Publicystyka - ngo.pl

Julia Kaffka, ngo.pl: – Dlaczego warto zgłosić się do programu Stronger Roots?

Dominika Kupniewska, Fundacja im. Stefana Batorego: – Przede wszystkim dlatego, że to unikatowy konkurs dotacyjny. Pozyskiwanie finansowania samo w sobie nie jest łatwe, a jeszcze trudniejsze staje się wtedy, gdy organizacja poszukuje pieniędzy na inwestowanie w siebie jako podmiot, a nie w konkretne działania projektowe.

Wnioski można składać w dwóch obszarach. Pierwszy – adresowany do organizacji społecznych, działających w szeroko rozumianym obszarze ochrony środowiska – to budowanie bazy społecznej organizacji, czyli wszystko to, co pomaga zbliżyć się do ludzi wokół: wolontariuszy, darczyńców, sympatyków, potencjalnych zwolenników. Chodzi o wzmacnianie wspólnoty wokół organizacji. 

Drugi obszar – dedykowany sieciom organizacji społecznych – to przekrojowa współpraca sieci organizacji. Tu skupiamy się zarówno na wzmacnianiu sieci „od wewnątrz”, jak i wzmacnianiu więzi pomiędzy różnorodnymi podmiotami.

Program Stronger Roots jest po raz pierwszy realizowany w Polsce, ale z powodzeniem od sześciu lat działa w Czechach, na Węgrzech i Słowacji. Tam realizują go organizacje, które w 2019 utworzyły konsorcjum – OSF Praga, OSF Bratysława, węgierski NIOK czy GLOPOLIS z Pragi. Fundacja Batorego dołączyła do konsorcjum w 2025 roku. Jesteśmy dumni, że możemy teraz tę ideę przynieść również do Polski i realizować ten program w Polsce.

Jak to wygląda w praktyce? O jakich działaniach mówimy?

– W jednej z mniejszych miejscowości w Czechach powstała organizacja niosąca pomoc osobom wychodzącym z kryzysu uzależnień od narkotyków. Początkowo atmosfera była bardzo napięta – mieszkańcy widzieli w organizacji raczej zagrożenie niż atut dla lokalnej społeczności, więc jej działania nie spotykały się z pełną akceptacją.

Między innymi dzięki wsparciu z programu Stronger Roots organizacja zaczęła budować relacje z mieszkańcami na zupełnie innym poziomie. Zamiast nadal koncentrować się wyłącznie na zagranicznych darczyńcach, jak miało to miejsce wcześniej, skierowała uwagę ku lokalnej społeczności.

Z czasem ta trudna sytuacja przekształciła się w niesamowicie silne partnerstwo. Lokalna społeczność dostrzegła, że organizacja jest ich sprzymierzeńcem. Dzięki temu wszyscy zaczęli korzystać – organizacja zyskała solidne wsparcie, a mieszkańcy zrozumieli, jak wiele pozytywnych zmian mogą wspólnie dokonać.

Jakie porady dałabyś organizacjom, które będą po raz pierwszy składać wniosek o tego typu dotację?

– Przede wszystkim – kto nie próbuje, ten nie wygrywa. Najważniejszym krokiem jest po prostu zebranie się i napisanie wniosku.

Samo wypełnienie formularza wniosku określiłabym jako dość łatwe do przygotowania – jest to wniosek wstępny, znacznie prostszy niż standardowe wymogi dotyczące składania wniosków pełnych. Przykładowo, na tym etapie nie trzeba przedstawiać pełnego budżetu, a jedynie wskazać kwotę, o jaką organizacja wnioskuje.

W tym kontekście pomocny może być wachlarz materiałów, które oferujemy na stronie internetowej programu – dotyczą one m.in. budowania bazy społecznej, angażowania zróżnicowanych interesariuszy, współpracy międzysektorowej oraz metodologii i narzędzi wspierających rozwój organizacji obywatelskich.

Ważne, by pamiętać, że są to środki na rozwój odporności i wzmacnianie organizacji, a nie na jej standardowe, codzienne działania projektowe.

Jakie błędy pojawiają się najczęściej w procesie aplikacyjnym?

