Publicystyka - ngo.pl

Draginja Nadażdin: – Stowarzyszenie Amnesty International Polska zostało zarejestrowane w 1990 roku. Było to możliwe dzięki zmianom politycznym, jakie wydarzyły się rok wcześniej. Jednak wielu odważnych ludzi prowadziło działania jeszcze za czasów PRL, kiedy działalność organizacji była zakazana. W ten sposób próbowali przypomnieć polskiemu społeczeństwu, a przede wszystkim władzom, że należy respektować prawa człowieka. Pierwsza akcja Stowarzyszenia miała miejsce 4 czerwca 1990 roku, w rocznicę masakry na placu Tiananmen. Polscy aktywiści byli obecni przed ambasadą Chińskiej Republiki Ludowej i upominali się o los zabitych i więzionych studentów chińskich.

D.N.: – Osobiście najbardziej dumna jestem z ludzi, którzy działali i działają w ramach polskiego ruchu Amnesty, dlatego że wszystkie sukcesy i dokonania to dzieło konkretnych osób. Jestem też dumna z tego, że do Amnesty ciągle dołączają nowe osoby, które z dużym szacunkiem patrzą na to, co zostało zrobione przed nimi. Obecnie mamy ponad 4 tys. członków i członkiń. A osób, które są trwale związane z działaniami naszej organizacji, jako wolontariusze czy darczyńcy, jest jeszcze więcej.

D.N.: – Na pewno jedną z nich jest kampania „Stop przemocy wobec kobiet”. W jakimś stopniu jej efektem było to, że w tym roku mogliśmy cieszyć się z ratyfikacji przez Polskę Konwencji Rady Europy przeciwko przemocy wobec kobiet. Szerokim echem odbiła się również kampania, która uświadamiała Polakom skalę naruszeń praw człowieka związanych z nieograniczonym handlem bronią. Krokiem milowym w tym temacie było przyjęcie w 2013 roku globalnego Traktatu o Handlu Bronią, który wszedł w życie rok później. Dużym poparciem cieszyła się też kampania dotycząca ograniczenia wolności słowa na Białorusi. Efekty tamtej akcji przerosły oczekiwania organizatorów. Polacy wysłali 100 tys. listów protestacyjnych do prezydenta Łukaszenki. Jeszcze inną inicjatywą, z której jestem szczególnie dumna, jest Maraton Pisania Listów, a więc akcja, z której słynie polska sekcja Amnesty International.

D.N.: – To akcja zapoczątkowana w 2001 roku przez warszawską grupę aktywistów i aktywistek. Dzięki ich zaangażowaniu, ale też dzięki zaangażowaniu polskiego społeczeństwa, inicjatywa rozprzestrzeniła się na inne miejsca w Polsce, a wkrótce i na inne kraje. Z czasem stała się największą ogólnoświatową akcją na rzecz praw człowieka. Maraton odbywa się co roku w okolicach 10 grudnia, przy okazji Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka. Uczestnicy akcji wysyłają listy i apele do władz oraz listy solidarności do osób, których prawa są łamane.

W 2014 roku w Polsce pisano listy w ponad 500 miejscach: szkołach, kawiarniach, bibliotekach, biurach. W akcji wzięło udział około 50 tys. osób. Napisaliśmy wspólnie ponad 260 tysięcy listów. Pisaliśmy m.in. do Arabii Saudyjskiej w sprawie Raifa Badawiego, blogera ukaranego za założenie strony internetowej służącej do prowadzenia politycznej i społecznej debaty. Skazano go na 10 lat więzienia i 1000 batów. Wysyłaliśmy również listy w sprawie Olega Seńcowa, reżysera, który brał udział w pokojowych demonstracjach przeciw rosyjskiej interwencji na Krymie, a także w demonstracjach Euromajdanu w Kijowie. Został oskarżony o akty terroryzmu, przebywa obecnie w moskiewskim areszcie śledczym, gdzie poddawany jest torturom. Jedną z bohaterek zeszłorocznego Maratonu była Liu Ping, chińska działaczka domagająca się od chińskich władz walki z korupcją, skazana na sześć i pół roku więzienia.

