Publicystyka - ngo.pl

Wraz z wejściem do Unii Europejskiej w 2004 roku Polska uzyskała dostęp do środków z Funduszy Europejskich. Są one przeznaczone na realizację polityki spójności, czyli na wyrównywanie różnic w poziomach rozwoju poszczególnych krajów. Od 2004 roku korzystają z nich polskie samorządy, przedsiębiorcy, instytucje państwowe, a także organizacje społeczne.

Przeznaczenie i wysokość funduszy określane są na okres 7 lat na podstawie polityki spójności społeczno-gospodarczej UE. Celami polityki na okres 2021-2027 są:

• Cel 1: Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa
• Cel 2: Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa
• Cel 3: Lepiej połączona Europa
• Cel 4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym
• Cel 5: Europa bliżej obywateli
• Cel 6: Łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu

Podstawowym dokumentem, który określa współpracę Unii Europejskiej z Polską, jest Umowa partnerstwa. To uzgodniona z Komisją Europejską strategia wykorzystania Funduszy Europejskich. Skierowana jest zarówno do urzędników, jak i beneficjentów, którzy realizują projekty. Określa cele i zakres interwencji, instytucje odpowiedzialne za zarządzanie funduszami, programy oraz ich finansowanie.

Do realizacji założeń Umowy partnerstwa Polska opracowała i wdraża programy krajowe i regionalne. Określają one najważniejsze obszary wsparcia i wyznaczają konkretne działania. To w ich zapisach organizacje społeczne znajdują obszary aktywności spójne ze swoimi celami statutowymi i zadaniami oraz przygotowują wnioski o dofinansowanie projektów w odpowiedzi na ogłaszane konkursy.

W latach 2021-2027 w Polsce realizowane są następujące programy:

• Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko inwestowane są w bezpieczeństwo energetyczne Polski, rozwój odnawialnych źródeł energii, ochronę środowiska, bezpieczny i ekologiczny transport. Pieniądze przeznaczone są także na rozwój ochrony zdrowia oraz rozwój kultury i ochronę dziedzictwa kulturowego; budżet: 125,8 mld zł;
• Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki inwestowane są w projekty badawczo-rozwojowe, innowacyjne i zwiększające konkurencyjność naszej gospodarki. Z programu korzystają głównie przedsiębiorcy oraz sektor nauki; budżet: 42,9 mld zł;
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego: dzięki pieniądzom z programu poprawiana jest sytuacja osób na zmieniającym się rynku pracy, następuje rozwój edukacji i usług zdrowotnych. Wspierani są rodzice w opiece nad dziećmi i osoby ze szczególnymi potrzebami; budżet: 20,9 mld zł;
• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy: program przyspiesza podróż w cyfrową przyszłość. Zwiększany jest dostęp do ultraszybkiego internetu szerokopasmowego i rozwijane są e-usługi. Wzmacniane jest cyberbezpieczeństwo oraz podnoszone są kompetencje cyfrowe społeczeństwa; budżet: 11 mld zł;
• Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej: dodatkowym wsparciem objęta została Polska Wschodnia. Z programu korzysta pięć województw: lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie oraz część mazowieckiego. Program ułatwia rozwój biznesu, transportu, obejmuje też inwestycje w sieci energetyczne, ochronę środowiska i turystykę; budżet: 13,4 mld zł;
• Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową: pieniądze przeznaczone są na wsparcie najuboższych i najbardziej potrzebujących; budżet: 2,5 mld zł;
• Fundusze Europejskie dla Rybactwa: wspierana jest wspólna polityka rybołówstwa, unijna polityka morska, zrównoważone rybołówstwo i ochrona żywych zasobów morza. Realizowane są inwestycje z zakresu bezpieczeństwa żywnościowego i rozwoju zrównoważonej niebieskiej gospodarki. To także dbałość o bezpieczeństwo oraz czystość mórz i oceanów oraz poprawa skuteczności międzynarodowego zarządzania oceanami; budżet: 3,1 mld zł;
• Fundusze Europejskie na Migracje, Granice i Bezpieczeństwo, w skład którego wchodzą trzy programy: Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (FAMI), Instrument Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami (IZGW) oraz Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW); budżet: 2,4 mld zł;
• Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich, czyli realizacja działań wzmacniających potencjał beneficjentów Funduszy Europejskich oraz przedsięwzięcia koordynacyjne, np. w obszarze Funduszy Europejskich. W ramach Pomocy Technicznej powstał m.in. ten artykuł; budżet: 2,5 mld zł;
• 16 programów regionalnych: każde województwo ma własny program finansujący inwestycje na jego terenie. Dzięki nim regiony będą wspierać przedsiębiorczość, dostęp do edukacji, ochrony zdrowia czy kultury. Dbają one o infrastrukturę społeczną i środowisko. Fundusze wspierają także technologie cyfrowe, energetykę oraz transport; budżet: 155,4 mld zł;
• Programy Interreg (Europejskiej Współpracy Terytorialnej): programy mają charakter międzynarodowy i wspierają wymianę kulturową, współpracę naukową, biznesową i samorządową ponad granicami państw; budżet: 2,2 mld zł.

