Publicystyka - ngo.pl

Jak podaje Urząd ds. Cudzoziemców w ubiegłym roku liczba cudzoziemców ubiegających się o przyznanie statusu uchodźcy w Polsce wynosiła 4,1 tys. osób. Warunki nadania ochrony międzynarodowej, według Urzędu, spełniły w sumie 272 osoby głównie z Rosji, Ukrainy, Turcji, Tadżykistanu i Gruzji. Prawie 34 proc. obcokrajowców objętych wnioskami uchodźczymi stanowiły dzieci poniżej dziesiątego roku życia.

Tyle suchych statystyk. Jak wygląda codzienność cudzoziemców w Polsce z perspektywy osób i organizacji, które bezpośrednio angażują się w  pomoc obcokrajowcom szukającym azylu w naszym kraju?

Najnowszy raport z działalności Stowarzyszenia Interwencji Prawnej podsumowujący stan przestrzegania praw cudzoziemców w Polsce w 2019 roku nie pozostawia złudzeń.

Sytuacja cudzoziemców w Polsce, która od czterech lat nie wypracowała polityki migracyjnej po anulowaniu poprzedniej, nie uległa w 2019 roku poprawie.

Uchodźcy uciekający przed prześladowaniem w dalszym ciągu nie mogli przekroczyć polskiej granicy, a ci, którym się to udało, mieli niewielkie szanse na uzyskanie ochrony. Cudzoziemcy, przebywający w Polsce z powodu wykonywanej tu pracy, studiów czy więzi rodzinnych, mieli jeszcze większe trudności niż w latach poprzednich z zalegalizowaniem swojego pobytu. Również częściej niż w 2018 roku cudzoziemcy umieszczani byli w ośrodkach strzeżonych.

– Przewlekłość procedur legalizacyjnych osiągnęła w minionym roku rozmiar naruszający nie tylko prawa proceduralne cudzoziemców, ale i ich godność. Z tego względu nie wahaliśmy się korzystać z wszystkich dostępnych środków prawnych, aby wywierać presję na administrację publiczną – mówi Katarzyna Słubik, prezeska Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

Inne problemy na które wskazuje raport to m.in. zamykanie dzieci w strzeżonych ośrodkach dla uchodźców. Jak wynika z informacji Stowarzyszenia Interwencji Prawnej w ciągu 2019 rok w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców przebywało łącznie 131 dzieci.

– Na szczęście zauważamy tu tendencję spadkową, bo jest to liczba o połowę mniejsza niż rok wcześniej – mówi mec. Małgorzata Jaźwińska, członkini zarządu SIP. I dodaje, że dzieci cudzoziemskie przebywają w ośrodkach strzeżonych średnio 83 dni. Jako Stowarzyszenie od lat postulujemy wprowadzenie absolutnego zakazu detencji dzieci.

Inne kwestie poruszone w raporcie to przypadki ograniczania dostępu cudzoziemcom do opieki lekarskiej, świadczeń socjalnych, poradnictwa prawnego czy nieuzasadnione przedłużenie okresu pobytu cudzoziemców w ośrodkach strzeżonych.

– Nie wiemy, ile osób jest w podobnej sytuacji, nie zna przysługujących im praw i nie wie, że może zwrócić się po pomoc. Z doświadczenia Stowarzyszenia wynika jednak, że niewiele osób ma siłę, by nawet korzystając ze wsparcia organizacji pozarządowych – walczyć o przysługujące im prawa. Wiele osób nie wierzy w skuteczność walki lub boi się występować „przeciwko” instytucji, od której zależy ich szansa na uzyskania ochrony w Polsce. Część nie ma siły przechodzić przez kolejne porażki i upokorzenia w konfrontacji z urzędami – uważa Aleksandra Chrzanowska, socjolożka ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

W 2019 roku zespół pracowników i wolontariuszy Stowarzyszenia Interwencji Prawnej starał się być wszędzie tam, gdzie prawa cudzoziemców i cudzoziemek były łamane. Stowarzyszenie udzieliło 1933 porady 769 osobom. Wzięło udział w 51 postępowaniach sądowych oraz wniosło 4 skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. 

– Kropla drąży skałę. Mieliśmy nadzieję, że przypadki łamania praw migrantów i migrantów będą w kolejnych latach coraz rzadsze – przyznaje prezeska SIP Katarzyna Słubik. – Niestety, wprowadzenie w Polsce stanu epidemii pokazało, że problemy o których piszemy w raporcie, wracają ze zdwojoną siłą. Do naszego biura codziennie docierają prośby o pomoc od zdezorientowanych i zagubionych w nowej sytuacji cudzoziemców. Nie możemy pozostać obojętni.

Więcej informacji w rocznym raporcie Stowarzyszenia Interwencji Prawnej "SIP w działaniu": https://interwencjaprawna.pl/wp-content/uploads/2020/04/SIP-RAPORT-2019.pdf.