Społeczeństwo obywatelskie w warszawskim Raporcie o stanie Miasta 2024
Raport o stanie gminy to dokument przygotowywany przez samorządy co roku. Jest to ich ustawowy obowiązek. Raport ma prezentować kluczowe obszary funkcjonowania miasta w ujęciu przekrojowym. Wydawany jest od 2018 roku. Warszawski raport zawiera osobny rozdział poświęcony społeczeństwu obywatelskiemu.
Konsultacje z mieszkańcami
W 2024 roku przeprowadzono 68 procesów konsultacji z mieszkańcami i organizacjami pozarządowymi. Procesy te dotyczyły między innymi nocnej sprzedaży alkoholu, zmian w komunikacji po uruchomieniu tramwaju do Wilanowa oraz dwóch strategicznych dla rozwoju Warszawy dokumentów: Strategii Warszawa2040+ oraz planu ogólnego.
Zorganizowano 106 spotkań, dyżurów i warsztatów (na żywo i online). Najwięcej procesów (46) dotyczyło miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
- 12% mieszkańców zdecydowanie zgadza się ze stwierdzeniem, że może wpływać na sprawy związane z okolicą swojego zamieszkania,
- 43% raczej się zgadza,
- a 22% raczej się nie zgadza.
- 52% mieszkańców przyznaje, że ma ochotę angażować się w sprawy miasta.
Źr. Barometr Warszawski
Duża część procesów została przeprowadzona z wykorzystaniem platformy konsultacji społecznych, która w 2024 r. otrzymała nagrodę w konkursie „Skrzydła IT w Administracji” w kategorii „Narzędzia do komunikacji z obywatelami”.
Aktywność społeczna młodzieży
Stolica wdraża w życie zapisy polityki młodzieżowej m.st. Warszawy. Kreuje i realizuje działania skierowane do młodych warszawiaków, pracowników młodzieżowych pracujących z młodzieżą lub na jej rzecz oraz wspiera opiekunów i rodziców nastolatków.
Wsparcie aktywności młodzieży
W 2024 r. realizowano kolejną edycję projektu edukacji samorządowej młodzieży „Nastolatek w samorządzie”. Przeprowadzono 229 warsztatów w 53 placówkach oświatowych, w których wzięło udział 6 994 uczniów i uczennic. Na spotkaniach poruszano tematy dotyczące struktury Warszawy, najważniejszych organów w mieście – Rada m.st. Warszawy i Prezydent m.st. Warszawy, młodzieżowych rad dzielnic i Młodzieżowej Rady m.st. Warszawy, praw i obowiązków uczniowskich oraz narzędzi partycypacji miejskiej.
We współpracy z Fundacją Szkoła Liderów zrealizowano 8 edycję „Warszawskiej Akademii Młodych Liderów”. Projekt składa się z różnorodnych form szkoleń i mentoringu, nastawiony jest na rozwój młodych liderów (w wieku 13-26 lat) i wsparcie ich w działaniach na rzecz grupy rówieśniczej i najbliższego otoczenia. W 2024 r. akademię ukończyło 30 absolwentów.
We współpracy z Fundacją Civis Polonus przeprowadzono projekt, który miał na celu wzmocnienie dialogu obywatelskiego w warszawskich szkołach i dzielnicach. Projekt ukończyło 14 zespołów (3 z młodzieżowych rad dzielnic oraz 11 z warszawskich szkół ponadpodstawowych), łącznie 67 osób. Młodzi zrealizowali w sumie 49 własnych projektów, dzięki którym wprowadzili realne zmiany i/lub uruchomili procesy zmiany w szkołach i dzielnicach.
Wsparcie pracowników młodzieżowych oraz rodziców i opiekunów młodych warszawiaków
W 2024 r. udostępniona została oferta otwartych, darmowych kursów dla osób dorosłych pracujących z młodzieżą. Zrealizowano dwie edycje kursu pn. „ABC pracownika młodzieżowego”, które pozwoliły na rozwinięcie kompetencji potrzebnych w codziennej pracy z młodymi osobami. W sumie zrealizowano 10 całodziennych szkoleń, w których łącznie wzięło udział 60 osób.
W 2024 r. odbyła się piąta edycja kursu „Młodzi w kryzysie”, który dotyczy różnych aspektów pomocy młodzieży. Kurs składał się z 5 dni szkoleniowych i obejmował 35 godzin zegarowych. Przeszkolonych zostało 25 osób.