Najwięcej przestrzeni do aktywności organizacji społecznych zawiera program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (tzw. FERS), ale np. organizacje ekologiczne odnajdą też pola do działania w programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko. To także program, na którym powinny skupić uwagę organizacje aktywne w obszarze ochrony zdrowia oraz kultury.

Z poziomu wojewódzkiego ważne są programy regionalne. Jest ich 16 (każde województwo ma własny) i różnią się między sobą, ale każdy wpisuje się w cele polityki spójności UE na lata 2021-2027. Organizacje z siedzibą w danym regionie mogą zazwyczaj składać wnioski w różnych regionach, ale odbiorcami ich działań mają być wyłącznie mieszkańcy województwa, które ogłosiło konkurs.

Szczegółowe informacje o rodzajach działań, ich odbiorcach, poziomie dofinansowania oraz podmiotach uprawnionych do składania wniosków o dotacje w ramach Programów Regionalnych na lata 2021-2027 zawarte są w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych. Każde województwo ma taki dokument. Jest on dostępny na stronach poszczególnych programów regionalnych, np. na stronie Funduszy Europejskich dla Podlaskiego 2021-2027.

Jeśli organizacja znajdzie w Programie Regionalnym tematykę, która pokrywa się z którymś z jej celów statutowych, to zapoznaje się z zakresem przewidzianego wsparcia, przedstawionym w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych: w spisie treści odnajduje Priorytet dotyczący swojej aktywności (np. w Podlaskim Priorytet FEPD.08 Fundusze na rzecz edukacji i włączenia społecznego), następnie z listy Działań wybiera to Działanie, które obejmuje interesujący ją zakres (np. w Podlaskim: Działanie FEPD.08.04 Wzrost dostępności usług społecznych).

Z opisu Działania dowiaduje się m.in.:

• jakie typy projektów mogą być finansowane (np. rozwój usług asystenckich wspierających aktywność społeczną, edukacyjną lub zawodową, wsparcie procesu usamodzielniania osób przebywających w placówkach całodobowych),
• jakie są warunki realizacji projektów (np. wsparcie z zakresu usług społecznych dotyczy wyłącznie usług świadczonych w społeczności lokalnej, w projektach będą preferowane osoby, które po agresji Rosji na Ukrainę zostały objęte ochroną czasową),
• jaki jest poziom dofinansowania (ze środków UE i krajowych),
• jaka jest przewidziana forma wsparcia (dotacja, pożyczka),
• czy wymagany jest (i jaki) minimalny wkład własny beneficjenta,
• kto może ubiegać się o dotację (typ beneficjenta), np. dla Działania FEPD.08.04 – Centra aktywności lokalnej to duże przedsiębiorstwa, instytucje integracji i pomocy społecznej, instytucje kultury, instytucje rynku pracy, instytucje sportu, jednostki organizacyjne działające w imieniu jednostek samorządu terytorialnego, jednostki samorządu terytorialnego, kościoły i związki wyznaniowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, niepubliczne podmioty integracji i pomocy społecznej, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, organizacje pozarządowe, ośrodki kształcenia dorosłych, podmioty ekonomii społecznej, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie,
• do kogo beneficjent powinien kierować swoje wsparcie (grupa docelowa), np. osoby narażone na umieszczenie w instytucjach całodobowych lub przebywające w instytucjach całodobowych, osoby potrzebujące wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności) i ich otoczenie, osoby sprawujące opiekę nad dziećmi, osobami z niepełnosprawnościami czy osobami potrzebującymi wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, osoby starsze, osoby w kryzysie bezdomności i zagrożone wykluczeniem mieszkaniowym, osoby w niekorzystnej sytuacji i/lub o utrudnionym dostępie do usług w obszarze zdrowia, osoby z niepełnosprawnościami, osoby z problemami zdrowia psychicznego, pracownicy i wolontariusze organizacji społeczeństwa obywatelskiego, rodziny osób z niepełnosprawnościami,
• gdzie można znaleźć szczegółowe kryteria wyboru projektów do dofinansowania (w tym konkretny link do strony),
• jakie wskaźniki powinien osiągać projekt.

Jeśli organizacja ma pomysł na projekt wpisujący się w wybrane Działanie, to zostaje już tylko odszukać informację o naborze wniosków na projekty w ramach danego Działania (np. na stronie z wyszukiwarką naboru wniosków, a w przypadku Podlaskiego jest to strona z ogłoszeniami o naborach z tego województwa), zapoznać się z warunkami ogłoszonego konkursu i towarzyszącymi im dokumentami i „przełożyć” swój pomysł na projekt na zakres informacji wymagany w formularzu wniosku o dofinansowanie.

Zachęcamy do skorzystania ze szkoleń i spotkań informacyjnych organizowanych przez instytucje ogłaszające nabory wniosków. Informacje o tych wydarzeniach zamieszczane są na stronach podmiotów ogłaszających konkurs (w Aktualnościach oraz na podstronach ogłaszanego konkursu).

Centrum Projektów Polska Cyfrowa udostępnia na swojej stronie harmonogramy naborów wniosków w programach:

• Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy 2021-2027,
• Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego,
• Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększenie Odporności.

Szczegółowe informacje o środkach Unii Europejskiej dostępnych z Polsce znajdują się na portalu Funduszy Europejskich. Aby śledzić informacje o konkursach z wyprzedzeniem, warto być na bieżąco z harmonogramem naboru wniosków.

Jeśli organizacja nigdy wcześniej nie ubiegała się o dofinansowanie z Funduszy Europejskich, warto nabrać doświadczenia w partnerstwie z inną organizacją, która jest zainteresowana realizacją projektu w wybranym obszarze tematycznym i będzie pełnić rolę lidera. Ważne jest wspólne zaplanowanie projektu i podział zadań przy jego realizacji.

Warto także poznać programy ogłaszane z poziomu Komisji Europejskiej.

W niedalekiej przyszłości ruszą też programy finansowane z Funduszy Norweskich i EOG. Organizacje społeczne będą mogły ubiegać się o dotacje startując w konkursach grantowych. Konkursy w ramach programu Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego EOG będą ogłaszane na stronie operatorów.

Skoro mowa była wyżej o wkładzie własnym, warto poznać sposoby jego pozyskania. Organizacje społeczne mają wiele różnych możliwości pozyskiwania środków na swoje działania. Ważne, by źródła finansów były zróżnicowane (środki własne organizacji, fundusze od darczyńców, dotacje samorządowe, rządowe, unijne). Pozwoli to na większą stabilność organizacji. Zacznijmy od pomysłów na aktywność własną organizacji.