– Zazwyczaj najbardziej problematyczne są kwestie techniczne. Dlatego też tak ważne jest zapoznanie się ze wszystkimi materiałami informacyjnymi na temat programu Stronger Roots, które udostępniamy na naszej stronie. Jednym z powtarzających się błędów jest forma składania wniosków. Zgłoszenia przyjmujemy wyłącznie przez internetowy system Fundacji Batorego – nie można przesłać ich pocztą ani mailem. 

Inny częsty błąd dotyczy właściwego określenia formy rejestracji organizacji, która chce złożyć wniosek. Zdarza się, że niektórzy błędnie zaznaczają w polu „Forma prawna Wnioskodawcy”, że reprezentują stowarzyszenie zwykłe, zamiast stowarzyszanie rejestrowe (zarejestrowane w KRS). Stowarzyszenie zwykłe, czyli takie, które nie ma rejestracji w KRS, nie może aplikować do tego programu.

Jak wspieracie osoby chcące poprawnie złożyć wniosek?

– Zorganizowaliśmy webinaria informacyjne dla wszystkich zainteresowanych organizacji. Na naszej stronie dostępne są nagrania z tych spotkań. Można tam znaleźć także szczegółowe informacje o wymogach konkursu, przydatne linki, mini-poradnik dla wnioskujących czy FAQ. A jeśli nadal coś pozostaje niejasne, to zachęcam do kontaktu – oferujemy szerokie wsparcie techniczne. Doradzimy jak poprawnie wypełnić dokumenty, jak działa nasz internetowy system wnioskowy czy podpowiemy jakie są wymagania w kwestiach formalnych. Natomiast m.in. ze względu na równe traktowanie wszystkich zgłoszeń, nie udzielamy porad merytorycznych dotyczących pomysłów organizacji.

Czy Fundacja Batorego ma alternatywne formy wsparcia dla organizacji, które nie zakwalifikują się do programu Stronger Roots?

– Oczywiście! Fundacja Batorego na co dzień wspiera organizacje na wiele sposobów. Na przykład aktualnie trwa nabór w konkursie na dotacje tematyczne w Programie Równych Praw, także finansowanego unijnego programu Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (CERV). 

Oprócz tego każda organizacja, niezależnie od tego czy otrzyma dotację, czy nie, może skorzystać z naszego programu rozwoju instytucjonalnego obejmującego szkolenia, wizyty studyjne, warsztaty i webinaria. 

Staramy się, aby nikt nie czuł się pozostawiony bez wsparcia. Chcemy wzmacniać przede wszystkim organizacje działające w sektorze obywatelskim, wspierające grupy narażone na wykluczenie czy dyskryminację albo prowadzące działania rzecznicze, strażnicze i monitoringowe. 

Zachęcam do śledzenia działań Fundacji Batorego – co jakiś czas uruchamiamy nowe nabory do konkursów dotacyjnych czy przedstawiamy inne formy wsparcia. 

Co chciałabyś przekazać potencjalnym aplikującym?

– Zapytałam organizację społeczną z Czech, uczestniczącą już w programie, co dla niej było najważniejsze w programie Stronger Roots. Usłyszałam, że

Dzięki takiemu sieciowaniu i współpracy można spojrzeć szerzej na własne problemy, co daje dostęp do wiedzy i inspiracji, których trudno szukać, pozostając wyłącznie w krajowym kontekście.

Dominika Kupniewska – specjalistka w zakresie projektowania i prowadzenia programów wspierających organizacje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. W latach 2013-2024 koordynatorka programu grantowego zapewniającego wsparcie finansowe i rozwojowe dla polskich i środkowoeuropejskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających w obszarach zaangażowania obywatelskiego, praw człowieka, w tym praw mniejszości i grup szczególnie wrażliwych, dostępu do wymiaru sprawiedliwości, niezależnych mediów oraz badań i analiz. Ekspertka z wieloletnim doświadczeniem w budowaniu międzynarodowej współpracy i sieci kontaktów między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, m.in. z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, UE i Azji Środkowej, od 2025 koordynatorka programu Stronger Roots w Polsce, finansowanego z unijnego programu Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (CERV).