Publicystyka - ngo.pl

Które organizacje do końca września mogły nie zatwierdzać sprawozdania finansowego? Pisaliśmy o tym w informacji: "W epidemii nie wszystkie NGO-sy muszą zatwierdzać sprawozdanie. Opublikowano rozporządzenie". W związku z wejściem w życie opisanych we wskazanym materiale przepisów, skierowaliśmy pytanie do Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego czy zamierza dostosować regulacje dotyczące sprawozdań OPP (analogicznie jak miało to miejsce przy wcześniejszych przesunięciach terminów). Otrzymaliśmy odpowiedź, że tym razem nie jest to konieczne.

Organizacje pożytku publicznego mają specjalne obowiązki sprawozdawcze – zamieszczają sprawozdania w bazie sprawozdań OPP (w 2020 r. musiały to zrobić do 15 października - większość, a część do 30 listopada). Od prawidłowej realizacji tych obowiązków zależy czy znajdą się na liście uprawnionych do zbierania jednego procenta. Aby zrealizować obowiązki sprawozdawcze OPP musi mieć zatwierdzone sprawozdanie finansowe. W 2020 r. możliwe jest, że niektóre organizacje pożytku nie będą miały zatwierdzonych sprawozdań, ale będzie to zgodne z prawem (skorzystają z przepisów wydanych przez Ministerstwo Finansów). Czy takie OPP będą miały kłopot, żeby znaleźć się na liście OPP uprawnionych do 1% za 2020 r.?

O co konkretnie pytaliśmy Przewodniczącego KPP? Poniżej cytujemy przesłane pytanie.

(podkreślenia pochodzą od redakcji, pominięto wstępną część odpowiedzi, która wyjaśnia przepisy rozporządzenia wchodzące w życie 30 września – przepisy te objaśniliśmy we wskazanym wyżej materiale "W epidemii nie wszystkie NGO-sy muszą zatwierdzać…") 

W związku z potrzebą analizy rzeczywistych potrzeb organizacji pozarządowych Departament Społeczeństwa Obywatelskiego KPRM (dalej jako: „DOB”) zwrócił się z pytaniem do Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (dalej jako: „NIW-CRSO”), czy NIW-CRSO otrzymywał sygnały o potrzebie wprowadzenia zmian do przepisów w tym zakresie. W odpowiedzi z NIW-CRSO przekazano informację, że do tej pory jedynie dwie organizacje w rozmowach telefonicznych zapytały o ewentualne powtórne przedłużenie terminu zamieszczania sprawozdań za 2019 rok w bazie sprawozdań organizacji pożytku publicznego, jedna z organizacji miała wątpliwości związane z zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, ale otrzymała z NIW-CRSO informację, w jaki sposób może to zrobić przy użyciu środków komunikacji na odległość. Niektóre organizacje informowały NIW-CRSO, że sprawozdania finansowe będą zatwierdzały w ostatnich dniach września, więc sprawozdania w bazie umieszczą dopiero w pierwszej połowie października. Na miesiąc przed upływem terminu zamieszczenia sprawozdań za 2019 r. w bazie sprawozdań organizacji pożytku publicznego (15 października 2020 r.) ponad 30 proc. organizacji opublikowało swoje sprawozdania, a kolejnych 15 proc. jest na etapie zamieszczania. W poprzednich latach na miesiąc przed upływem ww. terminu sprawozdania zamieściło nieco ponad 10 proc. organizacji. Należy podkreślić, że w ubiegłych latach większość organizacji publikowało sprawozdania w bazie w pierwszych dwóch tygodniach lipca - ustawowy termin upływał 15 lipca. Według informacji otrzymanych z NIW-CRSO, organizacje nie zgłaszały próśb czy sygnałów o potrzebie wprowadzenia zmian dotyczących terminów zatwierdzania sprawozdań finansowych za 2019 r. i zamieszczania sprawozdań za 2019 r. w bazie – proces zamieszczania sprawozdań za 2019 r. w bazie przebiega płynnie i bez zakłóceń. Należy też nadmienić, iż również DOB nie otrzymywał sygnałów ze środowiska organizacji pozarządowych o problemach w zakresie zatwierdzania sprawozdań finansowych.

W razie dalszych pytań prosimy o kontakt z Ministerstwem Finansów, które jest właściwe w temacie pytań.

Odnosząc się do pytania drugiego, mając na uwadze art. 27a ust. 3 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, zgodnie z którym w wykazie organizacji pożytku publicznego, prowadzonym przez Dyrektora NIW-CRSO, uprawnionych do otrzymania 1 proc. podatku z zeznania podatkowego podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, może być uwzględniona organizacja, która wypełniła obowiązek dotyczący zamieszczania w terminie sprawozdań na stornie internetowej NIW-CRSO, należy podkreślić, iż zgodnie z art. 27a ust. 3a, Dyrektor NIW-CRSO uwzględnia w wykazie, o którym mowa w ust. 1, w terminie, o którym mowa w ust. 2, organizację pożytku publicznego, która wykaże, że niezamieszczenie zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowego i rocznego sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności, o których mowa w art. 23 ust. 1-2 i 2b, w terminie, o którym mowa w art. 23 ust. 6 i 6b, nastąpiło bez jej winy albo z przyczyn od niej niezależnych. Jeśli zatem organizacja wykaże, że nie zatwierdziła sprawozdania z powodu stanu epidemii (organ zarządzający z powodu liczebności nie mógł się zebrać, a podjęcie uchwały przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość było niemożliwe - czyli "bez jej winy albo z przyczyn od niej niezależnych"), a co za tym idzie – nie zamieściła go w terminie określonym w art. 23 ust. 6a i 6b lub przesuniętym na mocy rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego z 18 maja 2020 r. w sprawie określenia innego terminu w zakresie zamieszczenia przez organizacje pożytku publicznego sprawozdania merytorycznego z działalności i sprawozdania finansowego w roku 2020 to ww. przepis art. 27a ust. 3a powinien w tej sytuacji mieć zastosowanie. Nie ma zatem przesłanek przemawiających za koniecznością wydania rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu przedłużającego termin składania sprawozdań OPP.

Procedura "abolicyjna" z 27a ust. 3a pozwala znaleźć się na liście uprawnionych do zbierania 1% mimo nieumieszczenia w bazie w terminie sprawozdań OPP. Funkcjonuje od 2017 r. Organizacja pożytku musi wykazać, że niezamieszczenie sprawozdanie nastąpiło nie z jej winy lub z przyczyn niezależnych. Nie są nam znane jakiekolwiek interpretacje tego przepisu – tzn. wskazówki, co uznaję się za "brak winy" i "przyczyny niezależne", a co nie.  

Chociaż ustawa mówi o "niezamieszczenie zatwierdzonego rocznego sprawozdania finansowego (…) bez jej winy albo z przyczyn od niej niezależnych", to jednak z cytowanej wyżej odpowiedzi wynika, że "jeśli zatem organizacja wykaże, że nie zatwierdziła sprawozdania z powodu stanu epidemii (…) przepis art. 27a ust. 3a powinien w tej sytuacji mieć zastosowanie".