• Składki członkowskie to jedno ze źródeł finansowania pozostające w gestii stowarzyszeń. Są obowiązkiem osób członkowskich zapisanym w statucie, wymagane są w każdym roku. O ich wysokości decyduje Walne Zebranie. Niestety, wiele organizacji boryka się z problemem wyegzekwowania składek. Dlaczego tak często ten obowiązek nie jest spełniany? Powód jest prozaiczny – sprawa umyka uwadze, ludzie nie pamiętają o tym corocznym obowiązku. Dobrym rozwiązaniem jest przypomnienie o nieopłaconych składkach w zaproszeniu na Walne Zebranie, możliwość opłacenia ich na tymże zebraniu. Mobilizująco działa też uwzględnienie wymogu opłacenia składki jako warunku udziału w atrakcyjnych wydarzeniach stowarzyszenia (np. wyjazdy na wizyty studyjne, szkolenia za granicą).
• Działalność odpłatna pożytku publicznego, czyli pobieranie odpłatności za wstęp, usługi lub produkty związane z celami statutowymi organizacji. Ta forma pozyskiwania środków pozwala pokryć koszty ponoszone na organizację wydarzenia lub usługi, na wytworzenie towarów (na materiały i narzędzia do powstania rękodzieła np. na zajęciach terapeutycznych, które będzie sprzedane, na organizację i poprowadzenie szkolenia, warsztatów), ale nie może generować zysku. Pozwala więc organizacji realizować niektóre działania statutowe, ale wymaga zainwestowania środków na starcie, a ich zwrot zależy od zainteresowania nabywców ofertą.
• Działalność gospodarcza pozwala organizacji sprzedawać swoje towary i usługi z zyskiem. Musi on być przeznaczony na realizację celów statutowych. Ta forma aktywności organizacji wymaga odpowiedniego zapisu w statucie organizacji i rejestracji działalności gospodarczej w KRS. Nie powinna być dominującą aktywnością organizacji społecznej. Aby działalność gospodarcza przynosiła zysk, musi być starannie zaplanowana, zgodnie z zasadami obowiązującymi w świecie biznesu. Organizacja powinna dysponować odpowiednimi zasobami kadrowymi i rzeczowymi, by móc konkurować swoją ofertą z innymi podmiotami działającymi na rynku.
• 1,5% odpisu z podatku dochodowego od osób fizycznych jest dostępny dla organizacji, które posiadają status organizacji pożytku publicznego (OPP). Fundusze z 1,5% podatku (przekazywane organizacji przez urzędy skarbowe) mogą być wydatkowane wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego. Decyzja, czy i której organizacji podatnik przekaże swoje 1,5% leży po jego stronie, więc ta forma otrzymania środków może też być zakwalifikowana jako środki z sektora prywatnego. Jednak pozyskiwanie pieniędzy z 1,5% wymaga od organizacji nie tylko posiadania statusu OPP, ale także dużej aktywności promocyjnej, szczególnie w okresie składania zeznań podatkowych, by zachęcić podatników do wybrania właśnie tej organizacji.
