Publicystyka - ngo.pl

• Fundacja PCPM opracowała plan pomocy przed eskalacja konfliktu na Ukrainie i działała od pierwszych godzin wojny
• Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej pomaga ofiarom wojny w Ukrainie dzięki wsparciu darczyńców
• Jako polska organizacja PCPM pomaga wypłacając zapomogi, zatrudniając uchodźców, wspierając ewakuacje z Ukrainy, dostarczając pomoc humanitarną i medyczną na miejsce, wspierając system edukacji ukraińskich dzieci

Aby sprostać kryzysowi, z każdym nowym dniem, tygodniem, miesiącem rozszerzyliśmy nasze działania o kolejne segmenty pomocy. Od dostaw najpotrzebniejszych rzeczy, kompleksowej pomocy przyjeżdżającym do Polski Ukraińcom, przez ewakuacje ludności cywilnej oraz ewakuacje medyczne i wsparcie ukraińskich szpitali, aż po programy adaptacji uchodźców, wsparcie systemu edukacji, zapomogi finansowe, czy interwencyjne zatrudnianie osób przesiedlonych.

Gdy w 2014 r. protestujący wyszli na kijowski Majdan, rozpoczęliśmy medyczną oraz humanitarną pomoc dla Ukrainy. Kiedy rozpoczęły się walki w Donbasie, do miejscowości przy linii frontu wysłaliśmy konwoje z pomocą humanitarną. Dzięki temu zbudowaliśmy relacje i zdobyliśmy doświadczenie, z którego korzystamy także dziś. To doświadczenie i profesjonalna, ekspercka pomoc pozwoliły na zbudowanie zaufania wśród darczyńców indywidualnych oraz prywatnych czy donorów instytucjonalnych, dzięki którym możemy dostarczać pomoc tym, którym jest ona najbardziej potrzebna.

– Jeszcze przed 24 lutego 2022 roku Fundacja PCPM przygotowała plany na wypadek wojny. Dzięki temu już w ciągu pierwszych godzin zaczęliśmy działania – podkreśla dr Wojtek Wilk, Prezes Fundacji PCPM.

Już kilka tygodni przed eskalacją konfliktu w Ukrainie, przygotowywaliśmy centrum ewakuacji dla mieszkańców z Charkowa i okolic, nieopodal Krzemieńczuka nad Dnieprem. Naszym lokalnym współpracownikom przekazaliśmy samochody potrzebne do przewożenia cywilów z terenów najbardziej zagrożonych walkami. Zanim rozpoczął się atak Rosjan, do Donbasu wysłaliśmy paczki z ciepłą odzieżą, latarkami, bateriami, świecami i paliwem. Zorganizowaliśmy też pomoc psychologów chętnych do pracy w schronach. Już niebawem okazali się tam bardzo potrzebni.

24 lutego uruchomiliśmy zbiórkę pieniędzy, na którą solidarnie odpowiedzieli zarówno darczyńcy indywidualni jak i przedsiębiorstwa, korporacje, a także artyści, instytucje i społeczności. Dzięki temu z tygodnia na tydzień pomoc docierała do coraz to większej liczby osób w Polsce i Ukrainie.

– Największym wyzwaniem było zapewnienie ciężko chorym ukraińskim pacjentom kontynuacji leczenia. Musieliśmy pilnie zorganizować profesjonalne ewakuacje medyczne. W sumie pomogliśmy w ewakuacji z Ukrainy ponad tysiącu pacjentów – wylicza Adam Szyszka, koordynator medyczny MEDEVAC HUB Jasionka, Medyczny Zespół Ratunkowy PCPM.

Na przełomie lutego i marca ludzie uciekali z ukraińskich miast, korzystając z własnych środków transportu, ale także z komunikacji zbiorowej czy zorganizowanych ewakuacji, takich jak te, przygotowane przez Fundację PCPM. Potrzebne było miejsce, w którym uchodźcy mogliby odpocząć, zjeść posiłek, naładować telefony i zaplanować dalszą drogę.

