia i słaby dialog społeczny, koordynację innych polityk z celami NRL oraz ich ambitność.

Eksperci przedstawili konkretne rozwiązania dla realizacji celów, jakie nakłada na Polskę rozporządzenie o odbudowie przyrody. Paweł Pawlaczyk (Klub Przyrodników, członek PROP) omówił korzyści płynące z nowego prawa. Marta Majka Wiśniewska (Polska Zielona Sieć, Fundacja Greenmind) szukała odpowiedzi na pytanie skąd wziąć pieniądze na wdrażanie Nature Restoration Law. A przedstawiciel MKiŚ, Piotr Kropiński, przedstawił plany rządowe - wskazał interesariuszy, zaprezentował założenia oraz zaprosił NGO do współpracy w ramach grup roboczych.

– Rolą organizacji pozarządowych jest monitorowanie i wspieranie polityk rządowych, czasem poprzez konstruktywną krytykę, a czasem pracą własną. Koalicja 10% świetnie zna założenia i cele Nature Restoration Law, ponieważ od samego początku pracowaliśmy nad tymi rozwiązaniami z partnerami unijnymi i chcemy naszą wiedzą podzielić się z instytucjami i organami rządowymi odpowiedzialnymi za jego przygotowanie. Chcemy naprawdę ambitnego wdrożenia! NRL to nie tylko ochrona i odbudowa przyrody. To bezpieczeństwo nas wszystkich – podsumowuje Mikos.

Augustyn Mikos, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, e-mail: augustyn@pracownia.org.pl, tel. 534 043 340

Koalicja 10% to grupa 12 organizacji pozarządowych, która wspiera Polskę w procesie realizacji zobowiązań wynikających z unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030. Zrealizowała m.in. kampanię informacyjną Natura Ratuje Ludzi. Tworzą ją Centrum Ochrony Mokradeł, ClientEarth, Fundacja Dzika Polska, Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze, Fundacja WWF Polska, Greenmind, Lasy i Obywatele, Klub Przyrodników, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i Polska Zielona Sieć.