• Zbiórki publiczne – to według definicji ustawowej: zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057), oraz na cele religijne. Orga­nizacja ma obowiązek zarejestrować wcześniej zbiórkę w portalu zbiorki.gov.pl. Sprzedaż symbolicznych cegiełek to także forma zbiórki publicznej.
• Dobrowolne wpłaty na rachunek bankowy organizacji (w odpowiedzi na prośbę organizacji), sms charytatywny oraz zbiórka na portalach internetowych (np. Patronite, Zrzutka, Whydonate) nie są zbiórką publiczną w rozumieniu ustawy, ale również stanowią formy zdobywania środków przez organizacje społeczne.
• Wydarzenia charytatywne (bale, koncerty, kolacje, wydarzenia sportowe itp.) to kolejna forma aktywności organizacji, służąca pozyskaniu funduszy. Udział w inicjowanych przez organizację wydarzeniach charytatywnych jest odpłatny, a w zaproszeniach podawany jest cel, na który przeznaczone będą zebrane środki.
• Aukcje charytatywne – zazwyczaj istnieją trzy podmioty biorące udział w aukcji – osoba przekazująca nieodpłatnie przedmioty na aukcję, organizacja (stowarzyszenie, fundacja), która organizuje przedsięwzięcie, oraz osoba, która wpłaca pieniądze w zamian za przedmiot z aukcji. Bez względu na to, czy chcemy pomagać przekazując nieodpłatnie przedmioty na aukcję, organizując je czy też wpłacając środki na cele charytatywne, miejmy na względzie obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego i rozważmy, jakie skutki wywołają nasze działania w tej sferze. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy aukcja charytatywna na pewno spełnia wszelkie wymogi prawa, warto zasięgnąć opinii specjalistów. Przykłady aukcji charytatywnej i wskazówki do jej przeprowadzenia można znaleźć na portalu NGO.pl.
• Loteria fantowa to gra, w której uczestniczy się przez nabycie losu, a organizacja pozarządowa organizująca loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe. Loteria może być zorganizowana jako samodzielne działanie albo w ramach jakiejś imprezy – festynu lub koncertu. Z doświadczeń organizacji wynika, że loteria jako element popularnej imprezy znacznie zwiększa skuteczność działania. Zainteresowanie ludzi loterią zorganizowaną jako samodzielne działanie może być znacznie mniejsze. Zasady organizowania loterii są określone w ustawie o grach hazardowych. Aby zorganizować loterię fantową, konieczne jest uzyskanie zezwolenia lub jej zgłoszenie do urzędu celnego (zależy to od wysokości puli nagród w danej loterii). Dochód z loterii musi być przeznaczany w całości na realizację określonych w regulaminie gry celów społecznie użytecznych, w szczególności dobroczynnych (art. 16 ust. 1 ustawy). Więcej informacji o organizacji loterii fantowej można przeczytać w Poradniku NGO.pl.