We współpracy z Fundacją Pole Dialogu uruchomiono projekt włączania młodzieży we współtworzenie oferty miejskich instytucji. W ośmiomiesięcznym procesie 12 miejskich instytucji tworzy przestrzeń do uczestnictwa młodzieży. Cztery instytucje, wraz z młodzieżą, współtworzyć będą fizyczne przestrzenie młodzieżowe na terenie placówek.
W 2024 r. zrealizowano 119 superwizji indywidualnych, 9 superwizji grupowych i 14 superwizji zespołowych skierowanych do osób dorosłych pracujących z młodzieżą w Warszawie. Z superwizji skorzystali przedstawiciele i przedstawicielki 80 warszawskich instytucji i organizacji pozarządowych.
W 2024 r. obyła się I Warszawska Konferencja Pracowników i Pracowniczek Młodzieżowych, w której wzięło udział 160 osób z różnych warszawskich instytucji i organizacji. Uczestnicy i uczestniczki konferencji wzięli udział w sieciowaniu i otrzymali publikacje o pracy z młodzieżą oraz poszerzyli swoją wiedzę na temat tego, jak uniknąć myślenia generacyjnego, wzmacniać partycypację młodzieży, budować bezpieczne relacje z nastolatkami, wspierać młodych ludzi doświadczających kryzysu, a także dbać o swój dobrostan i uniknąć wypalenia.
We współpracy ze Stowarzyszeniem na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" realizowane były działania wspierające opiekunów i rodziców poprzez wzmocnienie ich kompetencji rodzicielskich (wiedzy i umiejętności) w budowaniu zdrowych relacji ze swoimi nastoletnimi dziećmi. Odbyły się m.in. indywidualne konsultacje rodzicielskie, warsztaty i seminaria on-line, prowadzona była grupa wsparcia oraz powstały ogólnodostępne materiały merytoryczne oraz artykuły.
Nagroda im. Tadeusza Mazowieckiego
W 2024 r. Nagroda Prezydenta m.st. Warszawy dla osób młodych działających na rzecz społeczeństwa obywatelskiego im. Tadeusza Mazowieckiego została przyznawana po raz piąty. Otrzymano 96 zgłoszeń do Nagrody (82 indywidualnych oraz 14 grupowych). Podczas uroczystej gali przyznano wyróżnienia oraz nagrody główne w kategoriach wiekowych 15-19 lat i 20-26 lat.
Młodzieżowe Rady
W Warszawie działa Młodzieżowa Rada m.st. Warszawy oraz 18 młodzieżowych rad dzielnic. Urząd m.st. Warszawy prowadzi szkolenia i doradztwo dla młodzieżowych radnych, a także sieciuje działania poszczególnych dzielnic. W 2024 r. odbyło się blisko 40 warsztatów i szkoleń dla młodzieżowych radnych, wzmacniając ich kompetencje w zakresie samorządności, partycypacji społecznej i organizacji wydarzeń. Zorganizowano także IV Forum Młodzieżowych Rad Dzielnic.
Działalność młodzieżowych rad stanowi istotny element budowania społeczeństwa obywatelskiego, umożliwiający młodym ludziom aktywne uczestnictwo w kształtowaniu polityki lokalnej oraz realizacji założeń polityki młodzieżowej.
Budowanie wspólnotowości
Inicjatywa lokalna
W 2024 r. mieszkańcy złożyli 82 wnioski o realizację zadań publicznych w ramach inicjatywy lokalnej. Do realizacji zakwalifikowano 68 projektów, których wspólnym mianownikiem jest integracja i wzmacnianie wspólnot lokalnych, chęć wspólnego działania i lepszego poznania sąsiadów.
Najwięcej wniosków złożono i zrealizowano w dzielnicy Wawer (16), w dzielnicy Włochy (12) i na Pradze-Północ i Mokotowie (po 8). Wartość realizacji poszczególnych inicjatyw wahała się od tysiąca złotych do dziesięciu tysięcy. Na realizację inicjatyw lokalnych w 2024 r. z budżetu Urzędu m.st. Warszawy i urzędów dzielnic wydano 523 tys. zł.
Miejsca Aktywności Lokalnej
Miejsca Aktywności Lokalnej (MAL) to miejsca, w których mieszkańcy Warszawy mogą skorzystać z bezpłatnej oferty oraz przestrzeni na sąsiedzkie działania.