Takim miejscem stało się centrum ewakuacji pod Krzemieńczukiem – punkt pomocy dla próbujących przedostać się ze wschodu na zachód ogarniętego wojną kraju, a także do Polski lub innych państw Unii Europejskiej. Centrum zapewniało bezpłatny nocleg i posiłek. Osoby, które nie mogły lub nie chciały jechać dalej, mogły zatrzymać się tam na dłużej.

Jeszcze w lutym 2022 roku zorganizowaliśmy ukraińską infolinię, dzięki której mieszkańcy Charkowa i pobliskich miejscowości zgłaszali prośby o ewakuację. Organizowaliśmy zarówno osobowe furgonetki kursujące wewnątrz Ukrainy, jak i autokary do Polski. Łącznie z naszej pomocy w ewakuacji skorzystało ponad 1200 osób. Większość z nich dotarła z nami do Polski.

W tym samym czasie członkowie Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM ewakuowali ukraińskich pacjentów i osoby starsze. Wspierali też ewakuacji dziecięcych oddziałów szpitali onkologicznych, osób samotnych i pacjentów potrzebujących specjalistycznego leczenia. Łącznie do szpitali w innych krajach lub w zachodniej Ukrainie ewakuowaliśmy ponad 1000 pacjentów. Zakupiliśmy i przekazaliśmy 4 ambulanse z pełnym wyposażeniem, które służą teraz transportowi ukraińskich pacjentów.

Wojna zmusiła miliony osób do opuszczenia swoich domów. Według danych Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców do końca stycznia b.r. ponad 8 mln obywateli Ukrainy trafiło do Europy od momentu eskalacji konfliktu. Z tego w Polsce zatrzymało się na chwilę lub dłużej prawie 1,6 mln uchodźców z Ukrainy.

25 marca przy Dworcu Warszawa Wschodnia, we współpracy z Norweską Radą ds. Uchodźców i m. st. Warszawa, Fundacja PCPM otworzyła i prowadziła całodobowe Centrum Tranzytowe. Codziennie, nawet tysiąc osób korzystało z pomocy w tym miejscu. Uchodźcy mieli tam szansę odpoczynku, zjedzenia ciepłych posiłków, otrzymania kart SIM, biletów kolejowe, autobusowych i lotniczych, a także otrzymywali pomoc w znalezieniu mieszkania czy podstawową pomoc medyczną. Od marca do września 2022 roku Centrum Tranzytowe przyjęło 35 tysięcy osób.

Uchodźców z Ukrainy Fundacja PCPM wspiera także na Łotwie. Tam, osoby uciekające przed wojną, trafiają z terenów Rosji. Według danych, jakie podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych, ponad 1,5 mln osób zostało wysiedlonych w głąb Federacji Rosyjskiej. Osoby te uciekają, podejmując desperackie próby wydostania się przez kraje bałtyckie. Według danych łotewskiego MSZ aż 90 proc. uchodźców przekraczających granicę państw bałtyckich rusza w dalszą drogę do Europy. W listopadzie 2022 r. rozpoczęliśmy współpracę z łotewską organizacją Tavi Draugi i dzięki temu na tamtejszych przejściach granicznych powstała infrastruktura pomocowa dla uchodźców. W punktach pomocy dostają ciepłe posiłki, ogrzewanie oraz możliwość naładowania telefonów. Od kiedy wsparliśmy działanie Tavi Draug przez 4 przejścia graniczne (Grebneva, Terehova, Silene, Vientuli) przeszło ponad 33 tys. osób potrzebujących pomocy.

Norwegia, Szwecja, Dania, Niemcy, czy Francja – tam na leczenie trafiają poszkodowani, ranni i ciężko chorzy z Ukrainy. Dla tych osób prowadzimy Medyczne Centrum Tranzytowe, tuż obok lotniska w Jasionce pod Rzeszowem. Czas, jaki pacjenci spędzają w MEDEVAC HUB Jasionka to najwyżej 48 godzin. Dla chorych przygotowano miejsca, których wyposażenie nie różni się od tego, jakie jest w tradycyjnych szpitalach. Wsparcie zapewnia również profesjonalny personel Medycznego Zespołu Ratunkowego PCPM.