D.N.: – Najlepszym dowodem na to, że akcja przynosi namacalne efekty, jest fakt, że wyroki są skracane i ludzie wychodzą z więzień. Na obchodach 25-lecia Amnesty International Polska będzie obecny Alaksandr Bialacki, obrońca praw człowieka z Białorusi, który spędził trzy lata w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Był skazany na cztery i pół. Bialacki wielokrotnie mówił o tym, jak wiele znaczyły dla niego listy wsparcia, które otrzymywał.

D.N.: – Jedną z kluczowych spraw, z jakimi musi się dziś zmierzyć Polska, jest kwestia tajnych więzień CIA, w których torturowano więźniów. Mamy nadzieję, że w tym roku będą znane efekty polskiego śledztwa dotyczącego tajnych więzień w Starych Kiejkutach. To duży egzamin dla państwa polskiego, które pokaże, czy potrafimy uporać się z trudnymi tematami oraz odpowiedzialnością.

Kolejne wyzwanie to otwarcie się na uchodźców m.in. z Erytrei czy Syrii, którzy potrzebują bezpiecznego schronienia i mogliby je znaleźć na terenie Unii Europejskiej. Polska ma w tej sprawie istotne zadania do odegrania. Po pierwsze powinna zadbać o to, aby polskie społeczeństwo miało poczucie odpowiedzialności wobec uchodźców, a po drugie – zatroszczyć się o to, aby uchodźcy, którzy przyjadą do naszego kraju, znaleźli w nim swoje miejsce i nie byli narażeni na dyskryminację. Polska sekcja Amnesty International stara się przekonać polskie społeczeństwo, że ochrona granic Unii Europejskiej nie może odbywać się kosztem życia tysięcy osób.

To był 1983 rok. Henryk Wujec, opozycjonista w czasach PRL, siedział w więzieniu na Rakowieckiej. Zbliżała się druga wizyta Jana Pawła II w Polsce, a on wyprosił naczelnika, by pozwolił mu wysłuchać tego, co papież powie po wylądowaniu na warszawskim lotnisku. Wizyta budziła sporo kontrowersji. Obawiano się bowiem, że będzie legitymizacją reżimu Jaruzelskiego.

– Wszyscy zastanawialiśmy się, co Jan Paweł II powie Polakom – wspomina Henryk Wujec. Papież zacytował wtedy jeden z fragmentów ewangelii: „Byłem głodny, a daliście mi jeść. Byłem spragniony, a daliście mi pić. (…) Byłem w więzieniu, a przyszliście do mnie”. – Usłyszałem to i zrozumiałem, po co przyjechał do Polski – mówił opozycjonista PRL.

Henryk Wujec podzielił się opowieścią podczas spotkania zorganizowanego z okazji 25-lecia działalności polskiej sekcji AI. – Rola Amnesty International, a więc tego, który pamięta o więzionych i wysyła listy z prośbą o ich uwolnienie, jest nie do przecenienia. To rzecz, z której możecie być dumni – mówił Wujec do członków Amnesty International.

– Jedynym marzeniem więźnia i jedynym tematem rozmów jest wolność oraz amnestia polityczna. Pozbawienie wolności to opresja, której dotkliwość trudno sobie wyobrazić. Dlatego dziękuję Amnesty International, że bezinteresownie zajmuje się losem osób więzionych z przyczyn politycznych, które nie zrobiły niczego złego, a władza wsadziła je do więzienia tylko dlatego, by ułatwić sobie rządzenie – mówił Henryk Wujec.

Henryk Wujec: Rola Amnesty, a więc tego, który pamięta o więzionych i wysyła listy z prośbą o ich uwolnienie, jest nie do przecenienia