Komisja Europejska przyjęła pod koniec czerwca 2016 r. roczne sprawozdanie na temat integracji Romów. W tegorocznej ocenie zawarto po raz pierwszy przegląd środków wprowadzonych przez państwa członkowskie w następstwie zalecenia Rady w sprawie skutecznych środków integracji Romów z 2013 r., które nałożyło na państwa członkowskie wymóg opracowania krajowych strategii integracji Romów w celu promowania ich dostępu do edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkań.
Frans Timmermans, pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, powiedział: Romowie są częścią naszych społeczności i częścią Europy. Niniejsze sprawozdanie przypomina państwom członkowskim o potrzebie wykazania większej woli politycznej i o obowiązku dotrzymania podjętych przez nie zobowiązań w sprawie integracji społeczności Romów w Europie. Państwa członkowskie powinny wykorzystywać wszystkie właściwe instrumenty polityczne, prawne i finansowe w celu zapewnienia Romom równych szans i ich integracji.
Vĕra Jourová, komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci skomentowała: W sprawie integracji Romów jest jeszcze wiele do zrobienia we wszystkich dziedzinach, od edukacji do mieszkań lub miejsc pracy. W ostatnich latach zaszły już pewne pozytywne zmiany, zwłaszcza w dziedzinie edukacji. Jednocześnie segregacja edukacyjna romskich dzieci utrzymuje się w niektórych państwach członkowskich i Komisja musiała podjąć działania, aby zapewnić egzekwowanie przepisów antydyskryminacyjnych.
Ze sprawozdania wynika, że państwa członkowskie w wielu dziedzinach poczyniły postępy, ale konieczne są dalsze działania:
- Państwa członkowskie dokonały inwestycji w kształcenie jako środek sprzyjający integracji: większość państw członkowskich zgłosiła środki istotne z perspektywy wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi, przedwczesnego kończenia nauki, edukacji integracyjnej i zindywidualizowanego wsparcia. Nie podjęto jednak wystarczających środków chroniących przed wykluczeniem z rynku pracy i w 2015 r. przeprowadzane były w dalszym ciągu przymusowe eksmisje Romów bez żadnej oferty mieszkań zastępczych.
- Lepsze wykorzystanie funduszy UE na rzecz integracji zmarginalizowanych społeczności: europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne (EFSI) wspierają działania promujące włączenie społeczne zmarginalizowanych społeczności, rehabilitację obszarów miejskich znajdujących się w niekorzystnej sytuacji i inwestowanie w kapitał ludzki. Kilka państw członkowskich wprowadziło w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI) szczególny priorytet inwestycyjny dotyczący integracji zmarginalizowanych społeczności, takich jak Romowie. Umożliwia to wyraźne ukierunkowanie działań oraz lepsze monitorowanie wyników. Krajowe punkty kontaktowe ułatwiły także podział dostępnych środków.
- Ściślejsza współpraca ze społeczeństwem obywatelskim i lokalnymi władzami: kilka państw członkowskich ustanowiło z udziałem różnych zainteresowanych stron struktury koordynacyjne ds. integracji Romów. Coraz częściej krajowe strategie realizowane są poprzez lokalne plany działania, a krajowe punkty kontaktowe do spraw Romów są bardziej zaangażowane w optymalne wykorzystanie unijnych funduszy. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu krajowych platform na rzecz integracji Romów w celu zapewnienia bardziej skutecznej współpracy w terenie.