– Każda osoba jest wstępnie opatrywana, badana i przygotowywana do ewakuacji jeszcze na Ukrainie, a kiedy trafia tutaj do nas, dostaje leczenie przeciwbólowe, ma chwilę na regenerację i nabranie sił przed dalszą podróżą – przekonuje Michał Polecki, pielęgniarz w Medycznym Zespole Ratunkowym PCPM

Hub medyczny w Jasionce koło Rzeszowa finansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności i wspierany przez IOM, Światową Organizację Zdrowia i województwo podkarpackie. Zapewnia bezpieczną przestrzeń dla pacjentów przybywających z Ukrainy przed odlotem na leczenie do szpitala w innym kraju europejskim i stanowi część szerszego programu ewakuacji medycznej dla pacjentów z Ukrainy uruchomionego przez Unię Europejską.

MEDEVAC HUB Jasionka ruszył 1 września 2022 z inicjatywy Ministerstwa Zdrowia Ukrainy i przy zaangażowaniu polskiego Ministerstwa Zdrowia. Centrum prowadzone i zarządzane jest przez Fundację PCPM i działający przy niej Medyczny Zespół Ratunkowy, pierwszą i jak dotąd jedyną taką grupę w Polsce certyfikowaną przez WHO, a powołaną, by ratować ludzi podczas kryzysów humanitarnych i katastrof.

– Program „Cash for Work”, czyli program interwencyjnego zatrudnienia stał się długoterminowym wsparciem dla samorządów, wydziałów edukacji, placówek oświaty i przede wszystkim uchodźców z Ukrainy w Polsce. Dzięki niemu ponad 1500 osób mogło rozpocząć potrzebną i wartościową pracę, która dała im nadzieję na powrót do normalności – argumentuje Aleksandra Wojtaszek, koordynatorka programu “Cash for Work”.

Rozpoczęliśmy proces zatrudniania ukraińskich nauczycieli, psychologów, logopedów jako asystentów w polskich szkołach. Program sprzyja adaptacji i integracji dzieci i dorosłych, a także stanowi ogromne wsparcie dla polskiej kadry. Z danych Ministerstwa Edukacji i Nauki wynika, że pod koniec listopada 2022 do szkół uczęszczało ponad 191 tys. uczniów, którzy trafili do Polski po 24 lutego 2022. W sumie ma ich być w Polsce ok. 400-500 tys.

Założeniem projektu „Cash for Work” jest odciążenie instytucji publicznych poprzez oddelegowanie do pracy pracowników z Ukrainy z konkretnymi kwalifikacjami. Te osoby są pomocą oraz wsparciem tam, gdzie problemem jest bariera językowa, trauma lub zwiększająca się z dnia na dzień liczba uczniów. Celem programu jest również usamodzielnienie, włączenie na rynek pracy osób z Ukrainy, który były chętne do pracy w swoim zawodzie. Przede wszystkim jednak zapewnienie im stabilizacji finansowej oraz uniezależnienia od pomocy socjalnej.

Łącznie w roku 2022 PCPM nawiązało współpracę z 21 miastami, zatrudniając 1050 osób na stanowisku pomocy nauczyciela.

Zatrudnione osoby stały się częścią społeczności szkolnej, a ich pomoc i wsparcie jest nieocenione. Łącznie Fundacja PCPM zatrudniła w różnych zawodach 1527 osób w 23 miastach (patrz infografika).

Program „Cash for Work” był i jest możliwy dzięki współpracy z organizacjami CARE, IRC, rządem Tajwanu oraz Pfizer Foundation, mBank S.A i Google.org.

– Ta praca to jedyny powód, dla którego wstaje każdego ranka; nawet nie marzyłam, że będę mogła pracować z tak kreatywnymi ludźmi! – Masza lat 26, zatrudniona w ramach programu „Cash for Work”.

Program wspiera nie tylko szkoły, ale także instytucje kultury. Aż siedemdziesiąt ukraińskich artystów znalazło zatrudnienie w warszawskich teatrach, muzeach, bibliotekach i domach kultury.