Dla organizacji pozarządowych dostępne są także środki pochodzące od osób prywatnych, przedsiębiorstw (m.in. w ramach CSR – polityki odpowiedzialnego biznesu) oraz organizacji społecznych, którym powierzone zostały fundusze do dystrybucji w formie dotacji i grantów (dotacje, regranting).

• Darowizny od osób prywatnych – mogą być w formie rzeczowej lub finansowej (wpłacane na konto lub przekazywane w formie gotówki). Każdy darczyńca ma swoją motywację do przekazania darowizny dla organizacji. Może to być wyznawana religia, wewnętrzna potrzeba czy wreszcie… aspekt finansowy. Okazuje się, że wspieranie potrzebujących może się po prostu opłacać: podstawę opodatkowania, a tym samym należny podatek dochodowy, obniżyć można o przekazane w poprzednim roku darowizny (limit wynosi 6% dochodu dla osób fizycznych oraz 10% dla przedsiębiorstw).
• Środki od przedsiębiorstw – przedsiębiorcy mogą wspierać organizacje społeczne finansowo lub w postaci nieodpłatnych usług (np. dowóz harcerzy autokarem na obóz letni, naprawa sprzętu komputerowego itd.) lub swoich produktów (catering na szkolenie, drobiazgi reklamowe na nagrody w konkursie, materiały plastyczne na warsztaty artystyczne itd.). Wsparcie finansowe realizowane jest obecnie w ramach polityki odpowiedzialnego biznesu (CSR) głównie przez podmioty powołane przez korporacje, firmy, banki. Najczęściej są to fundacje, np.: Fundacja Biedronki (skupia się na pomaganiu głównie osobom starszym), Fundacja Leroy Merlin (wolontariat pracowniczy, ale także Pomagamy po sąsiedzku – granty lokalne), Fundacja Orange, Fundacja Santander Bank Polska im. Ignacego Jana Paderewskiego, Fundacja mBank, czyli mFundacja, Fundacja Banku Millennium, Fundacja PKO Banku Polskiego, Fundacja Banku PKO S.A., Fundacja PZU, Fundacja Totalizatora Sportowego (działa m.in. na rzecz rozwoju integracji społecznej), Fundacja PVE Dobra Energia. Na stronach internetowych dużych firm czy banków warto poszukać zakładki CSR, tam najczęściej znajdują się informacje o możliwości uzyskania wsparcia (w tym finansowego) na działania organizacji. Warto też poznać POP Fund – wspólny fundusz (ang. pooled fund), czyli sposób organizowania pomocy humanitarnej, w którym kilku darczyńców przekazuje środki do jednego wspólnego budżetu. Środki te są przeznaczane na projekty organizacji, które otrzymały najwyższe oceny w otwartych konkursach grantowych. Należy pamiętać, że fundacje przyznają środki zgodnie z ich celami statutowymi. Warto zapoznać się z informacją o celach statutowych fundacji, by wiedzieć, czy pomysł naszej organizacji, na który poszukujemy funduszy, wpisuje się w nie. Pomocna może być także analiza wyników wcześniejszych konkursów grantowych danego podmiotu – pozwoli zorientować się, jakie przedsięwzięcia i organizacje uzyskały jego wsparcie finansowe.
• Granty i dotacje od organizacji pozarządowych – stowarzyszenia i fundacje (lub ich partnerstwa) mogą także udzielać dotacji organizacjom społecznym, a nawet grupom nieformalnym. Dzieje się tak wtedy, kiedy realizują one projekty obejmujące regranting. Przykładem jest Podlaskie Lokalnie NOWEFIO 2024-2026 – projekt realizowany w woj. podlaskim wspólnie przez Instytut Suwerennej i Spółdzielnię Socjalną „Active Go”. Fundusze pochodzą z rządowego programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2021-2030. Organizacje i grupy nieformalne mogą ubiegać się o dofinansowanie na realizację inicjatyw lokalnych (mikrogranty) startując w konkursach ogłaszanych przez realizatora projektu. Większe dotacje organizacje mogą otrzymać w ramach projektu SPLOT WARTOŚCI 2.0 realizowanego przez sieć SPLOT. Środki pochodzą z Komisji Europejskiej i mogą być przeznaczona wyłącznie na działania realizujące cele i priorytety programu Komisji Europejskiej „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” (CERV).

Środki publiczne dostępne są dla organizacji społecznych na każdym poziomie – od wspomnianej Komisji Europejskiej po gminy. Na pewno jednak planując ubieganie się o dotację, warto zapoznać się ze szczegółami programu, w ramach którego ogłaszany jest konkurs i upewnić się, że pasuje on do zadań statutowych organizacji. Analiza programu wieloletniego (do którego nabór wniosków ogłaszany jest co roku) pozwala przygotować pomysł na projekt wpisujący się w program jeszcze na długo przed ukazaniem się ogłoszenia o naborze. Warto brać udział w szkoleniach dotyczących konkursu grantowego, oferowanych przez podmioty prowadzące konkurs. Cenne będą też podpowiedzi i rady przekazywane na spotkaniach on-line (często dostępne także później w formie nagrań na stronie internetowej operatora).

