W 2016 roku weszła w życie nowelizacja ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Nowelizacja dużo zmieniła w zasadach tworzenia i działania stowarzyszeń zwykłych. Nadała im m.in. nowe uprawnienia, co do których wcześniej istniały poważne wątpliwości. Przypominamy o jednym z nich.
Trzy osoby wystarczą, by założyć stowarzyszenie zwykłe. Nie muszą tworzyć statutu – ich działania są prowadzone na podstawie regulaminu. Rejestrują się w ewidencji stowarzyszeń zwykłych (w urzędzie - starostwie). Stowarzyszenie zwykłe nie ma osobowości prawnej – jest tzw. "ułomną osobą prawną". Może jednak zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
w PORADNIK.NGO.PL: stowarzyszenia zwykłe
Stowarzyszenie zwykłe to jedna z prostszych form aktywności społecznej. To, że wystarczy zebrać 3 osoby do powołania do życia stowarzyszenia zwykłego, powoduje, że niekiedy powstają ad hoc, żeby szybko załatwić jakąś sprawę. Może być nią np. zatarg mieszkańców z gminą czy innym organem administracji publicznej, w wyniku czego sprawa może trafić przed sąd. Czy stowarzyszenie zwykłe może wtedy być stroną w postępowaniu sądowym?
Stowarzyszenie zwykłe stroną
Zgodnie z art. 40 ust 1a ustawy – Prawo o stowarzyszeniach "Stowarzyszenie zwykłe może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane".
Z zacytowanego fragmentu ustawy wynika dosłownie, że stowarzyszenie zwykłe może być stroną w postępowaniu sądowym – ma tzw. "zdolność sądową".
Uwaga: możliwości zaskarżania konkretnych decyzji do sądu administracyjnego zawsze jest uwarunkowane konkretnymi regulacjami i będzie już kwestią szczegółową, jaki jest wymagany tryb (ale nie to jest tematem tego tekstu – sytuacja zatargu z organem administracji została użyta tylko przykładowo – żeby opisać ogólne uprawnienie stowarzyszenia zwykłego).
Samo wskazanie w ustawie – Prawo o stowarzyszeniach nie wystarczy jednak stowarzyszeniu zwykłemu, żeby zadziałać skutecznie. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę?
Kto reprezentuje stowarzyszenie zwykłe
Bardzo istotne jest to, że jeśli stowarzyszenie zwykłe chce być stroną postępowania, to należy zadbać o odpowiedni dokument upoważniający przedstawiciela stowarzyszenia do reprezentowania stowarzyszenia zwykłego przed sądem.
Zgodnie bowiem z orzecznictwem sądowym, wniesienie skargi do sądu w imieniu stowarzyszenia zwykłego jest czynnością przekraczającą zwykły zarząd. Dlatego pojawia się wymóg, aby wszyscy członkowie stowarzyszenia udzielili w tej sprawie pełnomocnictwa. Nie wystarczy więc uchwała o wyborze danej osoby na przedstawiciela, aby ten mógł reprezentować stowarzyszenie zwykłe w postępowaniu sądowym – taka osoba musi mieć pełnomocnictwo od wszystkich członków stowarzyszenia.
Przykładowym orzeczeniem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2020 r.o sygn. akt II OSK 1650/18, teza z wyroku brzmi: "Właściwym dokumentem, z którego wynikałoby upoważnienie do udzielenia pełnomocnictwa procesowego przez stowarzyszenie zwykłe, jest dokument podpisany przez wszystkich członków stowarzyszenia zwykłego. Źródłem takiego upoważnienia nie może natomiast stanowić regulamin, jako dokument statuujący tylko powstanie stowarzyszenia zwykłego".
Artykuł 41a ustawy – Prawo o stowarzyszeniach
1. Stowarzyszenie zwykłe reprezentuje przedstawiciel reprezentujący stowarzyszenie zwykłe albo zarząd.
2. Podejmowanie przez przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga uprzedniej zgody wszystkich członków stowarzyszenia zwykłego oraz udzielenia przez nich pełnomocnictwa do dokonania tych czynności.
3. Czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu są w szczególności:
1) nabycie oraz zbycie nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego;
2) ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego;
3) zawarcie umowy kredytu albo pożyczki;
4) przejęcie długu, uznanie długu, zwolnienie z długu, przystąpienie do długu, zawarcie umowy poręczenia lub zawarcie innej podobnej umowy;
5) zaciągnięcie innych zobowiązań przekraczających wartość 10 000 zł.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