W miejscowościach Caryczanki, Switłowodsk, Krzemieńczuk, Nowi Sanżar, Kobeliaki, Hradysk i Biliki, w obwodach charkowskim, połtawskim, dniepropietrowskim i kirowogradzkim w 2022 r. zatrudniliśmy prawie 560 osób. To ważne wsparcie dla zatrudnionych oraz samorządów, ponieważ w niektórych miejscowościach zachodniej Ukrainy w wyniku wewnętrznej migracji populacja zwiększyła się nawet o 90 proc., a uciekający przed wojną nie mają szans na inne zatrudnienie w miejscach, gdzie znajdują schronienie. 74 proc. osób zatrudnionych, to osoby, które musiały uciekać ze wschodniej części kraju przed wojną. Same prace na rzecz lokalnej społeczności koordynowane są przez samorządy.

Uchodźcy z Ukrainy często docierają do Polski jedynie z drobnym bagażem i niewielkimi oszczędnościami. Dlatego wśród naszych programów znalazły się program wsparcia zapomogami finansowymi oraz wsparcie w wynajmie mieszkań.

Wypłaciliśmy zapomogi 26 215 osobom. Każda rodzina lub osoba objęta takim wsparciem otrzymywała pieniądze przez 3 lub 6 miesięcy. Łącznie na ten program Fundacja PCPM przeznaczyła ponad 50 mln złotych. To możliwe było dzięki wsparciu Norweskiej Rady ds. Uchodźców, organizacji CARE i HelpAge, International Rescue Committee, Wysokiego komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców oraz dzięki rządowi Tajwanu. Dodatkowo wspólnie z UNHCR, Fundacja PCPM przeznaczyła na program kolejne 6,4 mln złotych.

Zapomogi finansowe Fundacja PCPM wypłacała w ramach dwóch programów: „Zapomogi na zaspokojenie podstawowych potrzeb” i „Zapomogi dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami”. Polegały one na przekazywaniu środków na indywidualne konta ukraińskich rodzin, aby te mogły realizować wypłaty, korzystając z kart bankomatowych. Pomoc oferowana była przede wszystkim rodzinom spełniającym kryteria związane ze szczególnymi potrzebami i doświadczających trudności w dostępie do rynku pracy.

W ramach wypłaty zapomóg na zaspokojenie podstawowych potrzeb pomoc była udzielana na 3 miesiące, a jej wysokość zależała od liczby osób w rodzinie. Rodzina jednoosobowa otrzymywała 710 zł miesięcznie, rodzina dwuosobowa 1320 zł, trzyosobowa 1930 zł, a czteroosobowa lub większa 2540 zł. Partnerzy programu to: NRC, CARE International, UNHCR. Wsparcie wyniosło w sumie 29,5 mln złotych i trafiło do 18 721 osób.

W ramach wypłaty zapomóg dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami zaoferowaliśmy pomoc finansową przez pół roku, w wysokość 710 zł miesięcznie na osobę. Łącznie dzięki IRC, CARE International, HelpAge International i rządowi Tajwanu przekazaliśmy 32,5 mln złotych niemal 7660 osobom.

– Na pomoc związaną z edukacją w Polsce przeznaczamy łącznie 18 mln USD – dr Wojtek Wilk, Prezes Fundacji PCPM

W Warszawie otworzyliśmy dwie placówki dla dzieci z Ukrainy.

Centrum Edukacji i Kreatywności powstało we współpracy z mBankiem. Dzieci, młodzież oraz ukraińskie matki samotnie wychowujące dzieci w Polsce, mogą tam skorzystać z szeregu aktywności artystycznych i terapeutycznych, a także z bezpłatnej pomocy psychologa, logopedy i defektologa. Co miesiąc centrum odwiedzane jest łącznie przez 4000 osób. Fundacja PCPM zorganizowała także ukraińskim dzieciakom obóz w ramach programu „Lato w Polsce z PCPM”. Z takich wakacji skorzystało 3000 dzieci w 10 polskich miastach.

We współpracy z UNICEF utworzyliśmy specjalną infolinię, dzięki której ukraińscy rodzice, ale i szkoły mogli dowiedzieć się wszystkiego na temat edukacji ukraińskich dzieci w Polsce.

