Posłowie zgłosili projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia idei Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Tzw. UTW to pomysł, który narodził się i był realizowany w środowisku organizacji społecznych jeszcze w ubiegłym wieku. Obecnie działa ponad 600 takich placówek. Projekt zakłada ich rozwój i wsparcie. Nakłada na samorząd powiatowy obowiązek utworzenia UTW.
Projekt wpłynął do Sejmu w sierpniu 2021 roku. Projektodawcy nie proponują oddzielnej regulacji poświęconej Uniwersytetom Trzeciego Wieku – korzystne dla UTW zmiany chcą wprowadzić przez nowelizację czterech ustaw (przede wszystkim ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy o samorządzie powiatowym). Nowe regulacje miałyby wejść w życie 6 miesięcy od dania ogłoszenia.
Celem proponowanej ustawy jest uporządkowanie organizacyjne UTW, nałożenie obowiązku prowadzenia UTW w ramach powiatów wraz z zabezpieczeniem finansowania – przy jednoczesnym zachowaniu różnorodności uniwersytetów trzeciego wieku założonych przed dniem wejścia proponowanej ustawy w życie. Udział finansowy budżetu państwa w organizacji uniwersytetów trzeciego wieku oraz cała proponowana regulacja wpisują się w założenia rządowej strategii „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność”.
(fragment uzasadnienia)
Obowiązek dla powiatów
Obowiązek tworzenia Uniwersytetów Trzeciego Wieku przez powiaty ma wprowadzić nowy artykuł 3f dodany do ustawy o samorządzie powiatowym. Artykuł ten mówi, że powiat organizuje Uniwersytet Trzeciego Wieku. Dalej wskazuje, że do zadań powiatu w tym zakresie należy w szczególności koordynacja, obsługa administracyjna i organizacyjna UTW, a także że zadanie wykonywane jest we współpracy z uczelnią oraz organizacjami pozarządowymi. Współpraca prowadzona jest na podstawie umowy – umowa i zasady współpracy opisane są w nowych artykułach dodawanych do ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Organizacje pozarządowe w proponowanej regulacji
Jak wspomniano na wstępie NGO-sy od kilkudziesięciu lat tworzyły Uniwersytety Trzeciego Wieku, tworzą je nadal i trudno jest w tej dziedzinie pominąć ich zasługi oraz stan faktyczny. Dlatego autorzy projektu musieli uwzględnić organizacje pozarządowe w przygotowanej propozycji. Zakłada się więc (i zapisuje w ustawie o szkolnictwie wyższym), że UTW będą tworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego (starostę – jak wspomniano wyżej to on koordynuje całe przedsięwzięcie), organizację pozarządową i uczelnię. Proponowana regulacja, opisując umowę dotyczącą prowadzenia UTW, również wymienia wskazaną tu trójkę partnerów.
NGO-sy, które będą współtworzyły UTW, będą musiały spełniać określone w ustawie wymagania.
Proponowany artykuł 164b ustęp 3 w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym [określa wymagania wobec organizacji, która byłaby stroną umowy o współpracy w zakresie prowadzenia UTW]
Organizacja pozarządowa, o której mowa w ust. 1:
1) posiada wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego status stowarzyszenia lub fundacji;
2) posiada siedzibę w województwie, na obszarze którego tworzy się Uniwersytet Trzeciego Wieku;
3) do jej celów statutowych należy profilaktyka gerontologiczna, edukacja ustawiczna lub edukacja całożyciowa.
Chociaż projekt jako domyślny model przyjmuje tworzenie UTW przez powiat, organizację i uczelnię, to jednak dopuszcza też sytuację, kiedy Uniwersytet powstaje bez udziału NGO. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy nie ma organizacji spełniającej wymagania albo organizacja taka odmawia współpracy.
Finansowanie Uniwersytetów Trzeciego Wieku
Zapisy dotyczące finansowania mają znaleźć się w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zakłada się, że środki będą pochodziły z ministerstwa edukacji.
Proponowany Art. 164d
1. Zadanie uczelni, o którym mowa w art. 164a ust. 1, jest finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.
2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw polityki społecznej, określi w drodze rozporządzenia sposób ustalania wysokości oraz przekazywania dotacji na realizację zadań, o których mowa w art. 164a ust. 1, mając na względzie zasadę proporcjonalności.
Projektodawcy na podstawie danych GUS dotyczących funkcjonujących dziś UTW szacują, że wydatki związane z przedstawioną przez nich propozycją "nie przekroczą 2 mld zł rocznie".
Organizacje pozarządowe i inne podmioty realizujące obecnie zadania z zakresu Uniwersytetu Trzeciego Wieku w niektórych przypadkach uzyskują wsparcie jednostek samorządu terytorialnego i uczelni. Dzisiaj nie stanowi to reguły, a po wejściu w życie niniejszej ustawy będzie to model domyślny funkcjonowania UTW. Oznaczać to będzie znaczące wsparcie finansowe dla organizacji UTW - uruchomione zostaną środki samorządowe i uczelniane. Poza środkami finansowymi wsparcie będzie obejmować również infrastrukturę oraz pracę wykładowców.
(fragment uzasadnienia do projektu /autopoprawka - uzupełnienie uzasadnienia/)
Pierwsze czytanie. Projekt w komisjach
Omówiony tu projekt został skierowany do pierwszego czytania pod obrady aż trzech komisji: do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Polityki Senioralnej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
Będziemy śledzić losy przedłożenia i informować na bieżąco o postępach prac.
Projekt wspierający UTW na stronach sejmowych. Śledź losy projektu
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