W Warszawie działa 117 różnych MAL-i, m.in. w lokalnych domach kultury, bibliotekach, NGO czy kawiarniach. W ramach rozwoju kompetencji animatorów i animatorek MAL-i w 2024 r. zorganizowano serie spotkań superwizyjnych oraz zrealizowano działania mające na celu otwarcie sieci MAL na osoby z doświadczeniem migracji i uchodźctwa.
W 2024 r. odbyła się trzecia edycja „Dni otwartych MAL”, które miały na celu zachęcanie do odwiedzenia MALi i pokazanie, jak działają na co dzień. W ramach wydarzenia zrealizowano około 40 działań w całej Warszawie.
W 2024 r. Urząd m.st. Warszawy we współpracy z Wolskim Centrum Kultury zorganizował 8. Ogólnopolską Konferencję Miejsca Otwarte. Jej celem była wymiana wiedzy, doświadczeń i inspiracji dla prowadzących i działających w miejscach analogicznych do MAL-i w całej Polsce. Tematami przewodnimi tegorocznej konferencji były: różnorodność miejsc integrujących mieszkanki i mieszkańców oraz wspierających ich oddolne inicjatywy.
Miejsca Otwarte są prowadzone nie tylko przez instytucje kultury i organizacje pozarządowe, ale też korporacje, małe firmy prywatne czy mniej oczywiste podmioty samorządowe. Coraz więcej powstaje też przestrzeni dedykowanej jednej z grup - młodzieży, seniorom, osobom z niepełnosprawnościami, osobom z doświadczeniem migracyjnym - czy przestrzeni sprofilowanych pod jeden typ działania.
W konferencji wzięło udział 150 uczestników z całej Polski.
Wsparcie oddolnej aktywności mieszkanek i mieszkańców
98 inicjatyw sąsiedzkich uzyskało wsparcie organizacyjne i finansowe w ramach projektu „Inicjatywy sąsiedzkie”.
W ramach warszawskich obchodów „Dnia Sąsiada” ponad 100 sąsiedztw z terenu całego miasta zorganizowało różnorodne wydarzenia integracyjne w swoich okolicach.
W 2024 r. w Warszawie działało 18 partnerstw lokalnych. W ramach działań wspierających zorganizowano 2 spotkania sieciujące dla liderów partnerstw oraz zapewniono otwartą ofertę mentoringu.
Portal „Spółdzielnia”
W 2024 r. prowadzono i rozwijano portal „Spółdzielnia” służący nieodpłatnemu udostępnianiu zasobów różnych podmiotów (instytucji, organizacji, osób prywatnych) do organizacji niekomercyjnych działań oddolnych przez mieszkańców i mieszkanki Warszawy.
Działania mające na celu ograniczenie marnotrawstwa żywności
W ramach miejskiej kampanii „Myślę- nie marnuję” w 2024 r. kontynuowaliśmy działania edukacyjne. Na stronie internetowej kampanii zachęcamy warszawianki i warszawiaków do aktywnych, lokalnych działań na rzecz ograniczania marnotrawstwa oraz wskazujemy miejskie inicjatywy, które mogą w tym pomóc. Na stronie można znaleźć informacje o tym, jak nie marnować jedzenia, ubrań i tekstyliów, rzeczy i sprzętów oraz opakowań.
W ramach edukacji o niemarnowaniu żywności zachęcamy mieszkańców do korzystania z jadłodzielni, aktualizujemy również listę jadłodzielni w mieście. W grudniu 2024 roku w Warszawie działało 49 lodówek społecznych. Trzy z nich powstały z inicjatywy mieszkańców w ramach budżetu obywatelskiego.
Kolejny rok, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, na warszawskich targowiskach realizowane były działania edukacyjne i zbiórki mające na celu przeciwdziałające wyrzucaniu nieatrakcyjnej dla kupujących żywności. 106 kupców z 9 targowisk przekazało niemal 30 ton niesprzedanych i zdatnych do spożycia warzyw i owoców. Żywność trafiła do organizacji pomocowych.
Zbiórki żywności są wspierane przez zaangażowanych w akcję wolontariuszy, w 2024 r. było to 159 ochotników. Od początku prowadzenia działań na targowiskach udało się uratować przed zmarnowaniem już ponad 90 ton żywności.
