Publicystyka - ngo.pl

Polska jest największym producentem futer w Europie. Z pozoru powód do dumy – w końcu jesteśmy w czymś najwięksi – ale w praktyce zajmujemy miejsce na bardzo niechlubnym podium.

Rocznie w naszym kraju około 4 milionów norek, 20 tysięcy lisów i 4 tysięcy jenotów spędza całe życie, trwające zaledwie kilka miesięcy, w ciasnych klatkach. Zwierzęta rodzą się wiosną, a już jesienią są zabijane – norki gazowane, a lisy i jenoty rażone prądem poprzez włożenie jednej elektrody do pyska, a drugiej do odbytu zwierzęcia.

Choć hodowcy jeszcze czasem próbują mówić o potędze przemysłu futrzarskiego i jego znaczeniu dla polskiej gospodarki, to fakty stają w opozycji do tego obrazka. 

Liczba zwierząt hodowanych na futro spadła z niemal 10 milionów do ok. 4,5 miliona, a każdego miesiąca liczba aktywnych ferm futrzarskich maleje. 

Kryzys widoczny jest nie tylko lokalnie, ale globalnie – produkcja spadła również w Chinach, które są największym producentem i importerem futer naturalnych. W Europie już 20 krajów wprowadziło zakaz hodowli zwierząt na futro, w tym Wielka Brytania, Holandia, Irlandia, Estonia, Norwegia, Litwa, Łotwa, czy Włochy. Od stycznia 2023 roku sprzedaż futer jest nielegalna w całym stanie Kalifornia, kolejne amerykańskie miasta wprowadzają taki sam przepis.

Załamanie branży pogłębiły dodatkowo czynniki socjoekonomiczne, jak pandemia COVID-19 czy wybuch wojny w Ukrainie.

Jak nie wiadomo, o co chodzi… Obietnic zakazu było wiele. Pierwsze próby zmian miały miejsce już w 2010 roku w ramach inicjatywy obywatelskiej. Następnie w 2017 r. projekt nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, zawierający zapis o zakazie hodowli zwierząt na futro, zaproponowało Prawo i Sprawiedliwość. Zarówno ten projekt, jak i kolejny złożony przez PiS – czyli huczna „piątka dla zwierząt” z 2020 roku – trafiły do sejmowej zamrażarki, w której ostatecznie przepadły. Za każdym razem docierały nas słuchy, że lobby futerkowe wygrało z ludzką przyzwoitością.

Najnowszy projekt, który daje nadzieję na zakaz, to ustawa przygotowana przez posłankę Zielonych Małgorzatę Tracz, złożony do laski marszałkowskiej w czerwcu 2022 roku. Wówczas nie otrzymał numeru druku i podzielił los poprzednich projektów, ale nowa kadencja Sejmu jest szansą, że projekt wróci już niedługo w zaktualizowanej formie, co zresztą zapowiedziała już sama posłanka Tracz.

Nie ukrywam, że jako Otwarte Klatki pokładamy duże nadzieje w nowym rozdaniu parlamentarnym. W ramach akcji przedwyborczej #WyboryDlaZwierzat2023, którą przeprowadziliśmy wspólnie z czterema innymi organizacjami, zebraliśmy poparcie dla zakazu hodowli zwierząt na futro od Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej, Inicjatywy Polskiej, Zielonych, Razem, Nowej Lewicy i Polski2050. Choć PSL nie poparło postulatu przedwyborczo, to przedstawiciele partii w mediach wyrażają zainteresowanie zakazem, uwzględniając kilkuletni okres przejściowy (czyli czas na wygaszenie przemysłu) i odszkodowania dla hodowców. Wydaje się więc, że idziemy w dobrą stronę.

Doświadczenie nauczyło nas jednak, aby zachować zdrową dozę sceptycyzmu. Dołożymy wszelkich starań i będziemy pomagać, jak tylko możemy tym politykom, którzy będą poważnie traktowali kwestię zakazu hodowli zwierząt na futro. Ale dopóki ustawa nie wejdzie w życie, nie tracimy czujności, a 24 listopada, podczas happeningu pod Sejmem, który organizujemy wspólnie z Fundacją Viva!, po raz kolejny przypomnimy o milionach zwierząt futerkowych i w ich imieniu zażądamy zakazu.

To już ostatni raz. Niech to będzie już ostatni raz.

Marta Korzeniak jest aktywistką w Stowarzyszeniu Otwarte Klatki od 2018 roku, gdzie odpowiada za komunikację z mediami i koordynację kampanii Cena Futra. Prowadzi też profil na TikToku, na którym pokazuje kulisy pracy dla zwierząt oraz sposoby na pomaganie zwierzętom hodowlanym. Wolny czas lubi spędzać w lesie, najlepiej ze swoim ukochanym psem.