Przemoc wobec kobiet i dziewcząt jest jednym z najczęstszych naruszeń praw człowieka na świecie, do którego dochodzi wielokrotnie każdego dnia, w każdym zakątku globu.
Prowadzi ona do poważnych krótko i długoterminowych fizycznych, ekonomicznych i psychicznych konsekwencji dla kobiet i dziewcząt, uniemożliwiając im pełne i równe uczestnictwo w życiu społecznym. Skala oddziaływania tego procederu, zarówno w życiu jednostek i rodzin, jak i całego społeczeństwa, jest ogromna.
W ciągu ostatnich trzech lat, po sytuacji spowodowanej pandemią COVID-19: – w tym zwiększonej izolacji, ograniczonej mobilności, nasilonego stresu i niepewności ekonomicznej – alarmująco nasiliła się przemoc domowa i jeszcze bardziej naraziła kobiety i dziewczęta na inne formy przemocy: od zawierania małżeństw przez dzieci po molestowanie seksualne w Internecie.
Przemoc ze względu na płeć (gender-based violence)
Przemoc ze względu na płeć oznacza akty przemocy, które są szkodliwe dla jednostki lub grupy jednostek ze względu na ich płeć. Jest ona zakorzeniona w nierówności płci, nadużywaniu władzy i stosowaniu krzywdzących zasad.
Terminu tego używa się przede wszystkim po to, by podkreślić fakt, że strukturalne, oparte na płci różnice władzy narażają kobiety i dziewczęta na ryzyko różnych form przemocy. Podczas gdy kobiety i dziewczęta nieproporcjonalnie cierpią z powodu stosowania przemocy ze względu na płeć, mężczyźni i chłopcy również mogą być celem ataku.
Terminu tego używa się również czasami do opisu ukierunkowanej przemocy wobec społeczności LGBTQI+, gdy mowa jest o przemocy związanej z normami męskości/kobiecości i/lub normami płci.
Formy przemocy wobec kobiet i dziewcząt
A. Przemoc domowa, przemoc w rodzinie
Przemoc domowa czy przemoc w rodzinie, często nazywana także znęcaniem się lub stosowaniem przemocy wobec osób bliskich, to każdy wzorzec zachowania, który jest wykorzystywany do zdobycia lub utrzymania władzy i kontroli nad osobą bliską. Obejmuje ona wszystkie fizyczne, seksualne, emocjonalne, ekonomiczne i psychologiczne działania lub groźby działań, które wpływają na inną osobę. Jest to jedna z najczęstszych form przemocy, której doświadczają kobiety na całym świecie.
B. Przemoc ekonomiczna
Przemoc ekonomiczna polega na uzależnieniu lub próbie uzależnienia finansowego osoby poprzez zachowanie całkowitej kontroli nad zasobami finansowymi, wstrzymanie dostępu do pieniędzy i/lub zakaz uczęszczania do szkoły lub zatrudnienia.
C. Przemoc psychologiczna
Przemoc psychologiczna polega na wywoływaniu strachu poprzez zastraszanie; grożenie wyrządzeniem szkody fizycznej sobie, partnerowi lub dzieciom; pozbawianiu się zwierząt domowych i niszczeniu mienia; stosowaniu „gierek psychologicznych” lub zmuszaniu do izolacji od przyjaciół, rodziny, szkoły i/lub pracy.
D. Przemoc emocjonalna
Przemoc emocjonalna obejmuje podważanie poczucia własnej wartości poprzez ciągłą krytykę, umniejszanie znaczenia czyichś umiejętności, obrzucanie wyzwiskami lub stosowanie innych form przemocy słownej. Niszczenie relacji partnera z dziećmi lub niedopuszczanie do tego, aby partner zobaczył przyjaciół i rodzinę.
E. Przemoc fizyczna
Przemoc fizyczna polega na zranieniu lub próbie zranienia partnera poprzez uderzenie, kopnięcie, spalenie, szarpanie, szczypanie, pchanie, spoliczkowanie, ciągnięcie za włosy, gryzienie, odmawianie opieki medycznej lub zmuszanie do spożywania alkoholu i/lub zażywania narkotyków, bądź też użycie innej formy przemocy fizycznej.
F. Przemoc seksualna
Przemoc seksualna polega na zmuszaniu partnera do udziału w akcie seksualnym, gdy ten nie wyraża zgody. Przemoc seksualna to każdy akt seksualny popełniony wbrew woli innej osoby, gdy osoba ta nie wyraża zgody lub gdy zgody nie może wyrazić, ponieważ jest dzieckiem, jest niepełnosprawna umysłowo, jest poważnie odurzona lub nieprzytomna z powodu alkoholu lub narkotyków.
Formy przemocy seksualnej to: molestowanie seksualne, gwałt, gwałt naprawczy oraz gwałt.
Molestowanie seksualne
Molestowanie seksualne polega na kontakcie fizycznym bez uprzedniego wyrażenia zgody, takim jak dotykanie, szczypanie, klepanie lub ocieranie się o inną osobę w sposób seksualny. Obejmuje ono również formy niefizyczne, takie jak napastowanie, seksualne komentarze na temat ciała lub wyglądu danej osoby, domaganie się przysług seksualnych, seksualnie sugestywne spojrzenia, prześladowanie i eksponowanie organów płciowych.
G. Gwałt
Gwałt to każda niezgodna z prawem penetracja waginalna, odbytowa lub jamy ustnej za pomocą jakiejkolwiek części ciała lub przedmiotu. Gwałt może być dokonany przez osobę znajomą lub nieznajomą, zarówno w małżeństwie i związkach, jak i podczas konfliktu zbrojnego.
H. Gwałt naprawczy
Gwałt naprawczy jest formą gwałtu popełnionego na kimś ze względu na jego orientację seksualną lub tożsamość płciową. Ma on na celu zmuszenie ofiary do dostosowania się do heteroseksualności lub normatywnej tożsamości płciowej.
Informacja ukazuje się w ramach projektu „Jest bezpiecznie”. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego w ramach otwartego konkursu ofert na realizację w formie wspierania zadań publicznych Województwa Wielkopolskiego z dziedziny pomocy społecznej w 2023 roku w konkursie „Wspieranie inicjatyw na rzecz wielkopolskich rodzin”. Projekt jest też realizowany ze środków własnych Stowarzyszenia „DZIECKO”. Program wspiera Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu.
Przedstawione treści wyrażają poglądy realizatora projektu i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Samorządu Województwa Wielkopolskiego.
Wykorzystano grafikę wielkopolskiej akcji: 16 Dni przeciw przemocy ze względu na płeć #MakeLovenotprzemoc
Źródło: Stowarzyszenie "Dziecko"