W 2024 r. 57 publicznych szkół podstawowych uczestniczyło w drugiej edycji projektu „Szkoła nie marnuje”. Ponad 1 400 uczennic i uczniów z 6. i 7. klas, wspólnie z trenerkami żywieniowymi oraz przedstawicielkami i przedstawicielami społeczności szkolnej, wypracowywało indywidualne sposoby na ograniczenie marnotrawstwa żywności w swoich szkołach.
Personel organizujący żywienie w tych szkołach uczestniczył także w warsztatach kulinarnych.
Rozwój wolontariatu
Urząd m.st. Warszawy konsekwentnie realizuje projekt „Ochotnicy warszawscy” mający na celu rozwój wolontariatu w stolicy. Wolontariat cieszy się zainteresowaniem mieszkańców – ze zrealizowanego przez Urząd badania wynika, że w 2024 r. aż 22,2% badanych deklarowało zaangażowanie w wolontariat.
Urząd m.st.Warszawy działał na rzecz zwiększenia liczby osób aktywnych w wolontariacie – podobnie jak w ubiegłych latach, także w 2024 r. przeprowadzono miejską kampanię społeczną promującą wolontariat. Mieszkańcy mieli okazję poznawać różnorodne propozycje wolontariatu w specjalnym, wolontariackim tramwaju promocyjnym, który przez 2 tygodnie poruszał się po centrum miasta.
Akcje zakończyły obchody Międzynarodowego Dnia Wolontariusza wraz z uroczystą Galą z tej okazji.. Wzięło w niej udział ponad 186 wolontariuszy z całego miasta, reprezentujących różne instytucje i organizacje pozarządowe.
Jednym z najważniejszych elementów projektu jest Miejski Portal Wolontariatu www.ochotnicy.waw.pl, na którym każdy organizator wolontariatu może zamieścić ofert i w ten sposób rekrutować wolontariuszy do swoich działań.
W 2024 r. średnia liczba ofert dostępnych dla użytkowników każdego dnia wynosiła aż 110, a łączna liczba ofert w całym roku wyniosła 399. Użytkownicy korzystali także z zawartej w portalu bazy wiedzy oraz części informacyjnej, na której zbierane są aktualności ze środowiska warszawskiego wolontariatu – działaniach realizowanych przez wolontariuszy w warszawskich dzielnicach, informacje o szkoleniach dla wolontariuszy i koordynatorów, warsztatach i wydarzeniach. Portal w 2024 r. odwiedziło 144 463 użytkowników.
W 2024 r. 85 instytucji miejskich (domy kultury, teatry, biblioteki i ich filie, ośrodki pomocy społecznej, placówki wychowania pozaszkolnego, placówki opiekuńczo-wychowawcze) brało udział w realizowanych przez Urząd m.st. Warszawy dedykowanych programach szkoleniowych, które wspierają rozwój wolontariatu w danej placówce. Programy te organizowane są od 2018 r. Dedykowane wsparcie było kierowane także do szkół. Z oferty bezpłatnych szkoleń, spotkań i poradnictwa skorzystało w 2024 r. aż 366 placówek.
Dla rozwoju wolontariatu kluczowa jest współpraca między instytucjami angażującymi wolontariuszy. W 2024 r. aż 175 podmiotów z 18 dzielnic Warszawy zawiązało 51 partnerstwa, w ramach których realizowało wspólne inicjatywy dotyczące promocji i organizacji wolontariatu.
W 2024 r. warszawscy wolontariusze korzystali z oferty bezpłatnych, miejskich szkoleń, wydarzeń i innych form wsparcia, wśród których znalazło się m.in. wsparcie psychologiczne, ważne zwłaszcza dla osób zaangażowanych w bezpośrednią pomoc osobom chorym i potrzebującym. W 173 takich formach wsparcia wzięło udział 1 637 osób.
Działania kierowano także do koordynatorów wolontariatu. Bezpłatna oferta wsparcia obejmowała 113 różnego rodzaju wydarzeń, szkoleń, warsztatów, spotkań sieciujących i wizyt studyjnych. Wzięło w nich udział 1 132 osoby.
Działania wspierające wolontariuszy oraz organizatorów wolontariatu (w tym szkoły) realizowane są we współpracy Urzędu m.st. Warszawy i organizacji pozarządowych.
