Publicystyka - ngo.pl

Zbigniew Wejcman: – Tak sformułowane wyzwanie jest efektem wielu dyskusji i osobistych doświadczeń członków Zespołu Redakcyjnego, ale także Krajowego Panelu Ekspertów. Wynika z nich, że mimo dużego sukcesu naszej samorządności, obecnie przeżywa ona kryzys. Pokazują to także raporty opracowane przez prof. Jerzego Hausnera, czy publikacje prof. Jerzego Regulskiego. Szczególnie ten ostatni zwracał uwagę, że samorządowi potrzebna jest szczera rozmowa o jego istocie.

Kryzys samorządności widać zarówno w dużych miastach, gdzie samorząd często ma bardzo polityczne oblicze, jak i w małych miejscowościach, w których z kolei mamy do czynienia nierzadko z relacjami towarzysko-rodzinnymi. Dlatego chcemy wrócić do dyskusji o tym, czym jest wspólnota. Chcemy mentalne przywrócić wspólnoty lokalne mieszkańcom. Aby nie myśleli o samorządzie „oni”, czy – ciągle jeszcze – „rada narodowa”. Ale by zrozumieli, że nie jest to podmiot administracyjny, a miejsce, za które wszyscy – jako mieszkańcy – jesteśmy odpowiedzialni.

Z.W.: – Idea samej Strategii jest taka, że ma to być dokument do użytku wewnętrznego, dlatego relacje z innymi podmiotami są mniej istotne.

Partnerzy są oczywiście szalenie ważni w społecznościach lokalnych, ale nie chcemy tworzyć rekomendacji na zewnątrz. Dlatego nie kierujemy postulatów ani w stronę administracji, ani wobec biznesu. Sami musimy sobie zdefiniować, jak chcemy osiągnąć nasz cel. Jednak nie pomijamy tych partnerów całkowicie. Zarówno administracja, jak i podmioty komercyjne kryją się pod innymi sformułowaniami, które są obecne w Założeniach: lokalni partnerzy, łączenie zasobów. Organizacje chcemy postrzegać jako pośredników między mieszkańcami, administracją i biznesem.

Z.W.: – Takie ujęcie bardziej pojawia się w wyzwaniu, które mówi o tym, że organizacje potrafią integrować, animować i angażować lokalną społeczność. Tutaj mamy nieco inny kierunek myślenia. Zakorzenienie widziałbym tak: na ile aktywność społeczna jest szanowana w danej społeczności. Czy organizacje mają wsparcie w tej społeczności? Z czego płynie moc lokalnego sektora? Czy środowisko wie, jak jest rola organizacji i na czym ona polega? Dla organizacji oznacza to m.in. szukanie swoich fundamentów, tożsamości, lokalnej historii.

Z.W.: – W obszarze dotyczącym wspólnot lokalnych zagadnienia związane z oparciem się na tradycji widziałbym raczej w wyzwaniu, które mówi o tym, że organizacje są ambasadorami zrównoważonego rozwoju. A na pewno można ich poszukać w innym obszarze – Edukacja i aktywizacja obywatelska, w którym stawiamy sobie m.in. taki cel, aby osoby działające w organizacjach stanowiły wzór postaw obywatelskich.

Z.W.: – Ponieważ dotyczy to dwóch różnych sytuacji. Trwałość ważna jest szczególnie, gdy chodzi o różne, działające na poziomie lokalnym grupy partnerskie, Lokalne Grupy Działania, a także ciała dialogu społecznego, czyli na przykład rady pożytku publicznego czy branżowe rady organizacji. Te ciała muszą być trwałe, nie mogą być incydentalne, powinny działać przez lata i nie powinny być deprecjonowane na przykład przez nowe władze lokalne.

Natomiast partnerstwo rzeczywiste dotyczy szczególnie działań projektowych, w których organizacje występują jako partnerzy administracji. I często są na słabszej pozycji w tych relacjach. Naszym zdaniem należy dążyć do tego, aby sektor nie był tylko kwiatkiem do kożucha w takich sytuacjach, aby współpraca z organizacjami nie była wykorzystywana przez samorządy instrumentalnie – jako sposób na pozyskanie grantu, o który sam nie mógłby się ubiegać.

Z.W.: – Założenia nie zawierają konkretnych podpowiedzi i rozwiązań, które pojawiały się w materiałach przygotowanych przez organizacje w regionach. Są jednak przefiltrowanym pomysłem na to, co znalazło się w regionalnych rekomendacjach.

Najpierw mieliśmy 21 problemowych pytań, przygotowanych przez Kubę Wygnańskiego. Nad tymi zagadnieniami pracowały regiony. Ich dorobek został poddany analizie eksperckiej. Zarówno podczas prac Krajowego Panelu Ekspertów, jak i w Zespole Redakcyjnym zastanawialiśmy się, co wynika z tych propozycji. Można więc powiedzieć, że Założenia stanowią mezopoziom, wyznaczają pewne kierunki. Jeżeli te kierunki nie zostaną w czasie konsultacji podważone przez sektor, jeśli organizacje uznają, że one dobrze tłumaczą jaką Polskę chcemy osiągnąć, zarówno angażując sektora, jak i go wzmacniając – wówczas rozpocznie się dyskusja nad konkretnymi rozwiązaniami. A potem przyjdzie czas na etap wdrażania, czyli czym te kierunki wypełnić. Co dane wyzwanie oznacza w praktyce, kto i jaki ma pomysł na jego realizację? Wówczas także będziemy szukać środowisk, które wezmą pod swe skrzydła określone tematy. Nie możemy i nie chcemy konkretnych rozwiązań proponować odgórnie.

Z.W.: – To jest dylemat wszystkich środowisk – chce się, aby wykonana praca została doceniona. Ale oczywiście jesteśmy otwarci na propozycje zmian.

Chcielibyśmy uzyskać akceptację na poziomie strategicznym, ale jeśli chodzi o kierunki działań – mamy otwartość na nowe propozycje. Zresztą w samym formularzu przekazanym do konsultacji są wolne miejsca, aby je wpisywać. Nie będziemy uciekać od włączenia nowych pomysłów, które naszym zdaniem przyczynią się to ulepszenia tej strategii. Czekamy na podpowiedzi.

Wiem, że niektóre zapisy mogą się wydawać banalne i oczywiste, ale ich sformułowanie naprawdę nie było łatwe. W czasie prac pojawiało się wiele pomysłów, na to co i jak powinno być ujęte w strategii. Chcieliśmy, aby stanowiła ona fundament pewnej zgody. Ma to być dokument, który nie dzieli, ale łączy.

Wejcman: Zakorzenienie widziałbym tak: na ile aktywność społeczna jest szanowana w danej społeczności.