Inne powstanie warszawskie. 8 sierpnia 1915, niedziela. Przełom w szkolnictwie
Pierwszy patrol niemiecki przyjeżdża na Pragę. Na żądanie władz wojskowych Komitet Obywatelski tworzy sekcję dostaw przymusowych. Nabiera kształtów inicjatywa powołania przy Komitecie Wydziału Oświecenia.
W cyklu „Inne powstanie warszawskie” wracamy pamięcią do sierpnia z 1915 roku, choć w naszej opowieści cofamy się też do sierpnia 1914, bo wtedy, w momencie wybuchu I wojny światowej, rozpoczęto wiele prac społecznych – zaczęto działania, które umożliwiły to, co wydarzyło się w Warszawie w roku 1915. Czas, gdy społecznicy wzięli władzę w swoje ręce.
„Dziennik” prowadzimy, opierając się głównie na doniesieniach prasowych, i oczywiście po swojemu je komentując.
Zapraszamy do wspólnego śledzenia wydarzeń z sierpnia 1915.
W Kurjerze Warszawskim czytamy „o godz. 11 rano członkowie komitetu, na wniosek p. Stefana Dziewulskiego, wyłonili komisję, złożoną z trzech członków komitetu obywatelskiego – prawników pp.: H. Konica, S. Dziewulskiego i S. Popowskiego, w celu rozważenia spraw więźniów politycznych, w lazarecie więziennym przy ul. Długiej nr. 52. Na posiedzenie komisji tej przybył naczelnik więzienia z aktami wszystkich więźniów i szczegółowym wykazem więźniów, z oznaczeniem artykułów kodeksu, z których poszczególne osoby zostały pociągnięte do odpowiedzialności. Po naradzie komisja orzekła, że 40 więźniów politycznych, znajdujących się w więzieniu, podlega bezzwłocznemu uwolnieniu, a mianowicie:
W wykonaniu decyzji komitetu, powziętej na podstawie powyższego orzeczenia, pp. Zdzisław ks. Lubomirski, S. Dziewulski i S. Popowski udali się niezwłocznie do więzienia, w celu natychmiastowego uwolnienia powyżej wymienionych 40 osób”.
Warto wiedzieć:
Wydział Oświecenia
Komitet Obywatelski miasta Warszawy (tak jak i Centralny Komitet Obywatelski) traktował sprawę oświaty polskiej bardzo poważnie. Po wejściu wojsk niemieckich do Warszawy zaczęto się krzątać wokół szkolnictwa tak, że już 23 sierpnia 1915 przewodniczący obu komitetów ks. Lubomirski mógł stwierdzić: „Komitet Obywatelski miasta Warszawy, będąc w możności zajęcia się samodzielnie szkolnictwem polskim, staje na gruncie wprowadzenia obowiązkowego powszechnego nauczania i poleca Wydziałowi Oświecenia, w czasie możliwie najkrótszym, przygotowanie projektu zorganizowania dostatecznej ilości szkół”. To była rewolucja. Co prawda brakowało wykwalifikowanych nauczycieli (zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim), nie było podręczników, programów, pomocy naukowych.
12 września 1915 roku został rozwiązany Centralny Komitet Obywatelski, zaś 17 lutego 1916 roku – Wydział Oświaty Komitetu Obywatelskiego miasta Warszawy. Jego rolę przejęła Sekcja Szkolna Zarządu Miasta. Jednak te kilka miesięcy pracy społecznej rozpoczęły proces budowy nowego systemu szkolnego opartego na powszechnej i polskiej szkole.
CDN...
Źródło: informacja własna ngo.pl