W 2024 r. Urząd m.st. Warszawy organizował także wyjątkowy wolontariat dotyczący wsparcia Powstańców Warszawskich podczas obchodów 80. Rocznicy Powstania Warszawskiego. Szczególną opieką otoczeni zostali zwłaszcza Powstańcy, którzy gościli w tym czasie w Warszawie, a na co dzień mieszkają w innych miastach w Polsce i na całym świecie. 110 wolontariuszek i wolontariuszy witało ich na lotnisku i dworcach, wspierało na uroczystościach i służyło pomocą m.in. w hotelu i podczas wydarzeń towarzyszących.
Działania na rzecz równego traktowania i różnorodności społecznej
Wsparcie informacyjno-prawne i psychologiczne dla osób dyskryminowanych i zagrożonych dyskryminacją
W 2024 r., we współpracy z organizacjami pozarządowymi, świadczono usługi wsparcia informacyjno-prawnego i psychologicznego dla osób zagrożonych dyskryminacją lub jej doświadczających. Porad informacyjno-prawnych i psychologicznych udzielono 303 osobom.
Centrum Wielokulturowe – warszawskie miejsce dialogu i integracji
Centrum Wielokulturowe w Warszawie (CWW) działa na rzecz integracji i włączenia społecznego osób z doświadczeniem migracji, w tym uchodźstwa. Wspiera kompetencje międzykulturowe dzieci i dorosłych. Świadczy usługi informacyjne dla migrantów i migrantek. Prowadzi działania promujące różnorodność i równe traktowanie wśród mieszkańców i mieszkanek Warszawy. Jest miejscem spotkań dla osób z doświadczeniem migracji i lokalnej społeczności Pragi Północ. Sieciuje branżowe organizacje i instytucje wokół tematu migracji i międzykulturowości. Centrum działa przy ulicy Jagiellońskiej 54.
W 2024 r. z usług CWW skorzystało 26 200 osób. Udzielono 467 specjalistycznych porad prawnych. W Centrum odbyło się 217 różnego rodzaju wydarzeń. 36 z nich dotyczyło przeciwdziałania dyskryminacji i promowania różnorodności. Uczestniczyło w nich 7 062 osób. Przeprowadzono 165 lekcji wielokulturowych dla 4 020 uczniów i uczennic.
Regularną pracę Centrum wspierało 59 wolontariuszy i wolontariuszek m.in.: z Polski, Ukrainy, Białorusi, Belgii, Francji, Turcji, Norwegii, Hongkongu, Czeczenii i Wielkiej Brytanii oraz 25 praktykantów m.in.: z Uniwersytetu Warszawskiego, Polsko-Japońskiej Akademii Technik komputerowych, Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej i innych uczelni. 190 osób uczestniczyło w kursie języka polskiego z elementami integracji międzykulturowej. 70% z nich podniosło kompetencje językowe na poziom B1.
Warszawski Miesiąc Różnorodności
Po raz kolejny w maju odbywały się wydarzenia w ramach Warszawskiego Miesiąca Różnorodności. Jest to część obchodów europejskiego Miesiąca Różnorodności, któremu patronuje Komisja Europejska. Miejskie instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe włączyły się w obchody, organizując m.in. spektakle, pokazy filmowe, tematyczne spotkania, czy prezentując literaturę o tematyce równościowej.
Warszawski Tydzień Praw Człowieka
W grudniu 2024 r. zorganizowano 3. edycję Warszawskiego Tygodnia Praw Człowieka (WTPC). Wydarzenie to nawiązuje do Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka, który obchodzimy corocznie 10 grudnia. Tematem przewodnim były prawa dzieci i młodzieży.
W ramach WTPC instytucje oraz organizacje pozarządowe organizowały m.in. pokazy filmowe, wystawy, dyskusje i warsztaty dotyczące praw człowieka i różnorodności społecznej. Na tydzień kilku ulicom i skwerom nadano symboliczne nazwy, np. Plac Pięciu Rogów został Placem Prawa do Zabawy, a część Bulwarów Wiślanych – Bulwarem Praw Dziecka. Finałem była konferencja „Warszawa Młodych” poświęcona m.in. standardom ochrony małoletnich.
Raport o stanie miasta 2024
Raport o stanie miasta 2024 dostępny jest na stronie: https://um.warszawa.pl/waw/strategia/raport-o-stanie-miasta
Źródło: Biuro Strategii i Analiz Urzędu m.st. Warszawy
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23