– We wrześniu 2022 uruchomiliśmy Centrum Edukacyjne PCPM w Warszawie. Codziennie korzysta z niego 220 dzieci z Ukrainy, które w 11 klasach uczą się w ukraińskim systemie edukacji – Kinga Gromala, dyrektorka Centrum Edukacji PCPM.

Fundacja PCPM kontaktując się z rodzicami z Ukrainy, chcąc odpowiedzieć jak najlepiej na ich potrzeby, doszła do wniosku, że potrzebna jest placówka edukacyjna. Udało się stworzyć takie miejsce po kilku miesiącach trudnych przygotowań i zabiegań o środki, bowiem nauka w nim jest bezpłatna dla ukraińskich dzieci. Ostatecznie Centrum Edukacji PCPM w Warszawie ruszyło przy wsparciu finansowym mBanku oraz Pfizer Foundation i CAF America w Warszawie. Miejsce to, daje też zatrudnienie ukraińskim nauczycielom. Centrum Edukacji zapewnia naukę na wysokim poziomie co zapewniają nauczyciele wybrani w skrupulatnym procesie rekrutacyjnym. Obejmował on ponad 140 spotkań z kandydatami, z czego wybraliśmy 17 (nauczycieli). Rekrutacja była prowadzona wśród osób, które przyjechały do Polski po 24.02.2022 r. i mieszkają w Warszawie. Nauka w Centrum Edukacji PCPM odbywa się stacjonarnie, nie ma zatem potrzeby prowadzenia lekcji on-line.

– Największym problemem było znalezienie przewoźnika, który zgodziłby się na dostarczenie pomocy, którą chcieliśmy przekazać. Z czasem coraz więcej firm zaczynało jeździć na Ukrainę i udało się ten problem rozwiązać – wyjaśnia Roman Havrylyuk, Logistyk w Fundacji PCPM.

Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej od początku wojny dostarczyło ponad 4 000 ton materiałów. Wśród nich były artykuły pierwszej potrzeby, żywność, produkty higieniczne, koce, śpiwory, karimaty, odzież, termiczna. Znacząco wsparliśmy szpitale, gdzie dostarczaliśmy USG, aparaty EKG, defibrylatory, pompy infuzyjne, ciśnieniomierze, apteczki i środki ochrony osobistej. Dodatkowo w ramach wsparcia wynajęliśmy 7 mieszkań, które były przeznaczone dla rodzin z Ukrainy.

Fundacja PCPM również dostarczała dziesiątki tysięcy pakietów żywieniowych, które trafiły do najbardziej potrzebujących. W każdym z nich znajdowały się najpotrzebniejsze produkty o długim terminie ważności, świeczki, baterie, latarki itp. Paczki te trafiały do miejscowości w całej Ukrainie, również do terenów przyfrontowych. Fundacja PCPM dotarła z pomocą do zdewastowanych wiosek w obwodzie chersońskim i samego Chersonia, który znajduje się przy linii frontu. Również paczki żywieniowe dotarły do obwodu zaporoskiego, dodatkowo wsparliśmy tam lokalnych strażaków, dostarczając im sprzęt pomocny w ratowaniu życia. Ukraińscy rolnicy otrzymali od Fundacji 4150 paczek z nasionami, dzięki czemu mogli zasiać plony potrzebne do przeżycia. Logistycznym wyzwaniem było też dostarczenie ponad 80 tapczanów do punktu tranzytowego w Krzemieńczuku,oraz 150 łóżek polowych do Mikołajowa. Posłużą one osobom, które uciekają z terenów objętych walkami oraz mieszkańcom, którzy stracili dach nad głową.

Mimo 12 miesięcy wytężonej pracy, by pomóc najbardziej potrzebującym osobom z Ukrainy w Polsce i tym, którzy zostali kraju ogarniętym wojną, Fundacja PCPM nadal gotowa jest nieść skuteczną pomoc. To możliwe będzie jedynie dzięki dalszemu wsparciu działań organizacji. Pomoc Ukrainie można wesprzeć wpłatami przez pcpm.org.pl/ukraina, ale też przekazując 1,5 proc. w rozliczeniu rocznym PIT; by to zrobić, wystarczy z wyszukiwarki organizacji pożytku publicznego wybrać „Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej” lub wpisać w formularzu nr KRS 0000259298.