• Gminy (miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie) mogą zlecać realizację zadań własnych różnym podmiotom, w tym również organizacjom społecznym. Realizatorów wyłaniają w drodze konkursu ofert, ogłaszanego w Biuletynie Informacji Publicznej. Wśród wydarzeń kulturalnych, jakie odbywają się w 2025 roku w Białymstoku, są inicjatywy organizacji społecznych, których oferty zostały wybrane w otwartym konkursie ofert na realizację zadań publicznych w dziedzinie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego planowanych do realizacji w 2025 r. Organizacje społeczne mogą też zgłaszać samorządom swoje inicjatywy w ramach naboru ofert w trybie art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego. Więcej na ten temat w poradniku NGO.pl.
• Urząd Marszałkowski odpowiada także za środki Unii Europejskiej przeznaczone dla danego regionu. Dla przykładu, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego – obok konkursów ofert na realizację zadań – uruchomił niedawno konkurs grantowy dla organizacji pozarządowych w ramach projektu pn. „Wzmocnienie roli i potencjału organizacji społeczeństwa obywatelskiego z terenu województwa podlaskiego”, współfinansowanego z programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego 2021-2027. Przewidziano w nim po jednym naborze wniosków w 2025 i 2026 roku.
• Urząd Wojewódzki to kolejna instytucja, która udziela dotacji organizacjom społecznym na realizację zadań. Dla przykładu, na stronie Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego publikowane są ogłoszenia o konkursach ofert.
• Dla organizacji społecznych dostępne są też środki publiczne na szczeblu krajowym, najczęściej w ramach wieloletnich programów rządowych, nad którymi czuwają różne ministerstwa lub inne podmioty. Warto zwrócić szczególną uwagę na programy koordynowane przez Narodowy Instytut Wolności (Rządowy Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich PROO na lata 2018-2030, Rządowy Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030, Rządowy Program Korpus Solidarności,Rządowy Program Moc Małych Społeczności, Rządowy Program Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033), konkursy ogłaszane przez PFRON, które dotyczą zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami, konkurs Moc lokalnych inicjatyw (np. operatorem grantów w województwie podlaskim jest Spółdzielnia Socjalna Active Go) czy programy prowadzone przez ministerstwa, np. przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Sportu i Turystyki (rządowy program KLUB czy program Turystyka bez barier).

Codzienne przeglądanie wielu stron internetowych w poszukiwaniu informacji o konkursach grantowych różnych podmiotów zajmuje dużo czasu i jest nieefektywne. Dlatego warto korzystać ze źródeł, w których w jednym miejscu można znaleźć kompleksowe informacje aktualizowane na bieżąco. Oto klika podpowiedzi:

• podstrona Fundusze portalu NGO.pl z informacjami dostępnymi nieodpłatnie. Można także zamówić prenumeratę newslettera, wybierając w zakresie pożądanych wiadomości informacje o funduszach,
• portal o dotacjach Granty.pl, ale dostęp do bardziej szczegółowych informacji wymaga wykupienia subskrypcji,
• strona z informacjami o konkursach grantowych Grantowo.pl – wersja podstawowa za darmo, wersja Premium – odpłatna,
• wyszukiwarka grantów Grantmacher.pl, działająca z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Wersja demo (ograniczona) jest za darmo, pełna – odpłatna.

Pomocne w dostarczaniu informacji mogą być też liczne grupy założone na Facebooku i w innych mediach społecznościowych. „Lupka”, czyli wyszukiwarka, ułatwi ich odnalezienie.

Barbara Szczerbińska – specjalistka z zakresu komunikacji, zarządzania projektami, pozyskiwania środków na ich realizację, animacji lokalnej, tworzenia koalicji i partnerstw lokalnych, ewaluacji. Członkini Komisji rewizyjnej stowarzyszenia Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych w Białymstoku. Ekspertka ds. przygotowania, wdrażania i monitorowania Planów Wdrażania Innowacji (Model opieki domowej na terenach wiejskich). Trenerka i superwizorka Stowarzyszenia Trenerów Organizacji Pozarządowych.

Tekst powstał w ramach partnerskiego projektu „Działania informujące i promujące Fundusze Europejskie wśród organizacji pozarządowych”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej dla Funduszy Europejskich na lata 2021-2027.